İş Birlikli Öğrenme Yaklaşımının Türkiye’deki Öğrencilerin Türkçe Derslerindeki Akademik Başarılarına Etkisi: Bir Meta-Analiz Çalışması

Sosyal, ekonomik ve teknolojik olarak büyük gelişmelerin yaşandığı 21. yüzyılın eğitim anlayışı, nitelikli bir öğretim sürecinin planlanması ve bu süreç sonunda hedeflenen kazanımların gerçekleşebilmesi amacıyla eğitimcilere en uygun öğretim yaklaşımını belirleme ve bu öğretim yaklaşımını sınıflarda verimli bir şekilde uygulama sorumluluğunu yüklemiştir. İş birlikli öğrenme yaklaşımının bireyin akademik başarısına ve sosyal becerilerine sağladığı katkılar açısından bu ihtiyaca cevap verebilecek nitelikte olduğu söylenebilir. Alan yazında farklı alanlarda ve farklı örneklem gruplarında gerçekleştirilmiş olan araştırmalar da iş birlikli öğrenme yaklaşımının akademik başarı üzerindeki olumlu etkisini ortaya koymuş olması ise bu araştırmaların meta analizinin yapılması ihtiyacını doğurmuştur. Bu çerçevede bu araştırmada iş birlikli öğrenme yaklaşımının Türkiye’deki öğrencilerin Türkçe derslerindeki akademik başarılarına etkisinin belirlenmesi amaçlanmıştır. Bu kapsamda çalışmada yer alacak araştırmalara ulaşılabilmesi amacıyla ilgili alan yazın taraması yapılmıştır. Bu taramalar sonucunda iş birlikli öğrenme yaklaşımının Türkiye’de öğrenim görmekte olan öğrencilerin Türkçe derslerindeki akademik başarılarına etkisini inceleyen ve çalışmada belirlenen ölçütleri sağlayan toplam 32 araştırma meta-analize dâhil edilmiştir. Gerçekleştirilen çalışmada, meta analize dâhil edilen her bir araştırmanın etki büyüklüğü değerleri ve birleştirilmiş etki büyüklüğü Comprehensive Meta Analysis (CMA), etki büyüklüklerine ilişkin normal dağılımın grafiği ise MetaWin yazılımı kullanılarak hesaplanmıştır. Metaanaliz sonucunda iş birlikli öğrenme yaklaşımının geleneksel öğretim yöntemlerine kıyasla öğrencilerin Türkçe derslerindeki akademik başarıları üzerinde pozitif etkisi olduğu belirlenmiştir. Rastgele etkiler modeline göre gerçekleştirilen analiz sonucunda ortalama etki büyüklüğü değeri 0,110 hata ile 1,034 olarak hesaplanmıştır. Etki büyüklüğünün %95 güven aralığında alt sınırı 0,818, üst sınırı 1,251 olarak belirlenmiştir. Elde edilen bulgular, Cohen, Manion ve Morrison’a (2011) göre yorumlandığında, iş birlikli öğrenme yaklaşımının Türkçe dersi akademik başarısını arttırma açısından güçlü düzeyde bir etkiye sahip olduğu söylenebilir.

The Effect of Collaborative Learning Approach on Students’ Academic Achievement in Turkish Courses in Turkey: A Meta-Analysis Study

The educational concept of 21th century, during which great social, economic and technological developments are experienced, confers the responsibilities of determining the most relevant teaching approach and implementing this approach voluminously in the classrooms to the educators for the purpose of planning a qualified teaching process and performing the target acquisitions at the end of this process. It can be said that collaborative learning approach is qualified enough to fulfil this need in terms of its contribution to academic achievement and social skills of individuals. The fact that the studies done in different fields and different sample groups in the literature revealed positive effect of collaborative learning approach on academic achievement has created the need of meta-analysis of these researches. Within this frame, it was aimed to determine the effect of collaborative learning approach on academic achievement of students in Turkish courses in Turkey with this study. Within this scope, the related literature was scanned in order to reach the researches included in the study. As a result of this scanning, totally 32 researches examining the effect of collaborative learning approach on the academic achievement in Turkish courses of students studying in Turkey and providing the criteria determined for the study were included in meta-analysis. Effect size values and combined effect sizes of each study were calculated by using Comprehensive Meta-Analysis (CMA) while normal distribution plot of effect sizes was calculated by using MetaWin software in the study carried on. As a consequence of meta-analysis, it was found out that collaborative learning approach has positive effect on academic achievement of the students in Turkish courses in comparison with traditional methods. In the end of the analysis done in terms of random effect models, the average effect value was calculated as 1,034 with 0,110 errors. The lower bound of effect size was determined as 0,818 while the upper bound was 1,251 within 95 % confidence interval. When the findings attained are interpreted according to Cohen, Manion, and Morrison (2011), it can be stated that collaborative learning approach has large effect in terms of enhancing academic achievement in Turkish courses.

