Demanslı Bireylerin Ajitasyon Yönetiminde Aromaterapinin Kullanımı

Demans hastalığının orta ve ileri evrelerinde bilişsel belirtilere ek psikiyatrik ve davranışsal belirtiler ortaya çıkmaktadır.Bu belirtiler arasından en sık rastlananı olan ajitasyon, bakım verende fiziksel, sosyal ve ekonomik kayıplara yolaçmaktadır. Bunun sonucu bakım yükü artan bakım veren, öfkeli, sabırsız olabilmekte, bakımdaki sonuçları ile dehastanın ajitasyon davranışı artırmaktadır. Zorlayıcı nitelikte olan bu belirtiler, hastalığın acilen ele alınmasını vetedavisini gerektirmektedir. Psikiyatrik ve davranışsal belirtilerin farmakolojik tedavisinde kullanılan antipsikotikilaçların, ciddi ve ölümcül yan etkilerinden korunmak için demans tedavisinde kullanımının sınırlandırılmasıönerilmektedir. Kılavuzlar, demansa bağlı psikiyatrik ve davranışsal belirtilerin tedavisinde öncelikle farmakolojikolmayan uygulamaların tercih edilmesini önermektedir. Ajitasyon davranışının yönetilmesi ile hastaya ve bakım vereneilişkin sorunların giderilmesi, bakım yükünün, bakımevine yatışların ve hastalık maliyetinin azalması sağlanabilir. Kokuile tedavi anlamına gelen aromaterapi, ajitasyon yönetiminde kullanılan farmakolojik olmayan uygulamalar arasında yeralmaktadır. Demans hastalarında ajitasyon yönetiminde aromaterapinin kullanımı, semptomların ve bakım veren yükününazaltılmasına katkı sağlamaktadır. Aromaterapi konusunda bilgi ve deneyim artışı, hemşirelik literatüründe kanıt temellikaynakların gelişimi, aromaterapinin klinikte tercih edilirliğini, güvenli kullanımını ve sağlık ekibi tarafından kabuledilirliğini etkileyecektir. Bu derlemede, demans hastasında ajitasyon yönetiminde aromaterapinin kullanımı ve önemihakkında bilgi sağlamak amaçlanmıştır.

Use of Aromatherapy on Agitation Management of Patient with Dementia

In addition to cognitive symptoms, psychiatric and behavioral symptoms such as agitation occur in the moderate and severe stage of dementia. Agitation, the most common of these symptoms, is leaded to physical, social and economic losses in the caregiver. As a result of the burden of care, the caregiver can be angry and impatient. The results of caregiver burden increases the agitation behavior of the patient. These coercive symptoms require urgent handling and treatment of the disease. To avoid for serious and deadly side effects the use of antipsychotic drugs used in the pharmacological treatment of psychiatric and behavioral symptoms is suggested to limit in the treatment of dementia. The guides firstly suggest non-pharmacological applications for the treatment of dementia-related behavioral and psychiatric symptoms. Managing agitation behavior can help to resolve problems with the patient and caregiver, reduce the burden of care, hospitalization, and cost of illness. Aromatherapy which means treatment with fragrance, is a non-pharmacological application which used agitation management. The use of aromatherapy in agitation management in dementia patients contributes to the reduction of symptoms and caregiving burden. Increased knowledge in aromatherapy and development of evidence-based resources in the nursing literature will be affected the clinical preference of aromatherapy, its safe use, and its acceptability by the health care team. Aim of this review is to provide knowledge about use and importance of aromatherapy in dementia patients for agitation management.

PDF

___

1. Eker E. Alzheimer hastalığı. Uğur M, Balcıoğlu İ, Kocabaşoğlu N, editörler. Türkiye’de Sık Karşılaşılan Psikiyatrik Hastalıklar Sempozyum Dizisi; 6-7 Mart 2008; İstanbul. İstanbul: İ.Ü. Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Sürekli Tıp Eğitimi Etkinlikleri Sempozyum Dizisi Yayınları; Yayın No: 62; 2008. s. 85-110.
2. Selekler K. Alzheimer ve diğer demanslar (Modern Tıp Seminerleri: 26). Ankara: Güneş Kitabevi Yayınları; 2003.
3. Emilien G, Durlac C, Minaker KL, Winbled B, Gauthier S, Moloteaux JM. Alzheimer Hastalığı: Nöropsikoloji ve farmakoloji. Tanrıdağ O, çeviri editör. İstanbul: Global Publishing; 2005.
4. Khoo SA, Chen TY, Ang YH, Yap P. The impact of neuropsychiatric symptoms on caregiver distress and quality of life in persons with dementia in an Asian tertiary hospital memory clinic. Int Psychogeriatr. 2013; 25(12): 1991-9.
5. Meziere A, Blachier M, Thomas S, Verny M, Herbaud S, Bouillanne O, et al. Neuropsychiatric symptoms in elderly inpatients: A multicenter cross-sectional study. Dement Geriatr Cogn Dis Extra. 2013; 3(1): 123-30.
6. Sadak TI, Katon J, Beck C, Cochrane BB, Borson S. Key neuropsychiatric symptoms in common dementias: Prevalence and implications for caregivers, clinicians, and health systems. Res Gerontol Nurs. 2014; 7(1): 44-52.
7. Cummings JF. Alzheimer Hastalığı ve İlişkili Demansların Nöropskiyatrik Özellikleri. Erkol G, Metin B, çeviri editörler. Istanbul: Sigma Publishing; 2007.
8. Cohen-Mansfield J. Conceptualization of agitation: Results based on the Cohen-Mansfield Agitation Inventory and the Agitation Behavior Mapping Instrument. Int Psychogeriatr. 1996; 8(Suppl 3): 309-15.
9. Donaldson C, Burns A. Burden of Alzheimer’s disease: Helping the patient and caregiver. J Geriatr Psychiatry Neurol. 1999; 12(1): 21-8.
10. Erder MH, Wilcox TK, Chen WH, O’Quinn S, Setyawan J, Saxton J. A new measure of caregiver burden in Alzheimer’s disease: The caregiver-perceived burden questionnaire. Am J Alzheimers Dis Other Demen. 2012; 27(7): 474-82.
11. Gaugler JE, Wall MM, Kane RL, Menk JS, Sarsour K, Johnston JA, et al. Does caregiver burden mediate the effects of behavioral disturbances on nursing home admission? The Am J Geriatr Psychiatry. 2011; 19(6): 497-506.
12. Wilcock GK, Ballard CG, Cooper JA, Loft H. Memantine for agitation/aggression and psychosis in moderately severe to severe Alzheimer’s disease: A pooled analysis of 3 studies. J Clin Psychiatry. 2008; 69(3): 341-8.
13. Trifiro G, Spina E, Gambassi G. Use of antipsychotics in elderly patients with dementia: Do atypical and conventional agents have a similar safety profile? Pharmacol Res. 2009; 59(1): 1-12.
14. nice.org [Internet]. NICE Clinical Guideline 42: Dementia; Supporting People with Dementia and Their Carers in Health and Social Care 2006 [Cited: 15.03.2016]. Available from: https://www.nice.org.uk/guidance/cg42.
15.sign.ac.uk [Internet]. SIGN National Guideline. Manegement of Patients with Dementia 2006 [Cited: 15.03.2016]. Available from: http://www.sign.ac.uk.
16. Fujii M, Hatakeyama R, Fukuoka Y, Yamamoto T, Sasaki R, Moriya M, et al. Lavender aroma therapy for behavioral and psychological symptoms in dementia patients. Geriatr Gerontol Int. 2008; 8(2): 136-8.
17. Lin PW, Chan WC, Fung-leung B, Lam LC. Efficacy of aromatherapy (Lavandula angustifolia) as an intervention for agitated behaviours in Chinese older persons with dementia: A cross-over randomized trial. Int J Geriatr Psychiatry. 2007; 22(5): 405-10.
18. Ballard CG, O’Brien JT, Reichelt K, Perry EK. Aromatherapy as a safe and effective treatment for the management of agitation in severe dementia: The results of a double-blind, placebo-controlled trial with Melissa. J Clin Psychiatry. 2002; 63(7): 553-8.
19. Yang MH, Lin LC, Wu SC, Chiu JH, Wang PN, Lin JG. Comparison of the efficacy of aroma-acupressure and aromatherapy for the treatment of dementia-associated agitation. BMC Complement Altern Med. 2015; 15: 93.
20. Buckle J. Clinical Aromatherapy: Essential Oils in Practice. London: Elseiver; 2015.
21. Micozzi MS. Fundamentals of Complementary and Alternative Medicine. U.S.A: Saunders Elseiver; 2015.
22. O’Connor DW, Eppingstall B, Taffe J, van der Ploeg ES. A randomized, controlled cross-over trial of dermally-applied lavender (Lavandula angustifolia) oil as a treatment of agitated behaviour in dementia. BMC Complement Altern Med. 2013; 13: 315.
23. Balchin ML. Aromatherapy Science: A Guide for Healthcare Professionals. London: Pharmaaceutical Press; 2005.
24. Martin I. Aromatherapy for Massage Practitioners. USA: Lippincott Williams & Wilkins; 2007.
25. Fu CY, Moyle W, Cooke M. A randomised controlled trial of the use of aromatherapy and hand massage to reduce disruptive behaviour in people with dementia. BMC Complement Altern Med. 2013; 13: 165-73.
26. Goes TC, Ursulino FR, Almeida-Souza TH, Alves PB, Teixeira-Silva F. Effect of lemongrass aroma on experimental anxiety in humans. J Altern Complement Med. 2015; 21(12): 766-73.
27. Gray SG, Clair AA. Influence of aromatherapy on medication administration to residential-care residents with dementia and behavioral challenges. Am J Alzheimers Dis Other Demen. 2002; 17(3): 169-74.
28. Snow LA, Hovanec L, Brandt J. A controlled trial of aromatherapy for agitation in nursing home patients with dementia. J Altern Complement Med. 2004; 10(3): 431-7.
29.Joswiak D, Kinney ME, Johnson JR, Kolste AK, Griffin KH, Rivard RL, et al. Development of a Health systembased nurse-delivered aromatherapy program. J Nurs Adm. 2016; 46(4): 221-5.
30. Turan N, Öztürk A, Kaya N. Hemşirelikte yeni bir sorumluluk alanı: Tamamlayıcı terapi. Maltepe Üniversitesi Hemşirelik Bilim ve Sanatı Dergisi. 2010; 3(1): 103-8.
31. Cole A, Shanley E. Complementary therapies as a means of developing the scope of professional nursing practice. J Adv Nurs. 1998; 27(6): 1171-6.
32.Johannessen B. Nurses experience of aromatherapy use with dementia patients experiencing disturbed sleep patterns. An action research project. Complement Ther Clin Pract. 2013; 19(4): 209-13.