RASYONEL OLMAYAN KARARLARIN FİNANSAL YATIRIM TERCİHLERİ ÜZERİNDEKİ ETKİSİ: DAVRANIŞSAL FİNANS ÇERÇEVESİNDE BİR UYGULAMA

Geleneksel finans teorilerinde insan psikolojisi önemsenmemiş ve bireylerin rasyonel olarak hareket ettiği varsayılmıştır. Ancak, belirsizlik altında rasyonaliteyi esas alan modeller piyasadaki pek çok olayı açıklamakta yetersiz kaldığından, insan faktörünü daha çok anlamaya yönelen araştırmalara ve yatırımcı davranışlarını esas alan davranışsal finansa ağırlık verilmeye başlanmıştır. Bu çerçevede çalışmanın amacı, bireysel yatırımcıların finansal karar alma davranışlarını yönlendiren psikolojik eğilimleri ortaya koymak ve bu eğilimlerin yatırım kararlarını nasıl etkilediğini tespit etmektir. Bu amaç doğrultusunda anket yapılmıştır. Betimleyici ve korelasyonel istatistik tekniğiyle anket verileri analiz edilerek yorumlanmış, hipotezler Ki-kare test yönteminden yararlanılarak değerlendirilmiştir. Analiz sonuçlarına göre bireysel yatırımcıların finansal yatırım kararları alırken davranışsal eğilimlerden etkilendiği, sistematik hatalar yaptığı ve irrasyonel davranışlar sergilendiği bulgulanmıştır.

THE IMPACT OF NON-RATIONAL DECISIONS ON FINANCIAL INVESTMENT PREFERENCES: AN APPLICATION WITHIN THE FRAMEWORK OF BEHAVIORAL FINANCE

In traditional finance theory, the psychological state of individuals in the decision-making process have been ignored and it is assumed that individuals make rational decisions. However, since rationality-based models under uncertainty remain insufficient to explain many events in the market, research began to concentrate on behavioral finance that is based on investor behavior and the human factor. In this context, the aim of the study is to analyze psychological tendencies of individual investors that govern the behavior of financial decision-making process and determine how these trends affect investment decisions. A Survey was conducted for this purpose. Using Descriptive and correlational statistical techniques, survey data were analyzed, and hypotheses were evaluated by using chi-square test method. The results suggest that systematic errors were made, and irrational behavior are exhibited in the decision-making process, and the behavioral tendencies influence the financial investment decisions of individual investors.

