Ergen örneklemde beş faktör kişilik envanteri’nin cinsiyetlere göre ortalama ve kovaryans yapılarıyla ölçme eşdeğerliği

Bu araştırmanın temel amacı, Beş Faktör Kişilik Modeli çerçevesinde geliştirilen Beş Faktör Kişilik Envanteri’nin (5FKE) ergen örneklemde yapı geçerliğini incelemektir. Bu amaç doğrultusunda kız ve erkek karşılaştırma gruplarında kişilik envanterinin cinsiyetler arası ölçme eşdeğerliği, yapısal eşitlik modellemeleri kapsamındaki ortalama ve kovaryans yapı analizi ile test edilmiştir. Araştırmanın katılımcılarını İzmir İli’ndeki 3 lisede (2 devlet, 1 özel lise) kayıtlı olan toplam 490 lise öğrencisi (%63,1 kız, %36,9 erkek, yaş ortalaması 16,59 ve standart sapması 0,841) oluşturmaktadır. 5FKE’nin iç tutarlık güvenirlik analizleri sonucunda Cronbach’s Alpha katsayıları temel faktörler düzeyinde .78 (özdenetim/sorumluluk) ve .93 (duygusal tutarsızlık) ranjları arasında bulunmuştur. Açımlayıcı faktör analizi sonucunda da ergenlerde beş faktör kişilik yapısının, yetişkinlerde saptandığı biçimde aynı faktör örüntüsüne sahip olduğu tespit edilmiştir. Ölçme modeli, 5FKE’nin gözlenen on yedi alt boyut ve beş temel örtük faktörden oluşturulmuş, cinsiyetler arası ölçme eşdeğerliği ortalama ve kovaryans yapı analizleri iç içe geçmiş beş farklı hiyerarşik model ile test edilmiştir. 5FKE’nin cinsiyet gruplarında faktör yapısını tamamen sağladığı, skalar değişmezlik aşamasında kısmi skalar modelin veriye uyum gösterdiği ve katı değişmezlik koşulunun kabul edilebilir düzeyde sağlandığı tespit edilmiştir.

Measurement equivalence across gender with mean and covariance structure of five factor personality ınventory for adolescent sample

The purpose of the present study was to investigate the measurement equivalence for boys and girls’ comparison groups in the mean and covariance structure (MACS) methods by using the data obtained from the Five Factor Personality Inventory (5FPI). The participants were 490 (63.1% girl, 36.9% boy, mean age 16.59 standard deviation .841) students from 3 high schools (2 public,1 private) in İzmir. The Cronbach’s alpha coefficients for five factors were found in the range of .78 (conscientiousness) and .93 (neuroticism). Exploratory factor analysis pointed big five for adolescents like adults. 17 sub dimensions were indicators and 5 factors were latent variables of our measurement model. Measurement equivalence across genders was tested with five nested mean and covariance structure models. As a result all configural, weak, partial strong and strict models provided acceptable fits to the data.

PDF

___

Allik, J. Laidra, K. Realo, A. Ve Pullmann H.(2004). Personality development from 12 to 18 years of age: Changes in mean levels and structure of traits. European Journal of Personality, 18, 445-462.
Baker, S.R., Chambers, A.L. ve Halverson, C.F.(2004). Adolescent personality: A five –factor model construct validation, Assessment, Vol.11, No. 4, 303-315.
Branje, S.J.T., van Lieshout, C.F.M. ve Gerris, J.R.M.(2007). Big five personality development in adolescence and adulthood. European Journal of Personality, 21, 45-62.
Byrne, B. M., Shavelson, R. J. ve Muthen, B. (1989). Testing for the equivalence of factor covariance and mean structures: The issue of partial measurement invariance. Psychological Bulletin, 105 (3), 456-466.
Byrne, B. M. ve Stewart, S. M. (2006). The MACS approach to testing for multigroup invariance of a second –order structure: A walk through the process. Structural Equating Modeling, 13 (2), 287-321.
Camilli, G. ve Shepard, L. A. (1994). Methods for identifying biased test items. Sage Publication: London.
Chan, D. (2000). Detection of differential item functioning on the Kirton Adaption- Innovation Inventory using multiple-group mean and covariance structure analysis. Multivariate Behavioral Research, 35 (2), 169-199.Psychological Methods, Vol.1, No.1, 16-29.
Costa, P. T. & Mc Crae, R. R. (1992). NEO-PIR, Professional Manual. Psychological Assessment Resources,Inc. Florida.
Curran, P.T., West, S.G. ve Finch, J.F.(1996). The robustness of the test statistics to nonnormality and specification error in confirmatory factor analysis.
De Fruyt, F., De Bolle, M., McCrea,R.R, Terracciano, A.,ve Costa, P.T.(2009). Assessing the universal structure of personality in early adolescence. Assessment, Vol.16, No.3,301-311.
Goldberg, L. R. (1993). The structure of phenotypic personality traits. American Psychologist, (48), 1, 26-34.
Goldberg, L. R. (1990). An alternative “Description of Personality”: The big-five factor structure. Journal of Personalty and Social Psychology, 859), 6,, 1216-1229.
Goldberg, L. R. (1999). IPIP. The 1452 IPIP items in alphabetical order with their means and standard deviations. http://ipip. ori. org/1452. htm.
Gomez, R. (2006). Gender invariance of the five-factor model of personality among adolescents: A mean and covariance structure analysis approach. Personality and Individual Differences, 41, 755-765.
Hendriks, A. A.J, Kuyper,H., Offringa, G.J. ve van der Werf, M.P.C.(2008). Assessing young adolescent’ personality with the five factor personality inventory. Assessment, Vol. 15, No. 3, 304-316.
Jöreskog, K. G. ve Sörbom, D. (2006). LISREL (Version 8.8) [Computer software]. Chicago: Scientific Softare International Inc.
Korkmaz, M. (2006). Test ve Ölçek Geliştirmede Yeni Yaklaşımlar: Madde Cevap Kuramı Kapsamında Madde İşlevsel Farklılığı (Madde Yanlılık) Yöntemleri. Türk Psikoloji Yazıları, 9 (18), 63-80.
Little, T. D. (1997). Mean and covariance structure (MACS) analyses of cross-cultural data: Practical and theoretical issues. Multivariate Behavioral Research, 32 (1), 53-76.
Meredith, W. (1993). MI, factor analysis and factorial invariance. Psychometrika, 58, 525-543.
Meredith, W. ve Millsap, R. E. (1992). On the misuse of manifest variables in the detection of measurement invariance. Psychometrika, 57 (2), 289-311.
Millsap, R.E. (2011). Statistical approaches to measurement invariance. Roudledge, Taylor&Francis Group, New York, London.
Ployhart,R.E. ve Oswald, F.L.(2004). Applications of mean and covariance structure analysis: Integrating correlational and experimental approaches. Organizational Research Methods, Vol.7, No.1, 27-65.
Saucier, G., Hampson, S. E. & Goldberg, L. R. (2000). Cross-language studies of lexiacal personality factors. In S. E., Hampson, (Ed.). Advances in Personality Psychology. Psychology Press Ltd., East Sussex.
Saucier, G., & Goldberg, L.R. (1996). The language of personality: Lexical perspectives on the fivefactor model. İn J.S. Wiggins. (Ed.).The five-factor model of personality: Theoretical Perspective (sy.21-50). New York, NY; Guilford.
Schmitt, N. ve Kuljanin, G.(2008). Measurement invariance: Review of practice and implications. Human Resource Management Review, 18, 210-222.
Sneed, C.D., Gullone, E. ve Moore, S.(2002). Reliability and factor structure of the NEO-five – factor inventory for Australian adolescents. Behaviour Change, Vol.19, No.2, 121-126.
Somer, O., Korkmaz, M., Dural, S. ve Can, S.(2009).Ölçme Eşdeğerliğinin Yapısal Eşitlik Modellemesi ve Madde Cevap Kuramı Kapsamında İncelenmesi. Türk Psikoloji Dergisi, 24(64), 61-75.
Somer, O., Korkmaz, M. ve Tatar, A. (2004). Kuramdan Uygulamaya Beş Faktör Kişilik Modeli ve Beş Faktör Kişilik Envanteri (5FKE). Ege Üniversitesi Edebiyat Fakültesi, Yayın No: 128, İzmir.
Somer, O., Korkmaz, M. & Tatar, A. (2002). Beş Faktör Kişilik Envanteri’nin Geliştirilmesi -I: Ölçek ve Alt Ölçeklerin Oluşturulması. Türk Psikoloji Dergisi, 17(49), 21-33.
Somer, O. & Goldberg, L. R. (1999). The structure of Turkish trait descriptive adjectives. Journal of Personality and Social Psychology, 76(3), 431-450.
Vandenberg, R. J.(2002).Toward a further understanding of and improvement in measurement invariance methods and applications. Organizational Research Methods,Vol.5, No.2, 139-158.
Vandenberg, R. J. ve Lance, C. E. (2000). A review and synthesis of the measurement invariance literature: Suggestions, practices, and recommendations for organizational research. Organizational Research Methods, 3, 4-69.
Wicherts , J.M. ve Dolan, C.V.(2010).Measurement invariance in confirmatory factor analysis: An illustration using IQ test performance of minorities.. Educational Measurement: Issues and Practice, Vol.29, No. 3, 39-47.
Wu, A. D., Li, Z. ve Zumbo, B. D. (2007). Decoding the meaning of factorial invariance and updating the practice of multi-group confirmatory factor analysis: A demonstration with TIMSS data. Practical Assessment, Research & Evaluation, 12, 1-26.