EKONOMĠK ÖZGÜRLÜK FAKTÖRLERĠ ARASINDAKĠ ĠLĠġKĠLERĠN ÇOKLU UYUM ANALĠZĠ ĠLE DEĞERLENDĠRĠLMESĠ

Ülkelerin ekonomik özgürlüğü oluĢturan faktörlerin ve bileĢenlerin birbirlerini tamamlama performanslarının çok olması, ülkelerin ekonomik özgürlük performanslarının artmasına neden olabilmektedir. Bu kapsamda araĢtırmanın amacı, ekonomik özgürlük faktörleri arasındaki iliĢkisel yapıyı Çoklu Uyum Analizi ile tespit etmektir. AraĢtırmanın veri setini 2020 yılı için 184 ülkenin Heritage Kurumu Ekonomik Özgürlük Endeksi’nde belirtilen faktörlerine ait değerler oluĢturmaktadır. Bulgulara göre, hukukun üstünlüğü, serbest piyasa ve bürokrasi etkinliği faktörlerinin uzayda birbirlerine yakın ve uyumlu, buna karĢın sınırlı devlet faktörünün ise diğer faktörlere uzak ve daha az uyumlu olduğu tespit edilmiĢtir. Dolayısıyla sırasıyla hukukun üstünlüğü, serbest piyasa ve bürokrasi etkinliği faktörlerinin iliĢkisel yapıya katkısı fazla iken, serbest piyasa faktörünün ise iliĢkisel yapıya olan katkısının çok az olduğu gözlenmiĢtir. Buna bağlı olarak ülkelerin genel anlamda ekonomik özgürlük performanslarını artırmaları için sınırlı devlet faktörünün diğer faktörler ile olan iliĢkisel yoğunluğunu artıracak faaliyetlerde bulunması gerektiği sonucuna ulaĢılmıĢtır.

EVALUATION OF THE RELATIONSHIP BETWEEN ECONOMIC FREEDOM FACTORS BY MULTIPLE CORRESPONDENCE ANALYSIS

The high levels of complementary performance of the factors and components that make up the economic freedom of the countries may cause the economic freedom performance of the countries to increase. In this context, the aim of the research is to determine the relational structure between economic freedom factors by Multiple Correspondence Analysis. The data set of the research consists of the values of the factors specified in the Heritage Institution Economic Freedom Index of 184 countries for 2020. According to the findings, it was determined that the rule of law, market openness and regulatory efficiency factors are close and compatible in space, whereas the government size factor is far and less compatible with other factors. Therefore, it was observed that while the rule of law, market openness and regulatory efficiency factors contributed much to the relational structure, government size factor contributed very little to the relational structure. Accordingly, it was concluded that countries should engage in activities that will increase the relational density of the limited state factor with other factors in order to increase their economic freedom performance in general.

