Seyit KÖSE, Serap DURUSOY, Oğuz KARADENİZ

Başlıca Sosyo Ekonomik Sorunlar Suçun Belirleyicisi Olabilir mi?Türkiye'de İller Arası Bir Analiz

İnsanoğlunu suç işlemeye iten pek çok etken vardır. Kriminoloji alanındaki çalışmalar arasında suçun nedeni olarak sosyo-ekonomik ve kültürel etkenlere öncelik tanıyan görüşlerin günümüzde giderek ağırlık kazandığı görülmektedir. Tüm sosyal bilimlerin ilgi alanına giren suç, özelikle nedenleri ve sonuçları açısından ekonomik boyutu göz ardı edilemeyecek derecede önemli bir olgudur. Suç, günümüzde insanlığın ortak değerlerini sömürür ve tüketir düzeye ulaşırken, demokratik toplumların ilerlemesine büyük boyutta tehdit oluşturmaktadır. Bu bağlamda suç işlemede ekonomik faktörlerin dolaylı ve dolaysız etkileri olduğu tartışılmaktadır. Özellikle işsizlik, yoksulluk, gelir dağılımında eşitsizlik, eğitim seviyesi, göç ile suç arasındaki ilişkinin tespiti önem taşımaktadır. Son yıllarda Türkiye’de de söz konusu göstergelerde ve özellikle ekonomik nitelikli suç türlerinde önemli derecede artışlar ve bölgeler arasında farklılaşmalar gözlenmektedir. Dolayısıyla, bu çalışmada özellikle işsizlik, yoksulluk, gelir dağılımında eşitsizlik, eğitim seviyesi ve göç etkenlerinin şahsa ve mala karşı işlenen suç türleri üzerinde Türkiye’de iller arasında önemli derecede farklılaşma yaratıp-yaratmadığı çoklu regresyon yöntemi ile incelenmektedir. Belirli bir grup sosyo-ekonomik değişkenin özellikle ekonomik niteliği ağır basan mala karşı işlenen suç türlerini açıklamakta diğer suç türlerine göre oldukça yüksek düzeyde çıktığı gözlenmiştir.

Coult Certain Socio-Economic Problems be a Significant Determinant of Crime? An Analysis of the Turkish Cross-Provinces

There exist multifarious causes of leading human beings to commit crime. It is witnessed that the thoughts emphasizing priority on socio-economic and cultural factors as causes of criminal commitments have nowadays been strongly supported by studies in criminology. Although crime is considered in all the social sciences, it is a fundamental phenomenon of economic discipline because its economic dimension can not be ignored in aspect of its economic reasons and results. Crime has nowadays reached an extent that consumes and exploits the common values of civilization, hence which has become a big threat to the advance of democratic communities. In this regard, to what extent economic factors have direct and indirect impacts on committing crime has been discussed yet. In particular, the relationship between unemployment, poverty, unequal income distribution, education level, immigration and committing crimes has been an essential issue recently. It is observed that Turkey has experienced a surge in the regarded indicators and particularly in economic types of crimes and a rise in disparities of which across regions in recent years. Thus, whether the factors of especially unemployment, poverty, unequal income distribution, education level and immigration have resulted in a significant variation in various types of crimes against person and against property across the Turkey’s provinces are investigated via linear multiple regression method in this work. It is observed that particular group of socio-economic variables can explain higher rates of certain types of crimes notably against property relative to the others.

