Nilay ÖZKÜTÜK, Fatma ORGUN, Hale SEZER, Azize GÜNEYSU ÇAKAN

HASTANEDE ÇALIŞAN HEMŞİRELERİN ÖRGÜTSEL VATANDAŞLIK DÜZEYLERİNİN İNCELENMESİ

Amaç: Son yıllarda yoğun bir biçimde incelenen yönetici-çalışan ilişkilerinde; yöneticilerin, bilgi alışverişine dayalı, etkileşime açık, destekleyici ve güven veren bir yönetim yaklaşımına karşılık çalışanların gönüllülüğe dayalı davranışları daha fazla sergiledikleri görülmektedir. Sağlık hizmetlerinin daha verimli bir şekilde sunulabilmesi, yönetici hemşirelerin çalışan memnuniyetini artırabilmeleri, özellikle sağlık işletmelerinde büyük sorun haline gelen işgören devir hızının azaltılması, hemşirelerin iş doyumu, performans ve örgütsel bağlılıklarının artırılabilmesi için, yönetici hemşirelerin çalışanların işyerinde sergiledikleri örgütsel vatandaşlık davranışı ile ilgili öngörüye sahip olmaları önem kazanmaktadır. Bu doğrultuda bu araştırma, bir devlet hastanesinde çalışan hemşirelerin örgütsel vatandaşlık düzeylerinin incelenmesi amacıyla yapılan tanımlayıcı tipte bir araştırma olarak gerçekleştirilmiştir. Gereç ve Yöntem: Araştırma kapsamına bir devlet hastanesinde çalışmakta olan ve araştırmaya katılmayı kabul eden hemşireler alınmıştır. Veri toplama aracı olarak hemşirelerin sosyo-demografik özelliklerini içeren ve araştırmacılar tarafından hazırlanan “Kişisel Bilgi Formu” ve Altuntaş ve Baykal 2010 tarafından geçerlik ve güvenirliği yapılan Örgütsel Vatandaşlık Düzeyi Ölçeği ÖVDÖ kullanılmıştır. Veriler, araştırma için kurumdan gerekli yazılı izin alınarak, 01 Mart–15 Mart 2011 tarihleri arasında araştırmacılar tarafından toplanmıştır. Verilerin değerlendirilmesinde SPSS paket programı kullanılarak, sayı, yüzde dağılımı ve varyans analizi yapılmıştır. Bulgular ve Sonuç: Araştırma sonuçlarına göre; hemşirelerin örgütsel vatandaşlık düzeylerinin oldukça yüksek olduğu belirlenmiştir. Hemşirelerin yaş ortalaması ve meslekteki çalışma yılı arttıkça örgütsel vatandaşlık düzeylerinin arttığı, sorumlu hemşirelerin örgütsel vatandaşlık düzeylerinin diğer hemşirelere göre daha yüksek olduğu, vicdanlılık ve yardım etme alt boyutunda dahiliye kliniğinde çalışan, kurumu övme, bilgilendirme ve katılım alt boyutunda idarede çalışan, hoşgörülülük ve ölçek toplamında acilde çalışan hemşirelerin istatistiksel olarak anlamlı olmamakla birlikte göreceli olarak daha yüksek örgütsel vatandaşlık düzeyine sahip oldukları saptanmıştır

Anahtar Kelimeler:

Örgütsel vatandaşlık, hemşire, örgüt

NURSES WHO ARE WORKING AT HOSPITAL DETERMINE THE LEVELS OF ORGANIZATIONAL CITIZENSHIP

Objective: Manager-employee relations intensively studied in recent years, managers, based on the exchange of information, interact with, open, supportive and reassuring response to a management approach based on voluntary employees' behaviors are exhibited more. Health services can be served more efficiently, managers of nurses further their employee satisfaction, employee turn over has become a major problem particularly in the health establishments to reduce the nurses' job satisfaction, organizational commitment and to increase performance, organizational citizenship behavior exhibited by the administrator of nurses in the workplace of employees to be familiar with the foresight is important. In this respect, this study of nurses working in a public hospital in order to examine the level of organizational citizenship in a descriptive study. Methods: In the study agreed to participate in research at a public hospital and the nurses were working. Data were collected and prepared by researchers including socio-demographic characteristics of nurses, "Personal Information Form" and Altun and Baykal 2010 will be used by the reliability and validity of the “Organizational Citizenship Level Scale OCLS ”. The data required written permission for the research institution, 01 March-15 March 2011 between the dates collected by the researchers. Analysis of the data, using SPSS program, the number, percentage distribution and analysis of variance were done. Results and Conclusion: According to the research, the nurses were very high levels of organizational citizenship. The average age of nurses working in the profession and increased with increasing levels of OCLS, OCLS other nurses were higher than the nurses in charge of, scrupulousness, and to help the working sub-dimension of internal medicine clinic, praising the institution, information and participation in running the administration sub-dimension, tolerance and scale than the total of nurses working in emergency found to have high OCLS

Keywords:

Organizational citizenship level, nurse, organization,

PDF

___

Aktaş HG. Öğretmenlerde denetim odağı ve örgütsel vatandaşlık davranışı. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Afyon: Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. 2008: 8-35.
Aktay A. Yönetici ve öğretmenlerin değer tercihleri ile örgütsel vatandaşlık davranışları arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek lisans Tezi. İstanbul: Yeditepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. 2008.
Altunbaş A. Öğretmenlerin örgütsel vatandaşlık davranışları ve çalışma değerlerinin analizi (Altındağ İlçesi Örneği). Yayınlanmamış Yüksek lisans Tezi. İstanbul: Yeditepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. 2009.
Altuntaş S, Baykal Ü. Örgütsel vatandaşlık düzeyi ölçeğinin hemşirelikte geçerlik güvenirliği. Anadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi. 2010; 13(3): 7-16.
Altuntaş S. Hemşirelerin örgütsel güven düzeyleri ile kişisel-mesleki özellikleri ve örgütsel vatan-daşlık davranışları arasındaki ilişki. Yayınlanmamış Doktora Tezi. İstanbul: İstanbul Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü. 2008: 66.
Ay B. Öğretmenlerin öz-yeterlikleri ve örgütsel vatandaşlık davranışı. Afyon: Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. 2007: 44-65.
Bolat O İ, Bolat T, Aytem O ve ark. Güçlendirici lider davranışları ve örgütsel vatandaşlık davranışı arasındaki ilişkinin sosyal mübadele kuramından hareketle incelenmesi. Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. 2009; 12(21): 215-239.
Çalık T, Özbay Y, Erkan S, ve ark (2011). İlköğretim okullarında okul iklimi, zorbalık ve prososyal davranışlar arasındaki ilişkilerin incelenmesi. 21.02.2011’de http://oc.eab.org.tr/egtconf/pdfkitap/pdf/ 415.pdf/ html adresinden indirildi.
Dönder HH. Öğretmenlerin örgütsel vatandaşlık davranışları ve bürokrasi. Afyon: Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. 2006.
Erefe İ. Hemşirelikte araştırma, ilke süreç ve yöntemleri. İstanbul: Odak ofset. 2002.
Feather NT and Rauter KA. Organizational citizenship behaviours in relation to job status, job insecurity, organizational commitment and identification, job satisfaction and work values. J.Occup Organ Psychol. 2004; 77:81-94.
Karakuş M. İlköğretim okul yöneticilerinin ve öğretmenlerin duygusal zeka yeterliliklerinin, öğretmenlerin duygusal adanmışlık, örgütsel vatandaşlık ve iş doyumu düzeylerine etkisi. Yayınlanmamış Doktora Tezi. Elazığ: Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. 2008.
Organ DW. Organizational citizenship behavior: The good soldier syndrome. Lexington, MA: Lexington Books. 1988.
Oplatka I. Going beyond role expectations: Toward an understanding of the determinants and components of teacher organizational citizenship behavior. Edu Admin Quar, 2006; 42(3): 385-423.
Ölçüm Çetin M. Örgütsel Vatandaşlık Davranışı, Nobel Yayın Dağıtım. 2004.
Özaslan B Ö, Beyhan A ve Acar A C (2009). Duygusal Zeka ve Örgütsel Vatandaşlık Davranışı Arasındaki İlişkinin http://www.iie.istanbul.edu.tr/ydsy/MakaleGoster.aspx?m=477. html adresinden indirildi.
Özdevecioğlu M. Örgütsel vatandaşlık davranışı ile üniversite öğrencilerinin bazı demografik özellikleri ve akademik başarıları arasındaki ilişkilerin belirlenmesine yönelik bir araştırma. Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi. 2003: 20:117-135.
Özer S. Eğitim örgütlerinde lider davranış biçimleri ile örgütsel vatandaşlık davranışı arasındaki ilişki (Nevşehir İli Örneği). Yayınlanmamış Yüksek lisans Tezi. Kayseri: Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. 2009.
Sezgin F. Örgütsel vatandaşlık davranışları: kavramsal bir çözümleme ve okul açısından bazı çıkarımlar. GÜ. Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi. 2005; 25(1):317-339.
Somech A, Ron I. Promoting organizational citizenship behavior in schools: The impact of individual and organizational characteristics. Edu Admin Quar, 2007; 43(1): 38-66.
Sökmen A, Boylu Y (2011). Örgütsel vatandaşlık davranışı cinsiyete göre farklılık gösterir mi? Otel işletmeleri açısından bir değerlendirme. Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. 10(1):147–163. 21.02.2011’de http://sbe.gantep.edu.tr html adresinden indirildi.
Titrek O, Bayrakçı M ve Zafer D (2009). Akademik Bakış, Kırgızistan:Uluslararası Hakemli Sosyal Bilimler E-Dergisi. 17. İktisat ve Girişimcilik Üniversitesi, Türk Dünyası, Kırgız-Türk Sosyal Bilimler Enstitüsü 21.02.2011’de http://www.akademikbakis.org. html adresinden indirildi.
Uslu B. İlköğretim okulu öğretmenlerinin örgütsel vatandaşlık davranışlarının bazı değişkenler açısından incelenmesi (Manisa İli Örneği). Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. İzmir: Ege Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. 2010: 70-93.
Yücel C, Samancı G. Örgütsel güven ve örgütsel vatandaşlık davranışı. Elazığ: Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. 2009; 19(1): 113-132.
Yücel S. Öğretmenlerde mesleki tükenmişlik ve örgütsel vatandaşlık davranışı. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Afyon: Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. 2006.