Gülnaz KARATAY, Ezgi KARADAĞ, Yeliz AKKUŞ

BİR AİLE SAĞLIĞI MERKEZİNE BAŞVURAN HİPERTANSİYON HASTALARININ İLAÇ TEDAVİSİNE UYUM ÖZ ETKİLİLİK DÜZEYLERİ

Amaç: Bu çalışmanın amacı, bir aile sağlığı merkezine başvuran hipertansiyon hastalarının ilaç tedavisine uyum öz etkililik düzeylerinin belirlenmesidir. Gereç ve Yöntem: Tanımlayıcı tipte olan bu araştırma, Şubat-Mayıs 2012 tarihleri arasında, Kars İl Merkez’ine bağlı bir aile sağlığı merkezine başvuran ve hipertansiyon tanısı alan 127 kişinin katılımı ile gerçekleştirildi. Veri toplama aracı olarak tanıtıcı özelliklerin ve hastalığa ilişkin verilerin yer aldığı anket formu ve İlaç Tedavisine Bağlılık/Uyum Öz Etkililik Ölçeği kullanıldı. Araştırmadan elde edilen veriler bilgisayar ortamında, sayı-yüzdelikler, student-t testi, Mann-Whitney U, Kruskal Wallis testi ve basit korelasyon analizleri kullanılarak değerlendirildi. Bulgular: Hastaların İlaç Tedavisine Bağlılık/Uyum Öz Etkililik Ölçeği puan ortalaması 61.92 ± 12.69 olarak hesaplandı. Kadınların ve düzenli ilaç kullananların İlaç Tedavisine Bağlılık/Uyum Öz Etkililik Ölçeği puan ortalaması daha yüksek bulunurken p0.05 . Sonuç: Bu çalışmada, hastaların ilaç tedavisine uyum öz etkililik algı düzeyinin yüksek olduğu ve bu algıyı cinsiyet ve ilaç kullanma alışkanlığının etkilediği belirlendi

Anahtar Kelimeler:

hipertansiyon, ilaç tedavisi, uyum, öz etkililik

MEDICATION ADHERENCE SELF EFFICACY LEVEL OF THE HYPERTENSIVE PATIENTS WHO APPLIED TO A FAMILY HEALTH CENTER

Objective: The aim of this study is to determine the levels of the medication adherence selfefficacy and the factors affecting hypertensive patients who applied to a family health center. Material and Method: This descriptive study was conducted with 127 hypertensive patients who applied to a family health center in Kars city, between February-May 2012. The data collection tools are a questionnaire form which includes questions related to descriptive characteristics and the disease and Medication Adherence Self Efficacy Scale. The data obtained from research were evaluated by computer using numerical percentages, student-t test, Mann-Whitney U, Kruskal Wallis test and correlation analysis. Findings: The average score of Medication Adherence Self Efficacy Scale was measured as 61.92 ± 12.69. While the mean of Adherence Self Efficacy Scale of the women and regular drug users was found higher. It was observed that there was no statistical difference between patient's marital status, age, educational status, income status, family type, diagnosis time of hypertension, group of drugs used, concomitant disease, the presence of diabetes and status of knowledge about complications of hypertension and on Medication Adherence Self-Efficacy. Result: In this study, It was found out that the patient’s perception levels of Medication Adherence Self-Efficacy were high, and this perception was affected by sexuality and habit of drug use

Keywords:

hypertension, medication, adherence, self- efficacy,

PDF

___

Aksayan S, Gözüm S. Olumlu Sağlık Davranışlarının Başlatılması ve Sürdürülmesinde Öz Etkililik (kendini etkileme) algısının önemi. C.Ü. Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi. 1998; 2(1): 35-42.
Andrade JP, Vilas-Boas F, Chagas H ve ark. Epidemiological aspect of adherence to the treatment of hypertension. Arg Bras Cardiol. English, Portuguese. 2002; 79(4): 375-84.
Aparcı M, Kardeşoğlu E, Yiğiner O ve ark. Sosyoekonomik düzeyi farklı bölgelerde bulunan iki sağlık ocağında takip edilen hipertansiyon hastalarının tedaviye uyum süreci ve değişik özelliklerinin karşılaş- tırılması. TAF Preventive Medicine Bulletin. 2008; 7(4): 333-338.
Bandura A. Self Efficacy Mechanizm in Human Agency, American Agency. American Psychologist. 1982; 37(2): 122-147.
Bolli P, Myers M, Mckay D. Applying the 2005 Canadian Hypertension Education Program Recommendations 1. Diagnosis of Hypertension. Canadian Medical Association Journal. 2005; 173(5): 480-483.
Busnello RG, Melchior R, Faccin C ve ark. Characteristics Associated with the dropout of Hypertensive Patients Followed Up in an Outpatient Referral Clinic. Arq Bras Cardiol. 2001; 76(5): 349-54.
Carpenito, LJ, Hemşirelik tanıları el kitabı (Çeviri: Erdemir, F). 7.baskı, İstanbul: Nobel tıp kitabevleri, 1999.
Cingil D, Delen S, Aksuoğlu A. Karaman il merkezinde yaşayan hipertansiyon hastalarının ilaç kullanım durumlarının ve bilgilerinin incelenmesi, Türk Kardiyoloji Derneği Arş. 2009; 37(8): 551-556.
Cooper RS. Hipertansiyonun Coğrafik Özellikleri: Genel bir Perspektif. Primer Hipertansiyon. İzzo JL, Black HR (ed). (Kazancı G. çev.ed). 3. Baskı, Nobel kitapevi, İstanbul. 2004.
Ergün UG, Yıldırım MY, Alparslan N. Esansiyel hipertansiyon hastalarında sosyoekonomik düzey farklılığı ve ilaç uyuncu. Türk Aile Hek. Derg. 2002; 6(4): 165-171.
Eryonucu B, Sayarlıoğlu M, Bilge M ve ark. Van ili ve yöresindeki hipertansif hastaların hipertansiyon konusundaki bilgi düzeylerinin ve tedaviye uyumlarının değerlendirilmesi. Van Tıp Dergisi. 1999; 6: 11-4.
European Society of Cardiology. Arteriyel Hipertansiyon Tedavisi 2007 Kılavuzu, Türk Kardiyol Dern Arş. 2007; Suppl 3.
Gözüm S, Hacıhasanoglu R. Reliability and validity of the Turkish adaptation of medication adherence self- efficacy scale in hypertensive patients. European Journal of Cardiovascular Nursing. 2009; 8(2): 129-136.
Lip GYH. Uygulamada klinik hipertansiyon (Çeviri Ed. Sansoy V). İstanbul: Global yayın ajansı. 2004; 1-103.
Hacıhasanoğlu R. Hipertansiyonda tedaviye uyumu etkileyen faktörler. TAF Prev Med Bull. 2009; 8(2): 167-172.
Hacıhasanoğlu R, Gözüm S, Çapık C. Validity of the Turkish version of the medication adherence self- efficacy scale-short form in hypertensive patients. Anadolu Kardiyol Derg. 2012; 12: 241-8.
Jin J, Sklar GE, Min Sen Oh V ve ark. Factors affecting therapeutic compliance: A review from the patient’s perspective, Therapeutics and Clinical Risk Management. 2008; 4(1): 269–286.
Karadağ E, Aksoy Derya Y, Ucuzal M. Sağlık Yüksekokulu Öğrencilerinin Öz Etkililik-Yeterlik Düzeyleri. 2011; 4(1): 13-20.
Khalil SA, Elzubier AG. Drug compliance among hypertensive patients in tabuk. Journal of hypertension. Saudi arabia. 1997; 15: 561-565.
Koruk İ, Şahin TK, Demir LS. Konya Fazilet Uluışık Sağlık Ocağı bölgesindeki 15-49 yaş grubu ev kadınlarında hipertansiyon prevalansı, farkında olma, tedavi ve kontrol altına alma durumu. TSK Koruyucu Hekimlik Bülteni. 2007; 6(51): 8.
Kyngas H, Lahdenpera T. Compliance of patients with hypertension and associated factors. Journal of Advanced Nursing. 1999; 29(4): 832-839.
Li W, Jiang X, Ma H ve ark. Awareness, treatment and control of hypertension in patients attending hospital clinics in China. Journal of Hypertension. 2003; 21(6): 1191-1197.
Ogedegbe G, Mancus CA, Allegrante JP ve ark. Development and evaluation of medication adherence self- efficacy scale in hypertensive African-American patients. Journal of Clinical Epidemiology. 2003; 56, 520- 529.
Onat A, Türkmen S, Karabulut A ve ark. Türk Yetişkinlerinde Hiperkolesterolemi ve Hipertansiyon Birlikteliği: Sıklığına ve Kardiyovasküler Riski Öngördürmesine İlişkin TEKHARF Çalışması Verileri. Türk Kardiyol Dern Arş. 2004; 32: 533-541.
Ren XS, Kazis LE, Lee A ve ark. Identifying patient and physician characteristics that affect compliance with antihypertensive medications. Journal of Clinical Pharmacy and Therapeutics. 2002; 27: 47-56.
Rizzo JA, Simons WR. Variations in compliance among hypertensive patients by drug class: implications for health care costs. ClinTher. 1997; 19: 1446–1457.
Rose LE, Kim MY, Dennison CR ve ark. The contexts of adherence for African American with high blood pressure. Journal of Advanced Nursing. 2000; 32(3): 587-600.
Ross S, Walker A, Macleod MJ. Patient compliance in hypertension: role of illness perceptions and treatment bliefs. Journal of Human Hypertension. 2004; 18(9): 607-613.
Sevent Report of the Joint National Committee on Prevention, Detection, Evaluation, and Treatment of High Blood Pressure, The JNC 7 Report, The Journal of the American Medical Association, 2003; 289(19): 2560-2572.
Şarlı Ş. Hipertansiyon hastalığı olanlarda tedaviye uyum, etkileyen faktörler ve yaşam kalitesinin değerlen- dirilmesi. Tıpta uzmanlık tezi. Kayseri: Erciyes Üniversitesi Tıp Fakültesi Halk Sağlığı Anabilim Dalı. 2011.
Thomas J, Criswell, Cynthia A ve ark. Effect of Self-Efficacy and Social Support on Adherence to Antihypertensive Drugs. Pharmacotherapy. 2010; 30(5): 432-441.
Ünalan P ve ark. Hastaların hipertansiyon ve antihipertansifler konusundaki algı ve inanışları. Türk Aile Hek. Derg. 2005; 9(4): 153-158.
World Health Organization, International Society of Hypertension Writing Group. 2003 World Health Organization (WHO)/ International Society of Hypertension (ISH) statement on management of hypertension. J Hypertens 2003, 21: 1983-1992.