PDF

___

Yönez, H. (2012). İş birlikli öğrenme yönteminin ilköğretim 8. sınıf Türkçe dersinde öğrencilerin derse ilişkin tutumlarına ve temel dil becerilerine etkisi (Yayımlanmamış yüksek lisans). Gazi Üniveritesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
Yağmur Şahin, E., Maden, S., Kardaş, M. N. ve Şahin, A. (2011). Noktalama işaretlerinin öğretiminde grup araştırması tekniğinin öğrenci başarısına etkisi. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi-Mustafa Kemal University Journal of Social Sciences Institute, 8(15), 257-268.
Varışoğlu, B. ve Sevim, O. (2015). Proje tabanlı iş birlikli öğrenmenin öğrencilerin türkçe dersindeki ekler konusunu öğrenmelerine etkisi. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi-The Journal of International Social Research, 7(32), 540-550.
Uysal, M. E. (2009). İlköğretim Türkçe dersinde işbirlikli öğrenmenin erişi, eleştirel düşünce ve yaratıcılık becerilerine etkisi (Yayımlanmamış doktora tezi). Dokuz Eylül Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İzmir.
Ulaş, A. H., Epçaçan, C., Mutlu Aydın, S. ve Kurtlu, Y. (2015). İlkokul 4. sınıf öğrencilerine cümlenin ögelerinin öğretiminde işbirlikli öğrenme tekniklerinden takım oyun turnuvanın akademik başarıya etkisi. Turkish Studies, 10(7), 935-950. doi:10.7827/TurkishStudies.8177
Tok, Ş. (2008). Effects of cooperative learning method of pairs check technique on reading comprehension. İlköğretim Online-Elementary Education Online, 7(3), 748-757.
Şentuğ, O. G. (2010). Kubaşık öğrenme yönteminin 6. sınıf Türkçe derslerinde uygulanması ve sonuçları (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Beykent Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
Şahin, A. (2011). Effects of Jigsaw III technique on achievement in written expression. Asia Pacific Education Review, 12(3), 427-435. doi:10.1007/s12564-010-9135-8
Şahin, A. (2010). Effects of jigsaw II technique on academic achievement and attitudes to written expression course. Educational Research and Reviews, 5(12), 777-787.
Susar Kırmızı, F. (2006). İlköğretim 4. sınıf Türkçe öğretiminde çoklu zeka kuramına dayalı işbirlikli öğrenme yönteminin erişi, tutumlar, öğrenme stratejileri ve çoklu zeka alanları üzerindeki etkileri (Yayımlanmamış doktora tezi). Dokuz Eylül Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İzmir.
Seban, D. (2012). Yazarlık döngüsü’nün üçüncü sınıf öğrencilerinin yazmaya karşı tutum, algı ve yazma becerilerine etkisi. Eğitim ve Bilim-Education and Science, 37(164), 147-158.
Maden, S. (2011). Takım oyun turnuva tekniğinin yazım kuralları ve işaretleri eğitiminde kullanımı. Eİnternational Journal Of Educational Research, 2(3), 52-67.
Maden, S. (2011). Jigsaw ı tekniğinin yazılı anlatım becerisi akademik başarısına etkisi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri-Educational Sciences: Theory & Practice, 11(2), 901-917.
Kardaş, M. N. (2014). İş birlikli ve geleneksel grup çalışmasının dil bilgisi öğretiminde akademik başarıya etkisi. Turkish Studies, 9(8), 603-622.
Kardaş, M. N. (2013). İş birlikli öğrenme yönteminin sınıf öğretmeni adaylarının yazılı anlatım becerilerine etkisi. Turkish Studies, 8(9), 1781-1799.
Karakoyun, M. E. (2010). İlköğretim 5. sınıf öğrencilerine noktalama işaretlerinin öğretiminde işbirlikli öğrenme tekniklerinden jigsaw I'in akademik başarıya etkisi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Atatürk Üniversitesi, Sosyla Bilimler Enstitüsü, Erzurum.
Karabay, A. (2005). Kubaşık öğrenme etkinliklerinin ilköğretim beşinci sınıf Türkçe dersinde öğrencilerin dinleme ve konuşma becerileri üzerindeki etkileri (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Çukurova Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana.
Güngör Kılıç, A. (2004). İşbirlikli öğrenme, okuduğunu anlama, strateji kullanımı ve tutum (Yayımlanmamış doktora Tezi). Dokuz Eylül Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İzmir.
Gümüş, O. ve Buluç, B. (2007). İşbirliğine dayalı öğrenme yaklaşımının Türkçe dersinde akademik başarıya etkisi ve öğrencilerin derse ilgisi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi-Educational Administration: Theory and Practice, (49), 7-30.
Erdoğan, Ö. (2012). Süreç temelli yaratıcı yazma uygulamalarının yazılı anlatım becerisine ve yazmaya ilişkin tutuma etkisi (Yayımlanmamış doktora Tezi). Hacettepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara. YÖK Tez Merkezi (315062).
Erden, G. (2016). Drama ve işbirlikli öğrenme yöntemlerinin 5. sınıf öğrencilerinin okuduğunu anlama becerilerine, tutuma ve kalıcılığa etkileri (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Abant İzzet Baysal Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Bolu.
Durukan, E. (2011). Effects of cooperative integrated reading and composition (CIRC) technique on reading-writing skills. Educational Research and Reviews, 6(1), 102-109.
Dölek, O. ve Hamzadayı, E. (2016). Akran etkileşimine dayalı yazma etkinliklerinin 7. sınıf öğrencilerinin yazılı anlatım becerileri üzerindeki etkisi. Turkish Studies, 11(3), 965-980. doi:10.7827/TurkishStudies.9230
Demirel, Ö. ve Epçaçan, C. (2012). Okuduğunu anlama stratejilerinin bilişsel ve duyuşsal öğrenme ürünlerine etkisi. Kalem Uluslararası Eğitim Ve İnsan Bilimleri Dergisi, 2(1), 71-106.
Çörek, D. (2006). İşbirlikli öğrenmenin Türkçe dersine ilişkin başarı ve derse yönelik tutum üzerindeki etkileri (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Dokuz Eylül Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü İzmir.
Çiftci, A. ve Çöker, B. (2011). Akran dönütü eğitim programının yazma becerilerinin gelişimi üzerindeki etkisi. Buca Eğitim Fakültesi Dergisi, 30, 175-191.
Bozpolat, E. (2012). Türkçe dersinde birleştirilmiş işbirlikli türkçe dersinde birleştirilmiş işbirlikli kullanılan hikâye haritası yönteminin öğrencilerde okuduğunu anlama becerisini geliştirmeye etkisi (Yayımlanmamış doktora Tezi). Fırat Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Elazığ.
Avcı, S., Baysal, N., Gül, M. ve Yüksel, A. (2013). The effect of literature circles on reading comprehension skills. Kuramsal Eğitimbilim Dergisi-Journal of Theoretical Educational Science, 6(4), 535-550. doi:10.5578/keg.6710
Arslan, A. (2012). Sözcük türleri öğretiminde jigsaw tekniğinin etkisi. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 32(1), 157-168.
Yıldız, N. (2008). Neoliberal küreselleşme ve eğitim. D.Ü Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, 11, 13-32.
Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2011). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
Yeşilyurt, E. (2013). Öğretmenlerin öğretim yöntemlerini kullanma amaçları ve karşılaştıkları sorunlar. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 17(1), 163-188.
Yağmur Şahin, E., Maden, S., Kardaş, M. N. ve Şahin, A. (2011). Noktalama işaretlerinin öğretiminde grup araştırması tekniğinin öğrenci başarısına etkisi. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 8(15), 257-268.