PDF

___

Açıkalın, N. (1997), “Göç ve Çalışan Çocukların Sorunları”, II. Ulusal Sosyoloji Kongresi, Toplum ve Göç, 20-22 Kasım 1996, Mersin, Sosyoloji Derneği Yayınları:5, DİE Matbaası, Temmuz Ankara , ss.615-620
Aksoy A. ve Ögel K., (2004), “Tutuklu ve Hükümlü Ergenlerle İlgili Yapılan Tezlerin Özetleri”, Adalet Bakanlığı Ceza ve Tevkifevleri Genel Müdürlüğünün Gözetimindeki Çocuklara Yönelik Hizmetlerin İyileştirilmesi Projesi, İhtiyaçların Belirlenmesi Çalışması, İstanbul: Yeniden Sağlık ve Eğitim Derneği, www.yeniden.org.tr/dokuman/Tez%20ozetleri%20.pdf (Erişim Tarihi:01.08.2007)
Balcıoğlu, İ., Doksat M.K., Tan, O., (2001), “Madde Bağımlılığı, Göç ve Suç”, Yeni Symposium C. 39, s.4 , ss. 185-191 www.yenisymposium.net/fulltext/2001(4)/ys2001-39-4-4.pdf (Erişim Tarihi:01.08.2007)
Bayhan, V. (1997), “Türkiye’de İç Göçler ve Anomik Kentleşme”, II. Ulusal Sosyoloji Kongresi, Toplum ve Göç, 20-22 Kasım 1996, Mersin, Sosyoloji Derneği Yayınları:5, DİE Matbaası, Ankara , ss.178-193
Becker, G. (1968),“Crime and Punishment: An Economic Approach”, Journal of Political Economics, 76, pp. 169-217.
Birgül, Ç.ve Ozan B.(2005),“Ekonomik Kriz ve Suç İlişkisine Teorik ve Amprik Bir Yaklaşım Muğla Örneği”, İktisat İşletme ve Finans Dergisi, Şubat 2005, ss. 109-122
Buğra, A. (2001), “Kriz Karşısında Türkiye’nin Geleneksel Refah Rejimi”, Toplum ve Bilim, S.89, ss.22-30
Buğra, A. (2005), “Yoksulluk ve Sosyal Haklar”, www.spf.boun.edu.tr/docs/STGP_Bugra.pdf, (Erişim Tarihi: 03.04.2006).
Carmichael, F. ve Ward R., (2001), “Male unemployment and crime in England and Wales”, Economics Letters 73 pp.111–115
Chapin, Wesley D (1997), “Ausländer raus? The Empirical Relationship between Immigration and Crime in Germany”. Social Science Quarterly (University of Texas Press), Jun97, C. 78, S. 2, pp.543-558, 16p, 3 charts, 2 graphs; (AN 9708316983)
Cornwell C. ve Trumball, D.(1994), “Estimating the Economic Model of Crime with Panel Data”, Rewiew Of Economics and Statics, 76, pp. 360-366.
Deaton, A. (2001), “Health, Inequality and Economic Development”, National Bureau of Economic Research Working Paper, NEBER, Cambridge, MA.
Demirbaş, T. (2005), Kriminoloji, Seçkin Kitapevi, Ankara, 2. Baskı
Dönmezer, T. (1994), Kriminoloji, Beta Basım Yayım, İstanbul, 8. Bası DPT (2006), Ekonomik ve Sosyal Göstergeler 1950-2006 www.dpt.gov.tr (Erişim Tarihi: 01.092007)
Dursun, H., Suçun Ekonomik Modelleri, Devlet Planlama Teşkilatı, İktisadi Sektörler Ve Koordinasyon Genel Müdürlüğü, ekutup.dpt.gov.tr/ekonomi/dursunh/suc.htm (Erişim Tarihi:01.10.2007)
EGM, (2002), Suç ve Suçlu Profili, Ankara, Araştırma No:26, APK yayın No:162
Ehrlich, I. ( 1973), “Participation in Illegimate Activites: A Theoretical and Emprical Investigation”, Journal of Political Economy, 81, pp. 521-565.
Fadaei-Tehrani, R. (1990), “Crime, Unemployment and Poverty”. Mankind Quarterly, Fall/Winter 90, Vol. 31 Issue 1/2, pp. 109-126.
Fleisher, B. M. (1966), “The Effect of Income on Delinguency”, American Economic Review, 56, pp. 118-137.
Güleç G. Yenilmez, Ç., Günay, Y., Seber, G. (2002), “Çocuk Suçluluğunda Sosyo-Demografik Özellikler”, 1. Ulusal Çocuk Ve Suç: Nedenler Ve Önleme Çalışmaları Sempozyumu, Ankara Üniversitesi ATAUM Yayınları, Ankara, Tisamat Basın Sanayi, ss. 353-368.
Gülçubuk, B., H. Şengül, N. Aluftekin, N. Kızılaslan, M. Kılıç (2005), “Tarımda İstihdam Sosyal Güvenlik Uygulamaları ve Kırsal Yoksulluk”. TMMOB Ziraat Mühendisleri Odası VI. Teknik Kongresi, 3-7 Ocak 2005 www.zmo.org.tr/etkinlikler/6tk05/059bulentgulcubuk.pdf (Erişim Tarihi: 01.10.2007).
Gümüş, E. (2004), “Crıme in Urban Areas: An Empirical Investigation”, Akdeniz İ.İ.B.F. Dergisi, S.7, ss. 98-109.
Hojman, D. E., (2002), “Explaining Crime in Buenos Aires: The Roles of Inequality, Unemployment, and Structural Change”, Bulletin of Latin American Research, V. 21, N. 1, pp. 121-128.
İçli, G. T. (1993), Türkiye’de Suçlular, Sosyo Kültürel ve Ekonomik Özellikleri, Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu, Atatürk Kültür Merkezi Yayını, S. 71 İçli, G. T. (2004), Kriminoloji, Martı Yayınevi, Ankara.
Karadeniz, O., S.Köse ve S.Durusoy. (2007), “Türkiye’de Eğitimin Getirileri ve Finansmanı”, Editör: O.Karadeniz., Avrupa Birliği Yolunda Türkiye’de Eğitim ve Beşeri Sermaye, Gazi Kitapevi, Ankara, ss. 79-122,
Kızmaz, Z. (2005), “Sosyolojik Suç Kuramlarının Suç Olgusunu Açıklama Potansiyelleri Üzerine Bir Değerlendirme”, C.Ü. Sosyal Bilimler Dergisi, Aralık C. 29, S. 2, ss. 149-174
Kızmaz, Z., (2006), “Suçun Önemli Belirleyicileri Olarak İktisadi Etkenler: İşsizlik ve Suç İlişkisine Sosyolojik Bir Bakış”, Polis Bilimleri Dergisi, C.8, S.1, ss.73-90
Kumaş, H., (2001), “İşsizliğin Psiko-Sosyal Boyutu ve Çalışma Yaşamına İlişkin Değerler Üzerindeki Etkileri”, Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, C.3, S.4, Ekim, Kasım,Aralık ss. 1-431
Lee, M. T,, Martinez, J. R, Rosenfeld, R., (2001), “Does Immigration Increase Homicide, Negative Evidence Three Border Cities”, The Sociological Quarterly, Vol: 42, No: 4, pp. 560-580.
Lochner, L. ve Moretti E. (2004),"The Effect Of Education On Crime: Evidence From Prison Inmates, Arrests, And Self-Reports" American Economic Review, Vol: 94, No: 1, pp. 155-189.
Martinez, J. R ve Lee, M. T. (2000). “On Immigration and Crime” in G. LaFree, (Ed), The Nature of Crime: Continuity and Change, Vol: 1, Criminal Justice 2000, National Insitute of Justice, Washington, pp. 485-524.
Martinez, J. R. (2000), “Immigration and Urban Violence: the Link between Immigrant Lationos and Types of Homicide”, Social Science Quartely, No: 81, pp.363-374.
Mears, D. P. (2001), “The Immigration Crime Nexus: Toward and Analytical Frame Work for Assesing and Guiding Theory, Research and Policy”, Sociological Perspectives, No: 44, pp. 1-19.
Oral, İ. (2003)," Sağlık Güvencesi ve Yeşil Kartın Türk Sağlık Sistemi İçindeki Yeri ", İş Hukuku Ve İktisat Dergisi (Kamu-İş), 2, ss. 395-410
Soyaslan, D., (2003), Kriminoloji (Suç ve Ceza Bilimleri), Genişletilmiş 3. Baskı, Yetkin Yayınları, Ankara, 3. Baskı.
Tatlıdil, E. (2002), “Kentleşme ve Göç”, içinde, Sosyolojiye Giriş, (Ed: İhsan Sezal), Martı Yayınevi, Ankara, ss. 403-447.
TÜİK (2006), Çocuk İşgücü İstatistikleri, www.tuik.gov.tr (Erişim Tarihi: 03.08.2007).
TÜİK (2007), 2003 Gelir Dağılımı Anketi Sonuçları, 2006 Türkiye İstatistik Yıllığı
TÜİK, (2006), Adalet İstatistikleri, http://www.tuik.gov.tr/VeriBilgi.do (Erişim Tarihi: 02.08.2007).
TÜİK, Yoksulluk Çalışması, http://www.tuik.gov.tr/VeriBilgi.do (Erişim Tarihi: 01.10.2007).
TÜİK Hane Halkı İşgücü İstatistikleri, http://www.tuik.gov.tr/isgucu/Basla1.do (Erişim Tarihi: 01.09.2007).
TÜİK, İstatistik Göstergeler 1923-2005 www.tuik.gov.tr (Erişim Tarihi:01.09.2007).
Walfe, B. L. ve Haveman, R. H. (2002), “Social and Nonmarket Benefits from Education in an Advanced Economy”, in Yolanbak Kadryzcki (Ed.), Meeting the Challenges of a Changing World, Conference Series, No: 47, Federal Reserve Bank of Boston, pp. 97-142.
Yavuzer, H. (2001), Çocuk Ve Suç, Remzi Kitabevi, İstanbul.
Yılmaz A. ve Güneyergün, S. (2006), “Türkiye’de Şehir Asayiş Suçları: Dağılış Ve Başlıca Özellikleri”, Milli Eğitim Dergisi, S. 170 (http://yayim.meb.gov.tr/dergiler/170/170/ali%20yilmaz.doc Erişim Tarihi: 01.08.2007).
Yıldız, Z. (2004), “Eğitim Düzeyi ile Suç Türü Arasındaki İlişkinin Araştırılması”, Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, S. 38, Bahar, ss. 278-291.