PDF

___

Abar, H., VE Karaaslan, A. (2013). Konut talep edenlerin özellikleriyle talep edilen konutun özellikleri arasındaki iliĢkinin çoklu uyum analizi yöntemi ile incelenmesi: Atatürk üniversitesi personeli örneği. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 27(3), 323-339.
Akar, G., A ve Özcan, M. (2020). Ekonomik özgürlük ve turizm ĠliĢkisi: Panel veri analizi. Ahi Evran Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 6(3), 958-973.
Akbakay, Z. (2020). Long-Run relatıonship between economic freedom and income inequality: Evidence from G-7 countries. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 34(2), 371-392.
Akıncı, M., Erkal, G., ve Yılmaz, Ö. (2015). Ekonomik özgürlükler ve yosuzluk iliĢkisi: Türkiye için bir zaman serisi analizi. EMEK ve TOPLUM, 4(8), 144-165.
Allahverdi, Z., Allahverdi, M., ve Çevik, S. (2021). Türkiye’de Kamu Harcamalarının Ġl Düzeyinde Dağılımının Çok Boyutlu Ölçekleme ve Kümele Analizi ile Ġncelenmesi. Maliye Dergisi(180), 31-60.
Alpar, R. (2017). Uygulamalı Çok Değişkenli İstatistiksel Yöntemler. Ankara: Detay Yayıncılık.
Audigier, V., Husson, F., ve Josse, J. (2017). Multiple imputation for categorical variables with multiple correspondence analysis. Stat Comput(27), 501–518.
Ayele, D., Zewotir, T., ve Mwambi, H. (2014). Multiple correspondence analysis as a tool for analysis of large health surveys in African settings. African Health Sciences, 14(4), 1036-1044.
Baculinao, R. S., ve Ceballos, R. (2020). Correspondence analysis between the location and the leading causes of death in the United States. International Journal of Ecological Economics and Statistics, 41(1), 47-54.
Beach, W. W., ve T, K. (2008). Methodology: Measuring the 10 Economic Freedoms, 2008 Index of Economic Freedom. Washington: The Heritage Foundation.
Berggren, N. (2003). The benefits of economic freedom. The Independent Review, 8(2), 193- 211.
BeĢkaya, A., ve Manan, Ö. (2009). Ekonomik özgürlükler ve demokrasi ile ekonomik performans arasındaki iliĢkinin zaman serileri ile analizi: Türkiye örneği. Zonguldak Karaelmas Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 5(10), 47-76.
Bjørnskov, C. (2016). Economic freedom and economic crises. European Journal of Political Economy(45), 11-23.
Cangür, ġ., Sığırlı, D., Ediz, B., Ercan, Ġ., ve Kan, Ġ. (2005). Türkiye’deki özürlü grupların yapısının çoklu uyum analizi ile incelenmesi. Uludağ Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi, 31(3), 153-157.
Corbi, R. B. (2007). The components of economic freedom, ıncome and growth and emprical analysis. EST.ECON., 37(3), 515-545.
Costa, P. S., Santos, N. C., Cunha, P., Cotter, J., ve Sousa, N. (2013). The use of multiple correspondence analysis to explore associations between categories of qualitative variables in healthy ageing. Journal of Aging Research, 2013, 1-12.
Das, S., Avelar, R., Dixon, K., ve Sun, X. (2018). Investigation on the wrong way driving crash patterns using multiple correspondence analysis. Accident Analysis and Prevention(111), 43–55.
Demirkale, Ö., ve Özarı, Ç. (2020). OECD ülkelerinin makroekonomik göstergelerine göre K-ortalamalar yöntemi ile analizi: Ekonomik özgürlük endeksi ile karĢılaĢtırılması. Social Sciences Research Journal, 9(2), 49-58.
Di Franco, G. (2016). Multiple correspondence analysis: one only or several techniques? Qual Quant, 50, 1299–1315.
Doucouliago, C., ve UlubaĢoğlu, M. A. (2006). Economic freedom and economic growth:Does specification make a difference? European Journal of Political Economy, 22(1), 60-81.
Dungey, M., Tchatoka, F. D., ve Yanotti, M. B. (2018). Using multiple correspondence analysis for finance: A tool for assessing financial inclusion. International Review of Financial Analysis(59),. 212–222.
Durak, Ġ., ve TaĢ, E. (2021). Çok Boyutlu Ölçekleme Analiziyle OECD Üyesi Ülkelerin Enerji Göstergeleri Açısından Ġncelenmesi. Üçüncü Sektör Sosyal Ekonomi Dergisi, 56(2), 715-735.
Faria, H., ve Montesinos, H. (2009). Does economic freedom cause prosperity? Public Choice, 141(1), 103-127.
Greenacre, M., ve Blasius, J. (2006). Multiple correspondence analysis and related methods. London: Taylor & Francais Group.
Gürsakal, S. (2019). Sosyal Bilimlerde SPSS Uygulamalı Çok Değişkenli İstatistiksel Analiz. Bursa: Dora Yayıncılık.
Gwartney, J. D., Block, W., ve Lawson, R. A. (1992). Measuring Economic Freedom. (S. T. Easton, & M. A. Walker, Dü) Vancouver: Fraser Institute.
Gwartney, J., ve Lawson, R. (2003). The concept and measurement of economic freedom. European Journal of Political Economy, 19, s. 405–430.