Wilson, D. B. (2009). Systematic coding. H. Cooper, L. V. Hedges ve J. C. Valentine (Ed.), The handbook of research synthesis and meta-analysis içinde (2. bs., s. 159-176). New York: Russell Sage Foundation.
Üstün, U. ve Eryılmaz, A. (2014). Etkili araştırma sentezleri yapabilmek için bir araştırma yöntemi: Meta-analiz. Eğitim ve Bilim, 39(174), 1-32. doi:10.15390/EB.2014.3379
Tuncer, M. ve Dikmen, M. (2017). İşbirlikli öğrenmenin başarıya etkisi: Çalışma grubu ile etki büyüklüğü arasındaki ilişkiye dair bir meta analiz çalışması. Journal of Human Sciences, 14, 473-485. doi:10.14687/jhs.v14i1.4314
Tomcho, T. J. ve Foels, R. (2012). Meta-analysis of group learning activities: Empirically based teaching recommendations. Teaching of Psychology, 39(3), 159-169. doi:10.1177/0098628312450414
Temizöz, Y. ve Özgün Koca, S. (2008). Matematik öğretmenlerinin kullandıkları öğretim yöntemleri ve buluş yoluyla öğrenme yaklaşımı konusundaki görüşleri. Eğitim ve Bilim, 33(149), 89-103.
Taşkaya, S. M. ve Sürmeli, H. (2014). Sınıf öğretmenlerinin fen ve teknoloji dersinde kullandıkları öğretim yöntemlerin değerlendirilmesi. Gaziantep University Journal of Social Sciences, 13(1), 169-181.
Taşkaya, S. M. ve Muşta, M. C. (2008). Sınıf öğretmenlerinin Türkçe öğretim yöntemlerine ilişkin görüşleri. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 7(25), 240-251.
Şentuğ, O. G. (2010). Kubaşık öğrenme yönteminin 6. sınıf Türkçe derslerinde uygulanması ve sonuçları (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Beykent Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
Şahin, A. (2011). Effects of Jigsaw III technique on achievement in written expression. Asia Pacific Education Review, 12(3), 427-435. doi:10.1007/s12564-010-9135-8
Şahin, A. (2010). Effects of jigsaw II technique on academic achievement and attitudes to written expression course. Educational Research and Reviews, 5(12), 777-787.
Susar Kırmızı, F. (2006). İlköğretim 4. sınıf Türkçe öğretiminde çoklu zeka kuramına dayalı işbirlikli öğrenme yönteminin erişi, tutumlar, öğrenme stratejileri ve çoklu zeka alanları üzerindeki etkileri (Yayımlanmamış doktora tezi). Dokuz Eylül Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İzmir.
Sung, H. Y. ve Hwang, G. J. (2013). A collaborative game-based learning approach to improving students’ learning performance in science courses. Computers & Education, 63(1), 43-51. doi:10.1016/j.compedu.2012.11.019
Stevens, R. J. ve Slavin, R. E. (1995). The cooperative elementary school: Effects on students' achievement, attitudes, and social relations. American Educational Research Journal, 32(2), 321-351.
Smith, M. E., Hinckley, C. C. ve Volk, G. L. (1991). Cooperative learning in the undergraduate laboratory. Journal of Chemical Education, 68(5), 413-415. doi:10.1021/ed068p413
Slavin, R. E. (2013). Eğitim psikolojisi: Kuram ve uygulama. Ankara: Nobel.
Slavin, R. E. (2011). Instructıon based on cooperatıve learnıng. R. E. Mayer ve P. A. Alexander (Ed.), Handbook of research on learning and instructiın içinde (s. 344-360). Oxon: Routlege.
Sharan, S. (1980). Cooperative learning in small groups: recent methods and effects on achievement, attitudes, and ethnic relations. Review of Educational Research, 50(2), 241-271.
Saracaloğlu, A. ve Karasakaloğlu, N. (2011). Türkçe öğretmenlerinin öğretimde kullandıkları yöntem ve tekniklere ilişkin göüşleri. İlköğretim Online, 10(3), 951-960.
Salkind, N. J. (2007). Encyclopedia of measurement and statistics. California: SAGE Publications.
