IQ: Nedir? Ne Değildir?

Özel gereksinimli öğrencilerin tanılama-müdahale süreçlerinde sıkça başvurulan IQ testleri güçlü ve önemli bilgi kaynaklarıdır. Ancak IQ testleri birtakım sınırlılıklara sahiptir. IQ kavramının, IQ testlerinin sınırlılıkların farkında olmak doğru tanılama ve etkili müdahale süreçleri için önemlidir. Bu derleme çalışmasının amacı, IQ kavramı ile IQ testlerinin sınırlarını ve güçlü yanlarını güncel alanyazın ışığında tartışarak uygulamaya yönelik öneriler sunmaktır. Çalışmanın ilk bölümünde IQ kavramının kuramsal ve pratikteki sınırlılıkları tartışılmıştır. Bu sınırlılıklar zekâ kavramı, norm değeri, Flynn Etkisi ve testi etkileyen etmenler başlıkları altında ele alınmıştır. Ardından IQ testlerinin güçlü yanları üzerinde durulmuştur. Sonuç olarak (1) zekâ kavramının kesin ve net bir tanımı olmadığı gibi IQ testleri de zekânın kesin ve net bir ölçütü değildir. 2- Testlerin güçlü bir yanı olan norm değerleri özellikle sosyokültürel farklılıkları olan bireyler açısından olumsuz durumlara sebep olabilmektedir. Öte yandan norm değerleri belirli aralıklarla geçerliliğini yitirmektedir. 3- IQ testleri üzerinde kültür ve dilin önemli ölçüde etkisi bulunmaktadır. 4- IQ testleri testörün tecrübesinden etkilenebilmekte (5) ve belirli bir hazırlıkla manipüle edilebilmektedir. 6- Taban ve tavan etkileri özel gereksinimli öğrencilerin gerçek performanslarının belirlenmesine engel olabilmektedir. Sonuç olarak, IQ testlerinin ne olduğunu ve ne olmadığını bilerek kullanmak gerekmektedir. Bunun yanında IQ testlerinin sınırlarını bilerek gerekli önlemlerin alınabilmesi adına öneriler sunulmuştur.

Anahtar Kelimeler:

Flynn etkisi, zekâ, IQ, IQ testi

PDF

___

Akın, U. Ş., & Özmen, E. R. (2019). Öğrenme güçlüğünün tanılanması ve karşılaşılan sorunlar. İçinde (ed. E. R. Özmen & A. Ataman), Öğrenme
Güçlüğü ve Özel Yetenek. Maya Akademi, 27-54.
Ali, A., Ambler, G., Strydom, A., Rai, D., Cooper, C., McManus, S., Weich, S., Meltzer, H., Dein, S., & Hassiotis, A. (2013). The relationship between happiness and intelligent quotient: The contribution of socio-economic and clinical factors. Psychological Medicine, 43(6), 1303–1312. [CrossRef]
Boring, E. G. (1923). Intelligence as the tests test it. New Republic, 35(6), 35–37. [CrossRef]
Busato, V. V., Prins, F. J., Elshout, J. J., & Hamaker, C. (2000). Intellectual ability, learning style, personality, achievement motivation and academic success of psychology students in higher education. Personality and Individual Differences, 29(6), 1057–1068. [CrossRef]
Canivez, G. L., & Watkins, M. W. (2016). Review of the Wechsler Intelligence Scale for Children (5th ed): Critique, commentary, and independent analyses. In A. S. Kaufman, S. E. Raiford & D. L. Coalson (Eds.), Intelligent testing with the WISC-V (pp. 684–702). John Wiley & Sons.
Canivez, G. L., & Youngstrom, E. A. (2019). Challenges to the Cattell-HornCarroll theory: Empirical, clinical, and policy implications. Applied Measurement in Education, 32(3), 232–248. [CrossRef]
Colom, R., Lluisfont, J. M., & Andrespueyo, A. (2005). The generational intelligence gains are caused by decreasing variance in the lower half of the distribution: Supporting evidence for the nutrition hypothesis. Intelligence, 33(1), 83–91. [CrossRef]
Daşdemir, M., & Efendioğlu, S. (2016). Kars ve Erzurum ağızlarında Rusça ödünç kelimeler. Atatürk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü, 55, 159–178.
Deary, I. J., Strand, S., Smith, P., & Fernandes, C. (2007). Intelligence and educational achievement. Intelligence, 35(1), 13–21. [CrossRef]
Ergül, C., Özgür Yılmaz, Ç., & Demir, E. (2018). 5–10 yaş grubu çocuklara yönelik geliştirilmiş çalışma belleği ölçeğinin geçerlik ve güvenirliği. Eğitimde Kuram ve Uygulama, 14(2), 187–214. [CrossRef]
Estrada, E., Ferrer, E., Abad, F. J., Román, F. J., & Colom, R. (2015). A general factor of intelligence fails to account for changes in tests’ scores after cognitive practice: A longitudinal multi-group latent-variable study. Intelligence, 50, 93–99. [CrossRef]
Flanagan, D. P., Alfonso, V. C., Mascolo, J. T., & Hale, J. B. (2011). The Wechsler Intelligence Scale for children (4th ed) in neuropsychological practice. In A. S. Davis (Ed.), Handbook of Pediatric Neuropsychology (pp. 397–414). Springer.
Flynn, J. R. (1984). The mean IQ of Americans: Massive gains 1932 to 1978. Psychological Bulletin, 95(1), 29–51. [CrossRef]
Flynn, J. R. (1987). Massive IQ gains in 14 nations: What IQ tests really measure. Psychological Bulletin, 101(2), 171–191. [CrossRef]
Flynn, J. R. (2011). Secular changes in intelligence. In R. J. Sternberg & S. B. Kaufman (Eds.), The Cambridge handbook of intelligence. pp. 647-665). Cambridge University Press.
Flynn, J. R. (2020). Secular changes in intelligence: The “Flynn Effect”. In R. J. Sternberg (Ed.), The Cambridge Handbook of Intelligence (2nd ed., pp. 940-964). Cambridge University Press.
Fuchs, D., & Fuchs, L. S. (2006). Introduction to response to intervention: What, why, and how valid is it? Reading Research Quarterly, 41(1), 93–99. [CrossRef]
Gardner, H. (1993). Frames of Mind: The Theory of Multiple Intelligence. Basic Books.
Gottfredson, L. S. (2004). Intelligence: Is it the epidemiologists’ elusive “fundamental cause” of social class inequalities in health? Journal of Personality and Social Psychology, 86(1), 174–199. [CrossRef]
Hasl, A., Kretschmann, J., Richter, D., Voelkle, M., & Brunner, M. (2019). Investigating core assumptions of the “American Dream”: Historical changes in how adolescents’ socioeconomic status, IQ, and GPA are related to key life outcomes in adulthood. Psychology and Aging, 34(8), 1055–1076. [CrossRef]
Hayes, T. R., Petrov, A. A., & Sederberg, P. B. (2015). Do we really become smarter when our fluid-intelligence test scores improve? Intelligence, 48, 1–14. [CrossRef]
Herrnstein, R. J., & Murray, C. (1994). The bell curve: Intelligence and class in American life. Free Press.
Kaplan, C. (1992). Ceiling effects in assessing high-IQ children with the WPPSI-R. Journal of Clinical Child Psychology, 21(4), 403–406. [CrossRef]
Kim, K. H., Cramond, B., & VanTassel-Baska, J. (2010). The relationship between creativity and intelligence. In J. C. Kaufman & R. J. Sternberg (Eds.), The Cambridge Handbook of Creativity (pp. 395–412). Cambridge University Press.
Köksal, M. S. (2020). Üstün zekâlıların (özel yeteneklilerin) taranması ve tanılanması. İçinde (ed. M. S. Köksal), Üstün Zekâlıların (Özel Yeteneklilerin) Eğitimi: Sistematik ve Bilimsel Dayanaklı Eğitim. Nobel Yayınevi, 49-66.
Korkmaz, M., Bildiren, A., Demiral, N., & Güngör Çulha, D. (2018). TONI-3 sözel olmayan zeka testinin 6–11 yaş örneklemi norm ve standardizasyon çalışması. Anadolu Psikiyatri Dergisi, 19(Özel sayı. 1), 76–83. [CrossRef]
Kovacs, K., & Conway, A. R. A. (2019). What is IQ? Life beyond “general intelligence.” Current Directions in Psychological Science, 28(2), 189–194. [CrossRef]
Liu, Q., & Wang, L. (2021). T-test and ANOVA for data with ceiling and/or floor effects. Behavior Research Methods, 53(1), 264–277. [CrossRef] Lohman, D. F. (2005). The role of nonverbal ability tests in identifying academically gifted students: An aptitude perspective. Gifted Child Quarterly, 49(2), 111–138. [CrossRef]
Lohman, D. F. (2013). Identifying gifted students: Nontraditional uses of traditional measures. In C. M. Callahan & H. L. Herberg-Davis (Eds.), Fundamentals of gifted education (pp. 112–127). Routledge.
Luciano, M., Wainwright, M. A., Wright, M. J., & Martin, N. G. (2006). The heritability of conscientiousness facets and their relationship to IQ and academic achievement. Personality and Individual Differences, 40(6), 1189–1199. [CrossRef]