KÂDÎ BEYDÂVÎ'NİN İLAHİYÂT (ULÛHİYET) GÖRÜŞÜ

Kelâmî eserlerde müstakil bir bölümde ele alınan ve usûl-i selâse (üç ana esas) nin bölümlerinden birisi olan ilahiyât konusu, kendi içerisinde önemli alt başlıkları içermektedir. Bu başlıklar altında hem felsefe hem de kelâm âleminde önemli tartışmalar mevcuttur. Hatta bu tartışmalarda tarafların birbirlerini tekfir düzeyinde eleştirdiklerine şahit olunmaktadır. Kâdî Beydâvî, tefsir ve kelâm başta olmak üzere İslami ilimlerin birçoğunda söz sahibi olan önemli bir âlimdir. O, genel olarak Eş'arî ilahiyat anlayışına sahip bir kelamcıdır. Ancak ilahiyat konularında kimi zaman spesifik bir yol edinip onlardan ayrı düşmektedir. Biz bu makalede Kâdî Beydâvî'nin ilahiyat hakkındaki görüşlerini aktarmaya çalıştık

KÂDÎ BEYDÂVÎ'S VIEW OF THE ILAHIYÂT (ULÛHIYET)

The theme of ilahiyât, which is one of the sections of the method (three main principles), which is considered in an independent section in the works of the kalamî, contains important sub-titles within itself. Under these headings there are important arguments in both the philosophy and the kalam. Even in these discussions, the parties have witnessed each other criticize at the level of repetition. Kâdî Beydâwî is an important scholar who has a say in most of the Islamic sciences, especially the commentary and the kalam. He is generally a kelamah with the understanding of Ash'arite theology. However, sometimes it takes a specific way to separate them from theology. In this article we tried to convey the views of Kâdî Beydâvî about theology