Hjellbrekke, J. (2018). Multiple Correspondence Analysis for the Socila Sciences. London: Taylor & Francis Ltd.
Huyut, M., & Keskin, S. (2017). Matematik baĢarısına etki eden faktörlerin: bireysel faktörlerin çoklu uyum analizi ile belirlenmesi. Türkiye Teknoloji ve Uygulamalı Bilimler Dergisi, 1(2),. 60-72.
Ilgaz, B., ve Güzel, Ö. (2019). Turist rehberliği bölümü öğrencilerinin kariyer devamlılığı: Çoklu uyum analizi çalıĢması. Turizm Akademik Dergis, 6(2), 61-74.
Kasper, W. (2007). Ekonomik Özgürlük ve Gelişme. (B. Akın, Çev.) Ankara: Liberte Yayınları.
Kaya, A. Ġ., ve ÇalıĢkan, Z. (2016). Ekonomik özgürlüklerin sağlık ve eğitime etkisi: panel veri analizi. Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 18(1), 81- 102.
Kreft, S. F., ve Sobel, R. (2005). Public policy, entrepreneurship, and economic freedom. Cato Journal, 25(3), 595-616.
Lana, R. M., Riback, T. I., Lima, T. F., Silva-Nunes, M., Cruz, O. G., Oliveira, F. G., Moresco, G.G., Honoria ve Codeco, C.T. (2017). Socioeconomic and demographic characterization of an endemic malaria region in Brazil by multiple correspondence analysis. Malaria Journal, 16(397), 1-16.
Le Roux, B., ve Rouanet, H. (2010). Multiple Correspondes Anlysis. Los Angales: Sage Publication.
Lin, L., Ravitz, G., Shyu, M.-L., ve Chen, S.-C. (2008). Correlation-based video semantic concept detection using multiple correspondence analysis. Tenth IEEE International Symposium on Multimedia (s. 316-321). Berkeley: IEEE Computer Society.
McMullen, J. S., Bagby, D., ve Palich, L. E. (2008). Economic freedom and the motivation to engage in entrepreneurial action. Entrepreneurship Theory and Practice, 32(5), 875- 895.
Miles, M. A., Holmes, K. R., O’Grady, M. A., Ana, I. E., Scheafer, B. D., e Kim, A. B. (2006). 2006 Index of Economic Freedom, Explaining the Factors of the Index of Economic Freedom. 5. Washington: The Heritage Foundation and Dow Jones & Company.
Miller, T., ve Kim, A. B. (2013). Chapter 2: Defining Economic Freedom, 2013 Index of Economic Freedom. (K. Miller, K. R. Holmes, & E. J. Feulner, Dü) Washington: The Heritage Foundation.
Miller, T., Kim , A. B.,e Holmes, K. R. (2014). Highlights of the 2014 Index of Economic Freedom Promoting Economic Opportunity and Prosperity. Washington: The Heritage Foundation The Wall Sreet Journal.
Miller, T., Kim, A. B., ve Roberts, J. M. (2020). 2020 Index of Ecconomic Freedom. Washington: The Heritage Foundation.
Miller, T., Kim, A. B., Roberts, J. M., veTyrrell, P. (2019). Highlights of the 2019 index of economic freedom institute for economic freedom. Washington: The Heritage Foundation .
Miller, T., Kim, A. B., Roberts, J. M., ve Tyrrell, P. (2020). Highlights of the 2020 index of economic freedom institute for economic freedom. Washington: The Heritage Foundation.
Miller, T., Kim, A. B., Roberts, J. M., Riley, B., ve Whiting, T. (2017). Highlights of the 2017 index of economic freedom institute for economic freedom. Washington: The Heritage Foundation.
Miller, T., Kim, A. B., Roberts, J. M., Tyrrell, P., ve Whiting, T. K. (2018). Highlights of the2018 index of economic freedom institute for economic freedom. Washington: The Heritage Foundation.
Özgür, E. G., Bekiroğlu, N., ve Baydemir, C. (2017). Sağlık bilimlerinde çoklu uyum analizi ve uygulaması. Kocaeli Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 3(2), 9-18.
Özkoçak, V. (2019). Genç yetiĢkin,yetiĢkin ve yaĢlı anadolu erkeklerinde burun tiplerinin çoklu uyum analizi ile incelenmesi. OPUS Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, 10(17), 638 - 652.
Pouyanfar, S., Tao, Y., Tian, H., Chen, S.-C., ve Shyu, M.-L. (2019). Multimodal deep learning based on multiple correspondence analysis for disaster management. Big Data for Effective Disaster, Special Issue, 1893–1911.
Silik, C. E., Ilgaz, B., ve Dündar, Y. (2020). COVID-19 sonrası turist davranıĢlarının kuĢak farklılıkları açısından çoklu uyum analizi (MCA) ile değerlendirilmesi. Iğdır Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi(24), 341-372.
Stansel, D. (2012). An economic freedom index for U.S. metropolitan areas. Journal of Regional Analysis and Policy, 43(1), 1-29.
Stroup, M. (2007). Economic freedom, democracy and the quality of life. World Development, 35(1), 52-56.
Takane, Y., ve Hwang, H. (2006). Regularized multiple correspondence analysis. M. Greenacre, & J. Blasius içinde, Multiple correspondence analysis (s. 259-279). London: Taylor & Francais Group.
W.N.W.Azman, S., Baharumshah, A. Z., ve Law, S. H. (2010). Foreign direct investment, economic freedom and economic growth:International evidence. Economic Modelling, 27(5), 1079-1089.