HOMOEKONOMİKUS'UN GERÇEKLİĞİNİ SORGULAMAK: TÜRK ATASÖZLERİNDE İNSAN MANZARALARI

İktisat teorisinin temel varsayımlarından olan homoekonomikus tipolojisinin gerçekliği tartışmalıdır. Bu varsayım iktisadi analiz için bazı elverişliliklere sahip olsa da insan ekonomi ilişkisinde ekonominin insan için araç olmaktan amaç haline gelmesinde bir dönüm noktasıdır. Diğer taraftan modern ekonomilerin insanlara sunduğu refah ve tüketim imkânları homoekonomikusun teoriden gerçeğe dönüşme ihtimalini ortaya çıkarmaktadır. Dolayısıyla homoekonomikusla ilgili iki boyutlu bir problem söz konusudur. Makalede bu bağlamda ekonomi-insan ilişkisi tartışılarak, Türk atasözleri üzerinden bu tipolojinin gerçekliği sorgulanacaktır.

QUESTIONING THE REALITY OF HOMO ECONOMICUS: HUMAN VIEWS IN TURKISH PROVERBS

Homo economicus is one of the main assumptions in economic theory and reality of this typology is controversial. Even if the assumption of homo economicus has some convenience for economic analysis, this typology is a turning point on human-economy relation which transformed the economy to be the aim of life. On the other hand homo economicus assumption has probability to become a real in modern economies. In this article, these two aspects of homo economicus will be discussed and human-economy relation will be investigated by Turkish proverbs.

___

  • Alada, D. (2004). İktisat Düşüncesinde Felsefi Yaklaşımın Önemi, Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 59-2, 2-16.
  • Albayrak, N. (2009). Türkiye Türkçesinde Atasözleri, İstanbul: Kapı Yayınları.
  • Bıçak, A. (2004). Tarih Düşüncesinin Oluşumu, İstanbul: Dergâh Yayınları.
  • Bolay, S. H. (1970). İslâm ve İnsan, Diyanet İşleri Başkanlığı Dergisi, C.9, 411-414.
  • Buğra, A. (1999). İktisatçılar ve İnsanlar, İstanbul:İletişim Yayınları.
  • Candan, E., & Hanedar, A.Ö. (2005). İktisat Neden Bir Kapalı Kutudur? Hâkim İktisadın Değer Yargısı - Sınama İlişkisi, Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi, Ekonomik Yaklaşım Dergisi Kongreler Dizisi(IV), 12-14 Ekim 2005, 1-11.
  • Candan, E., & Hanedar, A.Ö. (2008). Tarihi Unutan İktisatçıların Bilime Metodolojik Yaklaşımları, İktisat Paradigmasında Geriye Bir Dönüş mü?, Ekonomik Yaklaşım, Cilt:19, Sayı:68, 47-90.
  • Çamdibi, M. (1985). Varlıklar Aleminde İnsanın Yeri ve Sorumluluğu, M.Ü. İlahiyat Fakültesi Dergisi, S.3, 339- 343.
  • Duralı, T. (1996). Din İnsanı Muhtar ve Otonom Kılmaktır, İSAM İslam, Gelenek ve Yenileşme Sempozyumu, İstanbul.
  • Duralı, T. (2006). Çağdaş Küresel Medeniyet, İstanbul: Dergâh Yayınları. Düzgün, Ş. A. (2006). İnsanın Yetkinliğini Teolojik Olarak Temellendirmenin İmkânı, Kelâm Araştırmaları Dergisi, 4:2, 11-38.
  • Düzgün, Ş. A. (2007). İnsan Onuru ve Toplumsal Yaşam İçin Etik, Kelâm Araştırmaları Dergisi, 5:1, 1-12.
  • Eren, E. (2011). İktisatta Yeni Yaklaşımlar İçinde Ercan Eren & Metin Sarfati (Der.), Yeni İktisatta Ortak Noktalar, 13-46, İstanbul:İletişim Yayınları.
  • Farabi, (2010). İslâm Filozoflarından Felsefe Metinleri İçinde Mahmut Kaya (Haz.), Aklın Anlamları, 133-134, 6.Basım, İstanbul: Klasik Yayınları.
  • Gazali, (1974). Kimya-yı Saadet, (Çev. A.F. Meyan), İstanbul: Bedir Yayınevi. Görkaş, İ. (2013). Farabi'nin İnsan Tasavvuru, A.Ü. Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi, 50, 291-305.
  • İşgüden, T., & Köne, A. Ç. (2002). Ortodoks İktisat Üzerine Notlar, Doğuş Üniversitesi Dergisi, (5), 97-108.
  • Keklik, N. (1964). Sadreddin Konevî Düşüncesinde İnsan, Kader ve Ahlâk, İslam Tetkikleri Enstitüsü Dergisi, Cilt 4, Sayı 1-2, 65-80.
  • Kutluer, İ. (2000). İnsan, DİA İslâm Ansiklopedisi, c.22.
  • Macit, M. (2004). Aristoteles ve İbn Sina'da Nefs-Beden İlişkisi Problemi ve Modern Zihin Felsefesindeki Bazı Yansımaları, M.Ü. İlahiyat Fakültesi Dergisi, 26 (2004/1), 59-83.
  • Orman, S. (2001). İktisat,Tarih ve Toplum, İstanbul:Küre Yayınları.
  • Pikkety, T. (2014). Yirmibirinci Yüzyılda Kapital, (Çev.H. Koçak), İstanbul:İş Bankası Kültür Yayınları.
  • Polanyi, K. (2002). Büyük Dönüşüm, (Çev.A. Buğra), İstanbul:İletişim Yayınları.
  • Sarfati, M. (2009). Ekonomi Politiğin İnsanı Kimdir?, Çalışma ve Toplum, 2009/3. 57-96.
  • Sarfati, M. (2011). İktisatta Yeni Yaklaşımlar İçinde Ercan Eren & Metin Sarfati (Der.), Spinoza-Smith ve İktisat Teorisine Bir Eleştiri,105-134, İstanbul:İletişim Yayınları.
  • Sayar, A. G. (2001a). Osmanlı'dan 21.Yüzyıla Ekonomik, Kültürel ve Devlet Felsefesine Ait Değişmeler İçinde, Divan Şiirinin Aynasından İktisadi Tespitler ve İktisadi Zihniyet Dünyamız, 83-105, İstanbul: Ötüken Neşriyat.
  • Sayar, A. G. (2001b). Osmanlı'dan 21.Yüzyıla Ekonomik, Kültürel ve Devlet Felsefesine Ait Değişmeler İçinde, Osmanlı İktisadi Zihniyeti Üzerine, 121-133, İstanbul: Ötüken Neşriyat.
  • Solmaz, M. (2011). Kuvve-Fiil Bağlamında Modernlik, Sosyoloji Konferansları Dergisi, Sayı 43, 2011, 387-398.
  • Uludağ, S. (2006). Nefis, DİA İslâm Ansiklopedisi, c.32.
  • Ülgener, S. (2006a). İktisadi Çözülmenin Ahlak ve Zihniyet Dünyası, İstanbul:Derin Yayınları.
  • Ülgener, S. (2006b). Makaleler, İstanbul:Derin Yayınları.