Rasim TÖSTEN, Yunus Emre AVCI, Çiğdem ÇELİK ŞAHİN

ÖĞRETMENLERİN KÜLTÜREL SERMAYE YETERLİKLERİNİN İNCELENMESİ: MESLEK LİSELERİ ÖRNEĞİ

Bu araştırmanın temel amacı Türkiye’de meslek liselerinde görev yapan öğretmenlerin kültürel sermaye yeterliklerinin incelenmesidir. Araştırmada karma desenlerden açıklayıcı desen (Explanatory Design) kullanılmıştır.Bu yöntemi kullanmaktaki amaç nicel ve nitel yöntemlerin güçlü yanları birleştirilerek araştırmayı güçlendirmektir. Bu amaçla nicel kısım için araştırmada 4 ildeki (Antalya, İzmir, İstanbul ve Ankara) meslek liselerinde görev yapan öğretmenler random yöntemiyle seçilmiştir. Toplamda araştırmanın nicel kısmında 380 öğretmen, Nitel kısmında Adana il merkezinde görev yapan15 öğretmen yer almaktadır. Araştırmanın nicel kısmında Avcı ve Yaşar (2015) tarafından geliştirilen “öğretmenlerin kültürel sermaye yeterliği ölçeği” kullanılmış olup nitel kısmı için yarı yapılandırılmış görüşme formu araştırmacılar tarafından hazırlanmıştır. Verilerin çözümlenmesinde araştırmanın nicel kısmı için betimsel (tanımlayıcı) istatistikler (yüzde, aritmetik ortalama, frekans, standart sapma) ile değişkenler arası farkı ortaya koymak için t-testi ve ANOVA testlerinden yararlanılmış, nitel kısmı için betimsel analizlerden yararlanılarak frekans çıkarma yoluna gidilmiştir. Araştırma sonuçlarından bazıları şöyledir: meslek lisesi öğretmenlerinin kültürel sermaye yeterlikleri yüksek düzeydedir. Kadın öğretmenlerin erkek öğretmenlere nispeten kültürel sermaye yeterliği daha yüksektir. Anne babanın eğitim düzeyiyle öğretmenlerin kültürel sermaye yeterlikleri doğru orantılıdır. Kültürel sermayeyi engelleyen durumlar çoğunlukla sosyo-ekonomik yapı, alışkanlıklar ve çalışma yoğunluğudur. Kültürel sermayeyi güçlendirmek için boyutların ayrı ayrı incelenmesi gerekmektedir. Buna göre entelektüel birikimin artması için okuma alışkanlığı ve nitelikli eğitime; kültürel etkinliklere katılım için zaman ve finansal desteğe; kültürel bilinç için değerler eğitimine; kültürel potansiyelin farkına varmak için ise kültürel gezilere katılımın arttırılmasına ihtiyaç vardır.

Anahtar Kelimeler:

Kültürel Sermaye, Meslek Lisesi, Kültürel Yeterlik

PDF

___

Akyüz Y. (2008). Türk Eğitim Tarihinde Çağdaş Anlamda “Öğretmenin Saygınlığı” Kavramına Bir Bakış. Ankara İl Milli Eğitim Dergisi. 9-55. s. 16–23. Avcı, Y. E. (2015). Öğretmenlerin Kültürel Sermaye Yeterliklerinin İncelenmesi.(Yayımlanmamış Doktora Tezi). Gaziantep Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü. Gaziantep Avcı, Y. E. ve Yaşar, M. (2014). Kültürel Sermaye Ölçeği: Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması.International Journal of SocialScienceResearch. Baki, A.,& Gökçek, T. (2012). Karma yöntem araştırmalarına genel bir bakış. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 11(42), 1-21. Bernhardt, P. E. (2013). TheAdvancementViaIndividualDetermination (AVID) Program: ProvidingCulturalCapitalandCollege Access toLow-IncomeStudents. School CommunityJournal. 23-1. s. 203-222. Bourdieu, P. (1986). “The Forms of Capital”. Handbook of TheoryandResearchfortheSociologyEducation, (Ed: John G. Richardson). New York: GreenwoodPress. Bourdieu, P. (2006). Pratik Nedenler. (Çev: Hülya Uğur Tanrıöver). İstanbul: Hil Yayınları. Büyüköztürk, Ş., Çakmak, E. K., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş., & Demirel, F. (2014).Bilimsel araştırma yöntemleri.Ankara: Pegem Akademi Can, A.(2014).SPSS ile Bilimsel Araştırma Sürecinde Nicel Veri Analizi.Ankara: Pegem Akademi Ceylan. A. ve Demircan, N. (2002). Girişimcilerin Başarı, Güç ve Yakın İlişki İhtiyaçlarının Kişilik Özellikleriyle İlişkisi Üzerine Düzce Bölgesi’ndeki Kobi’lerde Bir Araştırma. 21. Yüzyılda Kobi’ler: Sorunlar, Fırsatlar Ve Çözüm Önerileri Sempozyumu. Doğu Akdeniz Üniversitesi İşletme Fakültesi. Creswell, J. W. (2002). Educationalresearch: Planning, conducting, andevaluatingquantitative. New Jersey: UpperSaddleRiver. Çelikten, M., Şanal, M. ve Yeni, Y. (2005). Öğretmenlik Mesleği ve Özellikleri. Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. 2-19. s. 207-237. Ekşi Uğuz, H. (2010). Kişisel ve Kurumsal Gelişmeye Farklı Bir Yaklaşım. Ankara: Orion Yayınları. Ekşi, A. (1990). Çocuk, Genç ve Ana Babalar. Ankara: Bilgi Yayınevi. Eraslan, A. (2011). Matematik Öğretmeni Adayları ve Kopya: Hiç Çekmedim Desem Yalan Olur! Eğitim ve Bilim. 36-160. s. 52-64. Giroux, H. A. (1983). TheoryandResistance in Education: A PedagogyfortheOpposition. Bergin &Garvey. London. Jaeger, M. M. (2011). DoesCulturalCapitalReallyAffectAcademicAchievement? New EvidencefromCombinedSiblingand Panel Data. Sociology of Education. 84(4) s. 281–298. Köknel, Ö. (1981). Ailede ve Toplumda Ruh Sağlığı. İstanbul: Hürriyet Yayınları. Miles, M. B. ve Huberman, A. M. (1994). Qualitative Data Analysis. SagePublication, London, 2. Edition Oral, I. ve Mcgivney, E. J. (2014). Türkiye Eğitim Sisteminde Eşitlik ve Akademik Başarı Araştırma Raporu ve Analiz. Eğitim Reformu Girişimi. İstanbul Sabancı Üniversitesi. Adres: http://erg.sabanciuniv.edu Özcan, A. Y. ve Erdur-Baker, Ö. (2009). Attainment of CulturalCapital in HigherEducationThe Case of Turkey. MediterraneanJournal of EducationalResearch. (6). s. 73-89. Özsoy, C. (2007) Pierre Bourdieu’nün Temel Kavramlarına Giriş. Sosyoloji Notları. (1). s. 15-21. Ankara. Sarıçay, N. (2006). “Türkiye’de Eğitim Sektörünün Sorunları, Eğitimin Ekonomik Boyutu ve Çözümleri...”, İzmir Ticaret Odası Ar&Ge Bülten. İzmir. s. 23-27. Tekışık H. H. (1986). Türkiye’de Öğretmenlik Mesleği ve Sorunları. Çağdaş Eğitim Dergisi. 11-116. s. 1-9. Ünal, A. Z. (2004). Sosyal Tabakalaşma Bağlamında Pierre Bourdieu’nün Kültürel Sermaye Kavramı. (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Ankara. Yavuzer, H. (1992). Ana-Baba ve Çocuk. İstanbul: Remzi Kitabevi. Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2006). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayınları