Fahriye VATAN, Gülümser ARGON, Meltem DURSUN ENGİN, Hatice BİNBİR, Ayşe ÇİÇEK

HEMŞİRELERİN YÖNETSEL KARARLARA KATILIMLARININ İNCELENMESİ

Giriş: Hemşirelerin, hemşirelik mesleğini neden bıraktıklarına ilişkin yayınlanan araştırma raporları, konunun birincil nedeninin hemşirelerin, otonomilerini ve kendi klinik uygulama alanlarındaki otoritelerini kısıtlayan çalışma şartları olduğunu ortaya koymuştur. Bu nedenle de son 50-60 yıldır anahtar kuruluşlar, yeni düzenlemeler yapmak, çalışma alanının kültürünü geliştirmek, hemşire yetersizliği sorununu çözmek ve hasta bakım kalitesinin arttırılması açısından uzun dönem stratejisi olarak, klinik hemşirelerinin karar verme sürecine katılımını teşvik etmektedirler. Amaç: Araştırmada, hemşirelerin karar verme sürecine ne kadar katıldıklarını ve ne kadar katılmak istediklerinin belirlenmesi amaçlanmıştır. Gereç ve Yöntem: Hemşirelerin karar verme sürecine katılımlarını incelemek amacıyla planlanan araştırmanın evrenini, bir eğitim ve araştırma hastanesinde görev yapan 600 hemşire oluşturmuştur. Araştırmada örneklem seçimine gidilmemiş olup, araştırmaya katılmayı kabul eden hemşireler örneklemi oluşturmuştur N=171 . Araştırma verileri, 2 bölümden oluşan anket formu ile toplanmıştır. Birinci bölümde, hemşirelerin sosyo-demografik ve çalışma yaşamına ilişkin özellikleri ile karar verme ile ilgili görüşlerine yönelik 9 soru bulunmaktadır. İkinci bölümde yer alan ve 21 maddeden oluşan “Kararlara Katılım Ölçeği” Decisional Involvement Scale , Havens ve Vasey 2003 tarafından geliştirilmiş bir ölçektir. Bulgular ve Sonuç: Araştırmaya katılan hemşirelerin yaş ortalaması 33.36±5.80’dir. Araştırmadan elde edilen bulgular değerlendirildiğinde; karar eylemini çoğunlukla yönetimin gerçekleştirdiği anlaşılmaktadır. Sonuç olarak yöneticiler, hemşirelerin karar verme sürecine daha etkin şekilde dahil olmalarını sağlamalıdırlar

Anahtar Kelimeler:

Karar verme, hemşire, otonomi

THE EVULATION OF THE STAFF NURSES DECISIONAL INVOLVEMENT

Introduction: Research reports on nurses, why leave the profession of nursing has shown that the primary cause of the issue is nurses’ autonomy and authority of their own areas of clinical practice that restricting the working conditions. Therefore, the key institutions and the new regulations in the last 50-60 years, develop a culture of the workspace, solve the problem of nurse shortage and improve the quality of patient care as a long-term strategy, encourage the participation of clinical nurses in decision-making. Objective: The study aimed to measure how much nurses have been participated and how much they want to join in decision-making process. Materials and Methods: Nurses' participation in decision-making process is planned to investigate the population of study, 600 nurses, working in an education and research hospital. In the research, the sample choice has not been applied, the sample consisted of nurses who agreed to participate in research N=171 . The research data were collected by questionnaire, consisting of 2 parts. In the first section, socio-demographic characteristics and the working life of nurses related their views regarding decision-making are 9 questions. In the second section, The Decisional Involvement Scale DIS developed by Donna Sullivan Havens ve Joseph Vasey 2003 consists of 21 items. Results and Conclusion: The mean of nurses' age is 33.36 ± 5.80 in the study. The findings of the study evaluated; the action of the decision mostly carried out by management is understood. As a result, administrators should ensure nurses’ inclusion more effectively in decision-making process

Keywords:

Decision-making, nurse, autonomy,

PDF

___

Bakan İ, Büyükbeşe T. Katılımcı karar verme: kararlara katılım konusunda çalışanların düşüncelerine yönelik bir alan çalışması. Süleyman Demirel Üniversitesi Dergisi, 2008; 13(1): 29-56.
Baykara Göçmen Z. Hemşirelik bakımında hemşirenin mesleki özerkliğinin değerlendirilmesi: Niteliksel bir çalışma. Ankara: Ankara Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü. Yayınlanmamış Doktora Tezi. 2010; http:// tez2.yok.gov.tr/, Erişim Tarihi: 15.03.2012.
Bohinc M, Gradisar M. Decision-making model for nursing. JONA, 2003; 33:12, 627-629.
Clancy TR. The art of decision-making. JONA, 2003; 33(6): 343-349.
Cullen C. Autonomy and the nurse practitioner. Nursing Standard, Feb 9- Feb 15, 2000; 14(21): 53.
Finn CP. Autonomy: an ımportant component for nurses' job satisfaction. International Journal of Nursing Studies, 2001; 38(3): 349- 357.
Germain Brady P, Cummings GG. The influence of nursing leadership on nurse performance: a systematic literature review. Journal of Nursing Management, 2010; 18(4): 425- 439.
Havens DS. Is governance being shared?. JONA, 1994; 24(6): 59-64.
Havens DS, Vasey J. The staff nurse decisional involment scale: report of psychometric assessment. Nursing Research, November/December: 6, 2005; 376-383.
Havens DS, Vasey J. Measuring staff nurse decisional involvement- the decisional involvement scale. JONA, 2003, 33(6): 331-336.
Hoffmani K, Donoghue J, Duffield C. Decision-making in clinical nursing: investigating contributing factors. Journal of Advanced Nursing, 2004; 45(1): 53-62.
http://www.gata.edu.tr/dahilibilimler/ichastaliklari/egitim/default.asp?sayfa=kicerik&kid=14, Erişim Tarihi
Iliopoulou KK, While AE. Professional autonomy and job satisfaction: Survey of critical care nurses in Mainland Greece. Journal of Advanced Nursing, 2010; 66(11): 2520- 2531.
Kangallı P. Sivas ili hastanelerinde çalışan hemşirelerin otonomi düzeyleri ve otonomiyi etkileyen mesleki ve kurumsal faktörlerin incelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Sivas: Cumhuriyet Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü. 2005: http:// tez2.yok.gov.tr/, Erişim Tarihi: 19.03.2012.
Karagözoğlu Ş. Hemşirelikte bireysel ve profesyonel özerklik. Hemşirelikte Araştırma Geliştirme Dergisi, 2008: Sayı:3, 41.
Kaya N, Aştı T, Acaroğlu R. ve ark. Hemşire öğrencilerin sosyotropik-otonomik kişilik özellikleri ve ilişkili faktörlerin incelenmesi. Celal Bayar Üniversitesi Hemşirelik Yüksek Okulu Dergisi, 2006; 10(3).
Krairiksh M, Anthony MK. Benefits and outcomes of staff nurses’ participation ın decision making. JONA, 2001;31(1): 16-23.
Laschinger HKS, Havens DS. Staff nurse work empowerment and perceived control over nursing practice- conditions for work effectiveness. JONA, 1996; 26(9): 27-35.
Lewis MF. Autonomy in nursing. Ishikawa. Journal of Nursing, 2006; 3(2).
Mrayyan MT. Nurses' autonomy: influence of nurse managers' actions. Journal of Advanced Nursing, 2004; 45(3): 326- 336.
Özülke, E., Vatan, F. The evaluation of the staff nurses decisional involvement. III. International Nursing Management Conference. 2006, November 9-11; Kuşadası / Aydın.
Saraçoğlu E. Hemşirelerin mesleki otonomi ve profesyonel uygulamalarına ilişkin görüşlerinin belirlenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. İstanbul: İstanbul Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü. 2010: http:// tez2.yok.gov.tr/, Erişim Tarihi: 19.03.2012.
Seren Ş. Hemşirelerin otonomi düzeylerinin belirlenmesi ve etkileyen faktörlerin incelenmesi. Yayın- lanmamış Yüksek Lisans Tezi. İzmir: Dokuz Eylül Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü. 1998: http:// tez2.yok.gov.tr/, Erişim Tarihi: 19.03.2012.
Seren Ş. Hemşirelikte otonomi. Hemşirelik Forumu, 2001; Cilt: 3, Sayı: 2-3, Mart- Haziran, 21-23.
Taylan S. Özerklik ilkesi çerçevesinde hemşirenin bağımsız rolleri. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Adana: Çukurova Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü. 2009: http:// tez2.yok.gov.tr/, Erişim Tarihi: 21.02.2012.
Tosun N. Sağlık ekibinin karar verme sürecinde hemşirenin rolü. 2002: http://www.gata.edu.tr/dahili- bilimler/ichastaliklari/files/kitaplar/102.pdf, Erişim Tarihi: 19.03.2012.
Uyer G. Hemşirelik ve yönetim. Hürbilek Matbaacılık, Ankara: 1993; 234-241.
Weston MJ. Strategies for enhancing autonomy and control over nursing practice. The Online Journal of Issues In Nursing. 2010; Vol:15.
Ulusal Bilgi, Ekonomi Ve Yönetim Kongresi Bildiri Kitabı, 25-26 Kasım 2004, Eskişehir. http://iibf.ogu.edu.tr/kongre/bildiriler/03-01.pdf, Erişim Tarihi: 15.02.2011