FELSEFİ BİR PROBLEM OLARAKVAHİY MESELESİ

İlahi dinlerin en önemli özelliği olan vahiy meselesi, felsefi bir düzlemde ele alınabilir mi sorusu önemini geçmişte olduğu gibi bugünde korumaktadır. Düşünce tarihinde birçok filozof doğrudan ya da dolaylı olarak vahiy meselesini ele alıp değerlendirdiği görülmektedir. Aslında felsefe tarihinde Tanrı’nın varlığı veya yokluğu üzerine yapılan tartışmalar bir anlamda vahyin felsefi bir problem olarak ele alındığını gösterir. Çünkü vahiy kavramı, aynı zamanda Tanrı kavramını da kendi içinde barındırmaktadır. Vahiy konusu öncelikli olarak Tanrı’nın varlığının ön kabulüdür. Ancak böyle olmakla birlikte Tanrı’nın var olması vahyin gerçekleştiği sonucunu doğurmamaktadır. Örneğin deizmde bir Tanrı anlayışı olmasına rağmen vahye yer yoktur. Deist bir Tanrı anlayışında, Tanrı sadece âlemin bir yaratıcısıdır. Onlara göre bu yaratıcı akılla bilineceği için ayrıca âleme müdahale etmesine ve tarihe müdahale etmesine yani insanla iletişim kurmasına gerek yoktur. Bu durumda vahiy ancak çeşitli sıfatlara sahip bir Tanrı tasavvurunda gerçekleşme imkânı bulabilir. Bu tasavvur teizm Tanrı tasavvurudur. Teizm, Tanrı âlemdeki her şeyin yaratıcısı olmanın yanında, onlara her zaman müdahale edebilen bir özelliğe de sahiptir. Bu makalenin sınırları içerisinde öncelikle vahyin felsefi olarak ele alınabilirliğini ele alacağız. Daha sonra hem vahyin imkanı ile ilgili farklı yaklaşımların hem de vahyin mahiyetine ilişkin yapılan farklı açıklama biçimlerinin Tanrı tasavvurlarının bir sonucu olduğunu incelemeye çalışacağız.

THE MATTER OF REVELATION AS A PHILOSOPHICAL PROBLEM

The question of whether the issue of revela tion, which is the most important feature of thedivine religions, can be dealt with in a philosop hical plane, maintains its importance today as inthe past. In the history of thought, it is seen thatmany philosophers directly or indirectly addressand evaluate the issue of revelation. In fact, thediscussions on the existence or absence of God inthe history of philosophy, in a sense, show that re velation is treated as a philosophical problem. Be cause the concept of revelation also includes theconcept of God within itself. The subject of re velation is primarily the presupposition of God’sexistence. However, even so, the existence of Goddoes not lead to the conclusion that the revelationis realized. In deism, for example, although thereis an understanding of God, there is no room forrevelation. In a deistic conception of God, God issimply a creator of the realm. According to them,since this creative mind will be known, there is noneed for him to intervene in the realm and inter vene in history, that is, to communicate with man.In this case, revelation can only be realized inthe imagination of a God with various attributes.This imaginative theism is imagination of God. Inaddition to being the creator of everything in theworld of God, theism also has a feature that canintervene in them at all times. Within the confinesof this article, we will first consider the philosop hical handling of revelation. Then we will try toexamine that both the different approaches to thepossibility of revelation and the different forms ofexplanation regarding the nature of revelation arethe result of God’s imaginations.