Rosenberg, M. S., Adams, D. C. ve Gurevitch, J. (2000). Metawin: Statistical software for meta-analysis: Version 2.0. Massachusetts: Sinauer Associates.
Prichard, J. S., Bizo, L. A. ve Stratford, R. J. (2006). The educational impact of team-skills training: Preparing students to work in groups. British Journal of Educational Psychology, 76(1), 119-140.
Philippakos, Z. A. ve MacArthur, C. A. (2016). The effects of giving feedback on the persuasive writing of fourth and fifth grade students. Reading Research Quarterly, 51(4), 419-433. doi:10.1002/rrq.149
Pattanpichet, F. (2011). The effects of using collaborative learning to enhance students' english speaking achievement. Journal of College Teaching & Learning, 8(11), 1-10.
Mullen, B., Muellerleile, P. ve Bryant, B. (2001). Cumulative meta-analysis: A consideration of ındicators of sufficiency and stability. Personality and Social Psychology Bulletin, 27(11), 1450-1462. doi:10.1177/01461672012711006
Miles, M. ve Huberman, A. (1994). Qualitative data analysis. London: Sage.
McMahon, W. W. (2000). Externalities, non-market effects, and trends in returns to educational invesments. The appraisal of ivesments in educational facilities içinde (s. 51-71). Paris: OECD Publications Service.
Maden, S. (2011). Jigsaw ı tekniğinin yazılı anlatım becerisi akademik başarısına etkisi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri-Educational Sciences: Theory & Practice, 11(2), 901-917.
Kirschner, F., Paas, F. ve Kirschner, P. A. (2009). A cognitive load approach to collaborative learning: United brains for complex tasks. Educational Psychology Review, 21(1), 31-42. doi:10.1007/s10648-008- 9095-2
Karamustafaoğlu, O., Bayar, A. ve Kaya, M. (2014). Fen bilimleri öğretmenlerinin kullandıkları öğretim yöntem ve teknikleri üzerine bir araştırma: Amasya örneği. Kuramsal Eğitimbilim Dergisi, 7(4), 436-462.
Karakuş, M. ve Öztürk, H. İ. (2016). Türkiye’de uygulanan işbirliğine dayalı öğrenme yönteminin fen bilimleri öğretiminde akademik başarı ve derse karşı tutumlar üzerindeki etkisini incelemeye yönelik bir meta-analiz çalışması. International Journal of Active Learning, 1(1), 1-28.
Johnson, D. W., Johnson, R. T. ve Stanne, M. B. (2000). Cooperative learning methods: A meta-analysis. Semantic Scholar. https://pdfs.semanticscholar.org/93e9/97fd0e883cf7cceb3b1b612096c27aa40f 90.pdf adresinden erişildi.
Johnson, D. W. ve Johnson, R. T. (2002). Learning together and alone: Overview and meta‐analysis. Asia Pacific Journal of Education, 22(1), 95-105. doi:10.1080/0218879020220110
Huang, C. S., Su, A. Y., Yang, S. J. ve Liou, H. H. (2017). A collaborative digital pen learning approach to improving students' learning achievement and motivation in mathematics courses. Computers & Education, 107(1), 31-44. doi:10.1016/j.compedu.2016.12.014
Hitchcock, J., Dimino, J., Kurki, A., Wilkins, C. ve Gersten, R. (2011). The ımpact of collaborative strategic reading on the reading comprehension of grade 5 students in linguistically diverse schools. Washington, DC: U.S. Department of Education.
Higgins, J. P., Thompson, S. G., Deeks, J. J. ve Altman, D. G. (2003). Measuring inconsistency in metaanalyses. BMJ, 327(6), 557-560. doi:10.1136/bmj.327.7414.557
Henry, L. A., Castek, J., O'Byrne, W. ve Zawilinski, L. (2012). Using peer collaboration to support online reading, writing, and communication: An empowerment model for struggling readers. Reading & Writing Quarterly, 28(3), 279-306. doi:10.1080/10573569.2012.676431
Hedges, L. V. (2007). Meta-analysis. C. R. Rao ve S. Sinharay (Ed.), Handbook of statistics 26: Psychometrics içinde (s. 919-953). Oxford: Elsevier.
Gokhale, A. A. (1995). Collaborative learning enhances critical thinking. Journal of Technology Education, 7(1), 22-30.
