İZMİRLİ İSMAİL HAKKI’DAN HAREKETLE “DELÂLET” ÜZERİNE BİR DEĞERLENDİRME

Delâlet kavramı birçok alanda kullanılmaktadır. Mantık alanında da oldukça önemli bir yere sahiptir. İzmirli İsmail Hakkı mantık konularına eğilen bir ilim adamı olarak eserlerinde delâlet bahsine yer vermiştir. Delâleti; “bir şeyin bir hale dönüşmesidir ki onu iyi bilmek sonrasını da bilmeyi içerir.” Şeklinde tanımlamıştır. Delâleti, lafzî ve gayri lafzî olarak ikiye ayırıp incelemiştir. İzmirli İsmail Hakkı’ya göre, manaya konu olabilen lafzın delâleti: mutâbakat, tazammun ve iltizam olmak üzere üç kısma ayrılır.

Anahtar Kelimeler:

İzmirli İsmail Hakkı, Delâlet, Delâlet Çeşitleri, Lafzî Delâlet, Gayr-i Lafzî Delâlet.

PDF

___

Bolay, M. Naci,”Delalet”, Türkiye Diyanet Vakfı Ansiklopedisi, www.islamansiklopedi- si.info, 5 Ocak 2018.
Cürcani, Tarifat, Ter. Arif Erkan, Bahar Yayınları, İstanbul, 1997, s.104-105.
Çapak, İbrahim, Gazali’nin Mantık Anlayışı, Elis Yayınları, Ankara, 2011.
Emiroğlu, İbrahim, Klasik Mantığa Giriş, Elis Yayınları, Ankara 2004.
Farabi, Kitab Al- Huruf, Çev. Ömer Türker, Litera Yayıncılık, İstanbul, 2015.
Filizok, Rıza, Mantık ve Anlam Problemi, ege-edebiyat.org., pdf, 5 Ocak 2018
Gazali, Mi’yar-ul İlm, Beyrut, Lübnan, trs.
Gelenbevi, İsmail, Fenn-i Mantık, yy., trs., s.42-43
İbni Sina, Kitab-uş Şifa, Çev. Ömer Türker, Litera Yayıncılık, İstanbul, 2006
İzmirli, İsmail Hakkı, Felsefe Dersleri, tâbi‘ ve nâşiri: Hukuk Kitapçısı, Der Saâdet: Bâb- ı Âlî Ebu’s-Suûd Caddesi 1330.
İzmirli, İsmail Hakkı, İlm-i Mantık, s.8 (Basılmamış Eseri, Süleymaniye Kütüphanesi, kayıt no: 3746
İzmirli, İsmail Hakkı, Mi’yaru-l Ulûm, Süleymaniye Kütüphanesi, Kayıt no:3743 Özel, Aytekin “İki Farklı Mantık: Kavramlar Mantığı Ve Tasavvurlar Mantığı”, VII.
Mantık Çalıştayı Metinleri, Haz: Vedat Demir ve Şafak Ural, Mantık Der. Ya- yınları, İstanbul, 2017.