Yükseköğretimde yeni bir üniversite paradigmasına doğru

Derinlemesine disipline yönelmiş, disiplinler bazında parçalanmış ve ayrıştırılmış üniversite modeli, modern üniversitenin geçirdiği üç paradigmatik kırılma evresinde de— (1) sadece “öğretime” yönelik evre, (2) bunun üzerine eklenen “araştırma” evresi ve (3) araştırma üniversitesi kavramının üzerine eklenen “hizmet” boyutu—hep yerinde durmuştur. Oysa, dördüncü bir paradigmatik kırılmaya doğru hızla evrilen “disiplinlerarası yönelim,” klasik disiplinler temelinde atomize olarak örgütlenmiş üniversite paradigmasını kökten dönüştürmeye adaydır. Bu dördüncü evredeki bir üniversite modelinde, bugün bilinen pek çok disiplinin ortadan kalktığı ve yeni adlar altında matris şekilde örgütlenmiş yeni disiplinlerin ortaya çıktığına tanık olunmaktadır. Sonuç olarak, yükseköğretimde ciddi ve kökten yeni bir paradigmatik kırılmanın hazırlandığı yıllardan geçilmektedir. Bu çalışmada, bu yeni paradigmanın üniversite örgütlenmesine nasıl yansıdığı; uygulama örnekleri, önündeki engeller ve ileriye yönelik öneriler sunularak tartışılmıştır.

Toward a new university paradigm in higher education

The university model involving self-contained and compartmentalized disciplines has not changed in three stages of paradigm shifts for the modern university: (1) “teaching,” (2) “research” built on the first stage, and (3) “service” built on the second stage. However, an “interdisciplinary approach,” which is rapidly evolving toward a fourth paradigm shift, promises to bring radical transformation to a university paradigm bound to traditional disciplines. In the model of this fourth stage, many of today’s well-known disciplines have disappeared and new disciplines have emerged under new names, structured in an interdisciplinary matrix. Overall, we are experiencing preparations for a new and fundamental paradigm shift. This study discusses how this new paradigm reflects on the university organization, cites examples of and barriers to its implementation, and offers recommendations for the future.

PDF

___

Aktan, C. C. (2007). Değişim Çağında Yüksek Öğretim. İzmir: Yaşar Üniversitesi Yayını.
Becher, T. (1989). Academic tribes and territories: Intellectual enquiry and the cultures of disciplines. Milton Keynes, UK: Open University Press.
Canning, J. (2005). Disciplinarity: a barrier to quality assurance? The UK experience of area studies. Quality in Higher Education, 11(1), 37-46.
Clark, B. (1983). The higher education system. Berkeley, LA: California University Press. Conrad, C. F., & Gunter, R. (2000). To be more useful: Embracing interdisciplinary scholarship and dialogue. New Directions for Higher Education, 110, 49–62.
Demirel, Ö., Tuncel, İ., Demirhan, C., & Demir, K. (2008). Çoklu Zekâ Kuramı İle Disiplinlerarası Yaklaşımı Temel Alan Uygulamalara İlişkin Öğretmen-Öğrenci Görüşleri. Eğitim ve Bilim, 33(147), 14-25.
Ekiz, D. (2004). Eğitim Dünyasının Nitel Araştırma Paradigmasıyla İncelenmesi: Doğal ya da Yapay. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 2, 415-439.
Feller, I. (2007). Interdisciplinarity: Paths taken and not taken. Change: The Magazine of Higher Learning, 39(6) , 46-51.
Graybill, J. K., Dooling, S., Shandas, V., Withey, J., Greve, A., & Simon, G. L. (2006). A rough guide to interdisciplinarity: Graduate student perspectives. Bioscience, 56(9), 757–763.
Gürüz, K., Şuhubi, E., Şengör, A. M. C., Türker, K., & Yurtsever, E. (1994). Dünyada ve Türkiye’de Yükseköğretim, Bilim ve Teknoloji. Istanbul: TÜSİAD Yayınları (Yayın No. TÜSİAD-T/94, 6-167).
Hagoel, L., & Kalekin-Fishman, D. (2002). Crossing borders: Toward a transdisciplinary scientific identity. Studies in Higher Education, 27(3), 297-308.
Hall, P., & Weaver, L. (2001). Interdisciplinary education and teamwork: A long and winding road. Medical Education, 35, 867–875.
Heidegger, M. (1977). Science and reflection. In The Question Concerning Technology and Other Essays (pp. 155-182). New York: Harper & Row.
Kleiner, C. (2000, June). Why the walls are quickly tumbling down. U.S. News and World Reports.
Lawler, A. (2004). Harvard joins reform movement. Science, 304, 810.
Manathunga, C., Lant, P., & Mellick, G. (2006). Imagining an interdisciplinary doctoral pedagogy. Teaching in Higher Education, 11(3), 365-379.
Max-Neef, M. A. (2005). Foundations of transdisciplinarity. Ecological Economics, 53, 5–16.
McGregor, S., & Volckmann, R. (2010). Transdisciplinarity in higher education: The path of Arizona State University. Integral Leadership Review, 10(3).
Parker, J. (2002). A new disciplinarily: Communities of knowledge, learning and practice. Teaching in Higher Education, 7(4), 373-386.
Patton, M. Q. (1987). How to use qualitative methods in evaluation. California: Sage Publications, Inc.
Petrie, H. G. (1976). Do you see what I see? Journal of Aesthetic Education, 10, 29–43.
Schwartz, P., & Ogilvy, J. (1979). The emergent paradigm: Changing patterns of thought and belief. Menlo Park, CA: SRI International.
Şimşek, H. (1997). 21. Yüzyılın Eşiğinde Paradigmalar Savaşı ve Kaostaki Türkiye. İstanbul: Sistem Yayıncılık.
Şimşek, H. (2006). Turkey. In J. J. Forest & P. G. Altbach (Eds.), International Handbook of Higher Education, Part II: Regions and Countries (pp. 1003-18). Dordrecht: Springer.
Tatar, M. (2005). Resistance to ‘interdisciplinarity.’ The Chronicle of Higher Education, 51(19): B2 Ulusoy, G. (2007). Disiplinlerarası Araştırma ve Eğitim, C. Can Aktan (Ed.) Değişim Çağında Yüksek Öğretim: Global Trendler – Paradigmal Yönelimler (ss. 389-398). İzmir: Yaşar Üniversitesi.
Yıldırım, A. (1996). Disiplinlerarası Ögretim Kavramı ve Programlar Açısından Doğurduğu Sonuçlar. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 12, 89-94.