Ghaith, G. (2003). Effects of the learning together model of cooperative learning on english as a foreign language reading achievement, academic self-esteem, and feelings of school alienation. Bilingual Research Journal, 27(3), 451-474. doi:10.1080/15235882.2003.10162603
Ezell, H. K., Kohler, F. W., Jarzynka, M. ve Strain, P. S. (1992). Use of peer-assısted procedures to teach qar readıng comprehensıon strategıes to thırd-grade chıldren. Education and Treatment of Children, 15(3), 205-227. http://www.jstor.org/stable/42899267 adresinden erişildi.
Ellis, P. D. (2010). The essential guide to effect sizes: Statistical power, meta-analysis, and the ınterpretation of research results. Cambridge: Cambridge University Press.
Durlak, J. A. ve Lipsey, M. W. (1991). A practitioner's guide to meta-analysis. American Journal of Community Psychology, 19(3), 291-332. doi:10.1007/BF00938026
Doymuş, K., Şimşek, Ü. ve Bayrakçeken, S. (2004). İşbirlikçi öğrenme yönteminin fen bilgisi dersinde akademik başarı ve tutuma etkisi. Türk Fen Eğitimi Dergisi, 1(2), 103-115.
Doğanay, A. ve Sarı, M. (2012). Yapılandırmacı öğrenme ortamı özelliklerinin düşünme dostu sınıf özelliklerini yordama düzeyi. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 21(1), 21-36.
Dinçer, S. (2014). Eğitim bilimlerinde uygulamalı meta-analiz. Ankara: Pegem Akademi.
Çelikkaya, T. ve Kuş, Z. (2009). Sosyal bilgiler öğretmenlerinin kullandıkları yöntem ve teknikler. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 22(2), 741-758.
Çapar, G. ve Tarım, K. (2015). Efficacy of the cooperative learning method on mathematics achievement and attitude: A meta-analysis research. Educational Sciences: Theory & Practice, 15(2), 553-559. doi:10.12738/estp.2015.2.2098
Cooper, H. (2017). Research synthesis and meta-analysis. California: SAGE.
Cole, M. (2014). Speaking to read: Meta-analysis of peer-mediated learning for English language learners. Journal of Literacy Research, 46(3), 358-382.
Cohen, L., Manion, L. ve Morrison, K. (2011). Research methods in education (7. bs.). New York: Routledge.
Cabrera, A. F., Nora, A., Crissman, J. L., Terenzini, P. T., Bernal, E. M. ve Pascarella, E. T. (2002). Collaborative learning: Its impact on college students' development and diversity. Journal of College Student Development, 43(1), 20-34.
Bowen, C. W. (2000). A quantitative literature review of cooperative learning effects on high school and college chemistry achievement. Journal of Chemical Education, 77(1), 116-119. doi:10.1021/ed077p116
Borenstein, M., Hedges, L. V., Higgins, J. P. ve Rothstein, H. R. (2013). Meta-analize giriş (S. Dinçer, Çev.) Ankara: Anı.
Biostat Inc. (2005). Comprehensive Meta-Analysis (Sürüm 2.0) [Yazılım]. Englewood, Amerika Birleşik Devletleri: Biostat Inc. https://www.meta-analysis.com/ adresinden erişildi.
Bardak, Ş. ve Karamustafaoğlu, O. (2016). Fen bilimleri öğretmenlerinin kullandıkları öğretim strateji, yöntem ve tekniklerin pedagojik alan bilgisi bağlamında incelenmesi. Amasya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 5(2), 567-605.
Bakioğlu, A. ve Özcan, Ş. (2016). Meta analiz. Ankara: Nobel.
Avşar, Z. ve Alkış, S. (2007). İşbirlikli öğrenme yöntemi “birleştirme ı” tekniğinin sosyal bilgiler derslerinde öğrenci başarısına etkisi. Elementary Education Online, 6(2), 197-203.
Akgöz, S., Ercan, İ. ve Kan, İ. (2004). Meta-analizi. Uludağ Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi, 30(2), 107-112.
Açıkgöz, K. Ü. ( 2003). Etkili öğrenme ve öğretme. İzmir: Kanyılmaz Matbaası.