DÜNYADA VE TÜRKİYE’DE KULLANILAN GEÇİCİ AFET KONUTLARININ KARŞILAŞTIRMALI ANALİZİ VE MODEL ÖNERİSİ

Doğal afetler, uzun yıllardır toplumları pek çok farklı yönde etkilemektedir. Özellikle son yıllarda yaşanan iklim değişiklikleri ve doğal kaynakların tüketiminin bilinçsizce artması, beraberinde doğal afetlerin şiddetlenmesi ve daha sık meydana gelmesine neden olmuştur. İnsanların doğal afetler nedeniyle kendilerini güvende hissettikleri evlerini ve yaşam alanlarını kaybetmesi, hem yaşadıkları olumsuzlukların etkisini artırmakta hem de doğal afet sonrasında normal yaşamlarına dönme süresini uzatmaktadır. Bu kapsamda, doğal afetlerden sonra kullanılan geçici barınma alanları ve bu alanlara konumlandırılan geçici barınma birimlerinin tasarımı ve uygulaması önemli olmaktadır. Geçici barınma birimleri, doğal afetlerden sonra kalıcı konutlar kurulana kadar geçen süre boyunca hizmet veren, afetzedelerin fiziksel ve psikolojik ihtiyaçlarını karşılayabilen temel konut yapılarıdır. Çalışmada, literatüre geçmiş ve doğal afetler meydana geldikten sonraki aşamada ilk olarak kullanılan birimler arasında sayılan standart çadır, konteyner, kâğıt tüp geçici birim, poliüretan iglo ve geçici römork yapıları, strüktür, performans ve kullanım özellikleri başlıklarında analiz edilmiştir. Analizlerin değerlendirilmesi sonucunda, örneklem alanı olarak seçilen Doğu Karadeniz Bölgesi’nde doğal afetlerden sonra kullanılmak üzere yeni bir geçici afet konutu model önerisi getirilmiştir. Yapılan çalışma ile afetlerden sonra kullanılan geçici barınma birimlerinin tasarım ve sürdürülebilirlik potansiyellerinin geliştirilmesi ve geçici barınma yapılarına yönelik yapılacak çalışmalara temel oluşturması hedeflenmektedir.

Anahtar Kelimeler:

Doğal afet, Geçici barınma birimi, Afet konutu

A COMPARATIVE ANALYSIS AND MODEL PROPOSAL OF TEMPORARY DISASTER HOUSING IN THE WORLD AND IN TÜRKİYE

Natural disasters have been affecting societies in many different ways for many years. Especially in recent years, climate change and the unconscious increase in the consumption of natural resources have caused natural disasters to become more intense and frequent. The loss of homes and living spaces, which make people feel safe from natural disasters, not only increases the impact of the negative effects they experience but also prolongs the time it takes for them to return to their normal lives after a natural disaster. In this context, the design and implementation of temporary shelters used after natural disasters and the temporary shelter areas are important. In this context, the design and implementation of temporary shelter areas used after natural disasters, as well as temporary shelter units located in these areas, are important. Temporary shelter units are basic housing structures that meet the physical and psychological needs of disaster victims until permanent housing is established after a natural disaster. In the study, the standard tent, container, paper tube temporary unit, polyurethane igloo, and temporary trailer structures, which are the first units used after natural disasters, were analyzed under the headings of structure, performance, and usage characteristics by reviewing the literature and analyzing the units used after natural disasters. As a result of the evaluation of the analyses, a new temporary disaster housing model proposal was introduced for the Eastern Black Sea Region, which was selected as the sample area. The aim of the study is to develop the design and sustainability potentials of temporary shelter units used after disasters and to provide a basis for the studies on temporary shelter structures.

Keywords:

Natural disaster, Temporary housing, Disaster house,

PDF

___

Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı (AFAD). (2020). 24 Ocak 2020 Sivrice (Elazığ) Depremi Raporu. Web adresinden 30 Haziran 2022 tarihinde erişildi: https://deprem.afad.gov.tr/downloadDocument?id=1831.
Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı (AFAD). (2021). İzmir Depremi’nin 1. Yıl Dönümü - Basın Bülteni. Web adresinden 30 Haziran 2022 tarihinde erişildi: https://www.afad.gov.tr/izmir-depreminin-1-yil-donumu-basin-bulteni-30102021.
Birinci, A. U. (2019). Karadeniz Bölgesi yerli ağaç türlerinden çapraz lamine ahşap (CLT) üretimi ve optimum üretim parametrelerinin belirlenmesi. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Karadeniz Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Trabzon.
CİMER – T.C. Cumhurbaşkanlığı İletişim Merkezi (21 Şubat 2020). Elazığ’da Konteyner Kent Kurulum Çalışmaları Sürüyor [Fotoğraf]. T.C. Cumhurbaşkanlığı İletişim Merkezi web sitesinden 25 Aralık 2022 tarihinde erişildi: https://www.iletisim.gov.tr/turkce/yerel_basin/detay/elazigda-konteyner-kent-kurulum-calismalari-suruyor.
Corsellis, T. ve Vitale, A. (2005). Transitional settlement: Displaced populations. Cambridge: Oxfam GB, University of Cambridge.
Erdoğan, H. (2016). Kartondan yapılar. Ekolojika web sitesinden 01 Temmuz 2022 tarihinde erişildi: https://www.ekolojika.com/kartondan-yapilar/.
Erkoç, T. (2004). İl ve İlçe Acil Yardım Teşkilatları, İçişleri Bakanlığı Eğitim Dairesi Başkanlığı, 88. Dönem Kaymakamlık Kursu Ders Notları, Ankara.
Eskridge, W. (2008). FEMA Trailer Park Residents facing June 1 eviction. Web adresinden 1 Temmuz 2022 tarihinde erişildi: https://www.zimbio.com/photos/William+Eskridge/z9AWOeFXsO/FEMA+Trailer+Park+Residents+Facing+June+1
Euronews. (2020). Giresun’da sel felaketi [Fotoğraf]. Web adresinden 1 Mayıs 2023 tarihinde erişildi: https://tr.euronews.com/2020/08/23/giresun-da-sel-felaketi-en-az-3-kisi-hayat-n-kaybetti-arama-kurtarma-cal-smalar-suruyor.
Günel, O. G. (2017). Makas mekanizmalı birimlerle afet sonrası barınmada hesaplamalı bir tasarım modeli. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). İstanbul Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
İdemen, A. E. ve Şener, S. M. (2020). Afet sonrası barınma: Geçici toplu barınma merkezleri olarak mevcut binaların işlevsel dönüşümü. Yapı Dergisi, 455.
İhlas Haber Ajansı, İHA. (2019). Doğu Karadeniz’in 90 yıllık afet bilançosu. Web adresinden 1 Mayıs 2023 tarihinde erişildi: https://www.haberturk.com/trabzon-haberleri/69920824-dogu-karadenizin-90-yillik-afet-bilancosu-644-oludogu-karadenizde-90-yilda-644-kisi-sel#:~:text=Do%C4%9Fu%20Karadeniz%20B%C3%B6lgesi'nde%2090,olay%C4%B1%20ise%20Trabzon'da%20ger%C3%A7ekle%C5%9Fti
İlhan, H., B. (2010). Afet sonrası rehabilitasyon aşamasında barınma uygulamalarının sürdürülebilirlik doğrultusunda irdelenmesi. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Yıldız Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü.
Kadıoğlu, Y., Bağcı, H. R. ve Yılmaz, C. (2017). Doğu Karadeniz kıyı kuşağındaki doğal afetlere bir örnek: 21 Eylül 2016 tarihli Beşikdüzü sel ve heyelanları. Marmara Coğrafya Dergisi, 36, 232-242.
Kalkan, M., Kaçar, A., D., Alptekin, O. (2020). Ülkelerin deprem sonrası yeniden yapılaşma süreçlerinin karşılaştırılması: Çin, Şili ve Türkiye örnekleri. Tasarım Kuram, 16(31), 152-169.
Karadeniz Gazete. (2021). Arhavi Sel Sonrası Havadan Görüntülendi [Fotoğraf]. Web adresinden 1 Mayıs 2023 tarihinde erişildi: https://karadenizgazete.com.tr/karadeniz/artvin/arhavi-sel-sonrasi-havadan-goruntulendi/334965
Mushkatel, A., H. ve Weschler, L., F. (1985). Emergency management and the intergovernmental system. Public Administration Review, 45, Special Issue, 49-56.
Özge, Ç. (2019). Afet ve acil durum sonrası sürdürülebilir geçici konut uygulamalarının incelenmesi. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Maltepe Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü.
Özkan, S. (1972). Deprem konutlarında değişik bir seçenek. Mimarlık, 3, 25-27.
Tekin, Ö. F. (29 Ocak 2020). Poliüretan Kubbeyi Yerelleştirmek [Fotoğraf]. Arkitera web sitesinden 01 Temmuz 2022 tarihinde erişildi: https://www.arkitera.com/gorus/poliuretan-kubbeyi-yerellestirmek/.
Van İl AFAD Müdürlüğü (29 Ocak 2020). Elazığ Sivrice Depremine İl Müdürlüğümüzden Giden Ekiplerimiz Arama Kurtarma Çalışmalarının Ardından Elazığ Halkının Yaralarını Sarmaya Devam Ediyor [Fotoğraf]. Van İl AFAD Müdürlüğü web adresinden 9 Kasım 2022 tarihinde erişildi: https://van.afad.gov.tr/elazig-sivrice-depremine-il-mudurlugumuzden-giden-ekiplerimiz-arama-kurtarma-calismalarinin-ardindan-elazig-halkinin-yaralarini-sarmaya-devam-ediyor#gallery-.
Zaman, M. (1996). Tonya’nın coğrafi etüdü. (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Atatürk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Erzurum.
Zaman, M. (2004). Vakfıkebir İlçesi’nin coğrafyası. Erzurum: Atatürk Üniversitesi Yayınları, 937.