___

  • Akin, H. (2009). Menkul Kıymet Portföy Yatırımlarında Davranışsal Finans Yönteminin Kullanılması ve Bir Uygulama Örneği. Konya: Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İşletme Anabilim Dalı Muhasebe Finansman Bilim Dalı Yüksek Lisans Tezi.
  • Altay, E. (2007, Ekim). İMKB' de Piyasa Yönünde Sürü Psikolojisinin İncelenmesi. 11. Ulusal Finans Sempozyumu, Zonguldak.
  • Angrawal, A., & Tandon, K. (1994). Anomalies or Illusions? Evidence from Stock Markets in Eighteen Countries. Journal of International Money and Finance, No. 13, 83-106.
  • Ateş, A. (2007). Finansal Yatırımların Davranışsal Finans Açısından Değerlendirilmesi Üzerine Bir Araştırma.
  • Konya: Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İşletme Anabilim Dalı, Yayınlanmış Yüksek Lisans Tezi.
  • Aydın, S. (2010). Davranışsal Finans Tartışmaları Kapsamlı Bir İnceleme. Ankara: Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İktisat Anabilim Dalı Yüksek Lisans Tezi.
  • Baker, M., & Wurgler. (2006). Investor Sentiment and The Cross-Section Of Stock Returns. Journal of Finance, Vol. LXI, No.4 August, 1645-1680.
  • Barak, O. (2008). İMKB'de Aşırı Reaksiyon Anomalisi ve Davranışsal Finans Modelleri Kapsamında Değerlendirilmesi. Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 10(1), 207-229.
  • Branch, B. (1977). A Tax Loss Trading Rule. Journal of Business, No.50, 1198-1207.
  • Brown, G.W., & Cliff, M.T. (2005). Investor Sentiment and Asset Valuation. Journal of Business, 78(2), 405-440.
  • Bostancı, F. (2003). Davranışçı Finans. Sermaye Piyasası Kurulu Denetleme Dairesi Yeterlilik Etüdü, Yayım No:57, 1- 19, İstanbul.
  • Cornicello G. (2003). Behaviorual Finance and Speculative Buble, Universita Commercial Luigi Boccani E.T., Milano, 23.
  • Daniel, K., & Titman, S. (1999). Market Efficiency in an Irrational World. Financial Analysts Journal, November/ December.
  • Dowling, M., Lucey, B. (2010). Other Behavioral Biases. H.K.Baker ve J.R.Nofsinger (Ed.), Behavioral Finance, Investor, Corporations and Markets, JohnWiley&Sons, 313-330.
  • Durukan, B. (2004). Aşırı Tepki Hipotezi: İstanbul Menkul Kıymetler Borsasından Kanıtlar. VIII.Ulusal Finans Sempozyumu, İstanbul.
  • Ede, M. (2007). Davranışsal Finans ve Bireysel Yatırımcı Davranışları Üzerine Ampirik Bir Uygulama. İstanbul: Marmara Üniversitesi Bankacılık ve Sigortacılık Enstitüsü Sermaye Piyasası ve Borsa Anabilim Dalı, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi.
  • Ertan, Y. (2007).Davranışsal Finans ve Pişmanlık Teorisi'nin Döviz Kuru Riskinden Korunma Kararına Etkisi. Bursa: Yayımlanmış Yüksek Lisans Tezi.
  • Fisher, K. L., & Statman, M. (2000, March-April). Investor Sentiment and Stock Returns. Financial Analysts Journal, 56, Sayı 2, 16-31.
  • Gazel, S. (2014). Davranışsal Finans Psikolojik Eşik Ve Önyargılar. Ankara: Detay Yayıncılık.
  • Göksu, A. (2013). Portföy Yatırım Kararlarında Davranışsal Finansın Etkisi: Borsa İstanbul Uygulaması. İstanbul: Beykent Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İşletme Yönetimi Anabilim Dalı Finans Bilim Dalı Yüksek Lisans Tezi.
  • Gümüş, F.B., Koç, M., & Agalarova, M. (2013). Bireysel Yatırımcıların Yatırım Kararları Üzerinde Etkili Olan Demografik ve Psikolojik Faktörlerin Tespiti Üzerine Bir Çalışma: Türkiye ve Azerbaycan Uygulaması.
  • Kafkas Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi Cilt 4, Sayı 6. Kahneman, D. & Tversky, A. (1979). Prospect Theory: An Analysis of Decision Under Risk. Econometrica, 47 (2), 263-291.
  • Kılıç, S. (2016). Cronbach'ın Alfa Güvenirlik Katsayısı. Gülhane Askeri Tıp Fakültesi, Ankara.
  • Küçüksille, E. (2004). Optimal Portföy Oluşturmaya Davranışsal Bir Yaklaşım. Isparta: Süleyman Demirel
  • Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İşletme Anabilim Dalı Yüksek Lisans Tezi. Küden,M. (2014). Davranışsal Finans Açısından Bireysel Yatırım Tercihlerinin Değerlendirilmesi. İzmir: Gediz
  • Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayımlanmış Yüksek Lisans Tezi. Lehrer, J. (2011). Karar anı: Beynimiz karar vermemizi nasıl sağlıyor. Çev. Ferit Burak Aydar. Boğaziçi Üniversitesi Yayınevi, Popüler Bilim Dizisi.
  • Moore, D. A., Kurtzberg T. R., Fox C. R., & Bazerman M. H. (1999). Positive illusions and Forecasting Errors in Mutual Fund Investment Decisions. Organizational Behavior and Human Decision Processes, C.79, No.2.
  • Nofsinger, J.R. (2005). The Psychology of Investing, Second Edition. Pearson Education, Inc.
  • Pompian, M. M. (2006). Behavioral Finance and Wealth Manegement: How to Build Optimal Portfolios That Account for Investor Biases. John Wiley and Sons, New Jersey.
  • Rabin, M. (1998). Psychology and Economics. Journal of Economic Literature, 36(3), 11-46.
  • Ritter, J. (2003). Behavioral Finance. Pacific-Basin Finance Journal, Vol.11, 429-437.
  • Sefil, S. & Çilingiroğlu, H.K. (2011). Davranışsal Finansın Temelleri: Karar Vermenin Bilişsel ve Duygusal Eğilimleri. İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi,10(19), 252-262.
  • Sezer, D. (2013). Yatırımcı Davranışlarının Etkinliği ve Psikolojik Yanılsamalar. Aydın: Adnan Menderes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İşletme Anabilim Dalı.
  • Thaler, R. (1999). Mental Accounting Matters. Journal of Behavioral Decision Making, 12(3):183-206.
  • Taleb, N.N. (2011). Siyah Kuğu. Çev. Nazan Arıbaş. İstanbul: Varlık Yayınları. Tversky, A. & Kahneman, D. (1974). Judgment under Uncertainty: Heuristics and Biases. Science, New Series, Vol.185, No.4157, 1124-1131.
  • Ülkü, N. (2011). Finansta Davranış Teorileri ve İMKB'nin Dezenflasyon Programının Başlangıcında Fiyat Davranışı. İMKB Dergisi, Cilt:5 S.17, 101-132.
  • Yaşar, B. (2008). Davranışsal Finans ve Fiyat Köpüğü: İMKB Endekslerinde Fiyat Köpüğüyle İlgili Mevsimsel Birim
  • Kök Araştırması. İstanbul: İ.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü İşletme Anabilim Dalı Yüksek Lisans Tezi.
  • Zweig, J. (2011). Paranız ve Beyniniz. Çev.Necdet Ünal Elbeyli. İstanbul: İnkılap Kitabevi.