PDF

___

Abdullah Draz. En Mühim Mesaj Kur’an. çev. Suat Yıldırım. Ankara: Akçağ Yayınları, 1985.
Abdurrahman Bedevî. “M. Zekeriyya er-Râzî”. çev. Mustafa Armağan. İslâm Düşüncesi Tarihi. ed. M. M. Şerif,. İstanbul: İnsan Yayınları, 1990.
Abdülhamid, İrfan. İslamda Itikadi Mezhepler Ve Akaid Esasları. çev. M. Saim Yeprem. İstanbul: Marifet Yayınları, 1994.
Allen W. Wood. “Deism”. The Encyclopedia of Religion. ed. Mircea Eliade. C. 2. Newyork, 1987.
Arslan, Ahmet. Felsefeye Giriş. Ankara: Vadi Yayınları, 1996.
Aydın Işık. Bir Felsefi Problem Olarak Vahiy Ve Mucize. Ankara: Elis Yayınları, 2006.
Aydın, Mehmet S. Din felsefesi. İzmir İlahiyat Vakfı Yay, 1999.
Bor, İbrahim. İlahî Kelam’ın Imkân Ve Tabiatı. Ankara: Ankara Okulu, 2011.
David A. Pailin. “Din Felsefesi Nedir?” çev. Ferit Uslu. Hitit Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 4/7-8 (30 Aralık 2005), 121-154.
Ebu Nasr Fârâbî. el-Medîneti’l-Fazıla. çev. Ahmet Arslan. İstanbul: Divan Yayınları, 2012.
Ebu Nasr Fârâbî. es-Siyasetü’l-Medeniyye veya Mebadi ül Mevcudat. çev. Mehmet S. Aydın, Abdulkadir Şener, M.Rami Ayas. Büyüyen. İstanbul: Ay Yayınları, 2012.
Ebü’l-Muîn en-Nesefî. Tabsiretü’l Edille, fî Usûli’d-Din. Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları, 1993.
Erişirgil, Mehmet Emin. Kant Ve Felsefesi. İstanbul: İnsan Yayınları, 1997.
Fehrullah Terkan. “İslam Felsefesinde Vahiy ve Peygamberlik”. çev. Yusuf Şevki Yavuz. Vahiy ve Peygamberlik. İstanbul: Kuramer, 2018.
Gökberk, Macit. Felsefe Tarihi. İstanbul: Remzi Kitabevi, 1999.
Helmut R.Niebuhr. The Meaning of Revelation. Louisville: Westminster John Knox Press, 2006.
Hick, John. İnançların Gökkuşağı: Dinsel Çoğulculuk Üzerine Eleştirel Diyaloglar. çev. Mahmut Aydın. Ankara: Ankara Okulu, 2002.
Honer, Stanley M. Felsefeye Çağrı. çev. Hasan Ünder. Ankara: İmge Kitabevi, 2003.
Hülya Alper. Kelâm İlminde Aklın ve Vahyin Yeri. İstanbul: Ensar Neşriyat, 2013.
İbn Sînâ. Kitâbü’ş-Şifâ Metafizik II. çev. Ekrem Demirli-Ömer Türker,. İstanbul: Litera, 2005.
Jalal Haqq. “Epistemology of Prophethood in Islam”. Al-Islam.org, ts.
Johannes Deninger. “Revelation”. The Encyclopedia of Religion. ed. Mircea Eliade. New York, 1987.
John Baillie. The Idea of Revelation in Recent Thought. London: Oxford University Press, 1956.
John Hick. Philosophy of Religion. Englewood Cliffs: New Jersey : Prentice-Hall, Inc., 1983.
Kant, Immanuel. Pratik Aklın Eleştirisi. çev. Ioanna Kuçuradi vd. Ankara: Türkiye Felsefe Kurumu, 1999.
Kaufmann, Walter A. Critique of Religion and Philosophy. New York: Princeton University Press, 1958.
Kılıç Recep. “Vahiy: Mahiyeti, İmkânı ve Doğrulanması Üzerine”. Milel ve Nihal 8/1 (01 Mart 2011), 21-47.
Koç, Turan. Din Dili. İstanbul: İz Yayıncılık, 2012.
Mâtürîdî, Ebû Mansûr Muhammed b Muhammed b Mahmûd Mâtürîdî Semerkandî. Kitabü’t-Tevhid. çev. Bekir Topaloğlu. Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı, 2002.
Michael Peterson, William Hasker, Bruce Reichenbach, David Basinger. Akıl Ve Inanç: Din Felsefesine Giriş. çev. Rahim Acar. İstanbul: Küre Yayınları, 2006.
Michot, Yahya. “Revelation”. The Cambridge Companion to Classical Islamic Theology. ed. Tim Winter. Cambridge University Press, 2008.
M.Sait Reçber. “Kur’ân Metafiziği: Vahyin İmkânı”. Vahiy ve Peygamberlik. ed. Yusuf Şevki Yavuz. İstanbul: Kuramer, 2018.
M.Sait Reçber. “Tanrı: Tasavvurları, Sıfatları ve Delilleri””. Din ve Ahlak Felsefesi. ed. Recep Kılıç. Ankara: AÜUE, 2007.
Muhammet Tarakçı. Bir Hıristyan Apolojist Olarak Saint Thomas Aqinas. Bursa: Uludağ Üniversitesi, İlahiyat Fakültesi, 2005.
Muhmmet Tarakçı. “Hristıyanlık’ta Vahiy ve Peygamberlik”. Vahiy ve Peygamberlik. ed. Yusuf Şevki Yavuz. İstanbul: Kuramer, 2018.
Recep Kılıç. Modern Batı Düşüncesinde Vahiy. Ankara: Ötüken, 2002.
Richard Swinburne. Revelation: From Metaphor to Analogy. Oxford: Oxford: Clarendon Press, 1992.
Stephen Evans;R. Zachary Manis. Din Felsefesi; İman Üzerine Rasyonel Düşünme. çev. Ferhat Akdemir. Ankara: Elis Yayınları, 2010. https://www.imge.com.tr/kitap/din-felsefesi-iman-uzerine-rasyonel-dusunme-stephen-evans-r-zachary-manis-stephen-evans-r-zachary-manis-9789758774524
Suyuti. el-Itkan fi- Ulumil Kur’ân (Kur’ân İlimleri Ansiklopedisi),. çev. Sakıp Yıldız-Hüseyin Avni Çelik. İstanbul: Hikmet Neşriyat, 1987.
Taftazani, Sa’dü’d-din Mes’ud b Ömer. Kelâm Ilmi Ve İslâm Akâidi. çev. Süleyman Uludağ. İstanbul: Dergah Yayınları, 2013.
Thomas Michel. Hıristiyan Tanrı Bilimine Giriş. İstanbul: Oham Yayınları, 1992.
Toshihiko Izutsu. Kur’ân Da Allah Ve İnsan. çev. Süleyman Ateş. Ankara: Yeni Ufuklar Neşriyat, 1975.
William Alston. “Revelation and Miracle”. Religious Belief and Philosophical Thought: Readings in the Philosophy of Religion. ed. William Alston. Newyork: Harcourt, Brace & World, 1963.
Wolfson, H. Austryn. Kelam Felsefeleri: Müslüman-Hristiyan-Yahudi Kelamı. çev. Kasım Turhan. İstanbul: Kitapevi, 2001.
Yusuf Şevki Yavuz. “Vahiy”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. C. 42. İstanbul: TDV Yayınları, 2012.
Yusuf Şevki Yavuz. “Vahiy ve Peygamberlik”. Vahiy ve Peygamberlik. ed. Yusuf Şevki Yavuz. İstanbul: Kuramer, 2018.
Zerkeşî Bedruddin Muhammed b. Abdillah. el-Burhan fi Ulumi’lb Kur’ân. Kahire, 1957.
Zürkânî, Muhammed Abdülazîm. Menâhilü’l-Irfân Fî Ulûmi’l-Kur’ân. Kahire: Dâru İhyai’l-Kütübi’l-Arabiyye, 1943.