PDF

___

DEMİR, Osman, "Kelamda Teselsülü İptal Delilleri ve İsmail Hakkı İzmirli'nin Teselsül Risalesi" İslam Araştırmaları Dergisi, Sayı 23, 2010, ss. 117-142.
______,"Teselsül", Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, Türkiye Diyanet Vakfı yayınları, İstanbul 2011, XL, ss. 536-538.
EL-ÂMİDÎ, Ebü'l-Kâsım el-Hasen b. Bişr b. Yahyâ, Ğâyetu'l-Meram fî İlmi'l-Kelâm, Kahire 1971.
EL-BAĞDÂDÎ, Ebû Mansûr Abdulkâhir b. Tahir b. Muhammed et-Temîmî, El-Fark Beyne'l-Firâk, Daru'l-Marife, Beyrut 1997.
EL-BEYDÂVÎ, Kâdî Nâsıru'd-Din Ebi'l-Hayr Abdillah b. Ömer b. Muhammed eş-Şîrâzî eş-Şâfiî, Tavâliu'l-Envâr Min Metâlii'l-Enzâr, Abbâs Süleyman (Thk.), Daru'l-Cîl, Beyrut 1991.
______, Envârü't-Tenzil ve Esrârü't-Te'vil, Muhammed Abdurrahman el-Maraşlî (Haz.), Dâru İhyai't-Türâsi'l-Arabî, Beyrut, t.siz.
EL-CEVZİYYE, İbnu'l-Kayyim, Miftâhu Dari's-Saâde, Abdurrahman b. Hasan b. Kâid (Thk.), Mecmeu'l-Fikhi'l-İslâmî, Cidde 1432.
EL-CÜRCÂNÎ, Seyyid Şerif Ali b. Muhammed, Şerhu'l-Mevâkıf, Duru'l-Kutubi'l- İlmiyye, Beyrut 1998.
______, Mu'cemu't-Ta'rifât, Muhammed Sıddık el-Minşâvî (Thk.), Daru'l-Fadîle, Kahire 1413.
EL-CÜVEYNÎ, İmamu'l-Harameyn Ebu'l-Meâlî, Kitâbu'l-İrşâd ilâ Kavâti'il-Edille fî Usûli'l-İ'tikâd, Muhammed Yusuf Musa (Thk.), Kahire 1950.
EL-EŞ'ARÎ, Ebu'l-Hasen Alî b. İsmâîl b. Ebî Bişr İshâk b. Sâlim el-Basrî, Makâlâtu'l- İslâmiyyîn, Muhammed Muhyiddin Abdülhamid (Thk.), Mektebetü'n-Nahdati'l-Mısriyye, Kahire 1389/1969.
______, el-İbâne an Usûli'd-Diyâne, Daru İbn Hazm, Beyrut 1424/2003.
______, Kitabu'l-Luma fi'r-Ded alâ Ehli'z-Zeyğ ve'l-Bidâ, Richard McCarthy (Neşr.), Beyrut 1953.
El-FADLÎ, Abdulhâdi, Hulâsatu İlmi'l-Kelâm, Beyrut 1993.
EL-HAMD, Muhammed İbrahim, Mustalahâtun fî Kütübi'l-Akâid, Daru İbn-i Hüzeyme, Riyad 2006.
EL-MARAŞÎ, Muhammed b. Ebî Bekr, Neşru't-Tevâli' Muhammed Yusuf İdris (Thk.), Daru'n-Nûr, Amman 2011.
EN-NESEFÎ, El-İmam Ebi'l-Muîn Meymûn el-Mâturidî, Tebsiratu'l-Edille fî Usûli'd-Dîn, Muhammed el-Enver Hamid İsa (Thk.), Kahire 2011.
HANEFÎ, Hasan, "Kelam İlminin Tarihselliği", Kelam Araştırmaları, İbrahim Aslan (Çev.), I/2 Ankara 2003, ss.155-174.
İBN ÂŞÛR, Muhammed el-Fâdıl et-Tefsir ve Ricâluhu, Mecmeu'l-Buhûsi'l-İslâmiyye, Kahire 1997.
İBN SÎNÂ, Kitabu'ş-Şifa Metafizik, Ekrem Demirli- Ömer Türker (Çev.), C. II, Litera Yayınları, İstanbul 2005.
İBRAHİM, Lutpi, "ez-Zemahşerî ve el-Beydâvî'ye göre İlahi Adalet Kavramı", Emrullah Yüksel, Ömer Aydın (Çev.), İstanbul ÜİFD, Sayı III, İstanbul 2001, ss. 197-208.
______, "Allah'ın Sıfatları Hakkında Zemahşerî ve Beydâvî Arasındaki Münakaşalar", Selahaddin Eroğlu (Çev.), Ankara ÜİF, cilt XXIX, Ankara ss. 303-312.
İZMİRLİ, İsmail Hakkı, Risale fi't-Teselsül, Süleymaniye Kütüphanesi, İzmirli, nr. 3741.
KARATAŞ, Ahmet, "Kemaleddin Harputî'nin Tesbîtü'l-Mefhûm fî Tahkîki't-Tebeiyye Beyne'l-İlm ve'l-Ma'lûm İsimli Kelâm Risalesi", İslam Araştırmaları Merkezi Dergisi, İstanbul 2016, XXXVI, ss. 63-137.
KESKİN, Halife, "İslam Kelâmında İlahi Sıfatlar ve Yaratma", Çukurova ÜİFD, s.1. C. 1, Adana 2001, ss. 69-91.
KÜTÜK, Selçuk Ateizm Yanılgısı, Açılım Kitap, İstanbul 2010.
ŞEHRİSTÂNÎ, Ebu'l-Feth Tacu'd-dîn Abdulkerim, el-Milel ve'n-Nihal, Abdulaziz el- Vekil (Haz.), Kahire 1968.
TEHÂNEVÎ, Muhammed A'lâ b. Alî b. Muhammed Hâmid el-Fârûkî,Keşşâfu İstilahât-i Fünûn ve'l-Ulûm, "teselsül" c. I. Kalkütâ 1862.
TUNÇBİLEK, Hüseyin, "Allah'ın Sıfatlarının Mahiyeti Problemi", Harran ÜİFD, Şanlıurfa 2001, C. 7, sayı I, ss. 63-87.
YAVUZ, Yusuf Şevki "Hulûl" Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, Ankara, 1998, XVIII, ss. 341-344.
______, "Eş'ariyye" Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, İstanbul 1995, C. II, s. 447-455.
______, "Kâdî Beyzâvî", MÜİFD, İstanbul 1993, ss. 241-254.
______, "Usûli Selâse" Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, XLII, Ankara 2012, ss. 212.
YURDAGÜR, Metin, "Beka", Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, Ankara 1992, C. V, ss.359-360.
______, "Devr" Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, Ankara 1994, IX, ss.230-231.
YÜCEDOĞRU, Tevfik, "Tekvîn", Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, İstanbul 2011, C. XL, ss. 388-390.