Ovalık kilikya’da m.ö. ı. yüzyıl roma yönetim olgusu ve tarkondimotos krallığı

Soli (= Viranşehir) yakınlarındaki Lamos (= Limonlu) Çayı’dan Issos (= Kinet Höyük)’a kadarolan sahaya Antik çağda Kilikia Pedias (= Ovalık Kilikya) adı verilmekteydi. Pompeius’un OvalıkKilikya’nın birçok şehrine yenmiş olduğu korsanları yerleştirmesi, bölge tarihinde yeni bir dönemin debaşlangıcı olmuştur. Öte yandan Pompeius’un düzenlemeleri jeopolitik konumu, yer altı ve yer üstükaynakları nedeniyle bir çekim merkezi olan bölgenin, Anadolu ve Mezopotamya arasındakikonumundan kaynaklanan stratejik önemini daha da artırmıştır. Bütün bu sebeplerle Ovalık Kilikya,Roma’nın bölge yönetim olgusunda önemli bir yer tutmuştur. Özellikle M.Ö. I. yüzyılda Romalılar,Anadolu’nun Roma hâkimiyetindeki diğer bölgelerinde olduğu gibi Ovalık Kilikya için de yerelgüçlerin ön plana çıkartıldığı dolaylı yönetimi tercih etmişlerdir. Bu bağlamda bölge, Roma’nınoluşturduğu bağımlı krallıklar vasıtasıyla Suriye ve Parthlarla olan ilişkilerde tampon bir saha ve ileribir karakol işlevi görmüştü. Ovalık Kilikya’da Roma yönetim olgusunun bütün inceliklerini ise,Tarkondimotos ve krallığının tarihinde görmek mümkündür. İşte bu makalede Antik kaynaklar ileepigrafik ve nümizmatik bulgular ışığında Tarkondimotos Krallığı’nın Roma’nın bölge yönetimindekirolü ele alınmıştır.

The fact of bc ı. century rome government and the kıngdom of tarkondımotos ın cılıcıa pedıas

The zone lying from Soli, which is near Lamos Creek, to Issos was called as CiliciaPedias in the Ancient Age. The fact that Pompeius set the defeated pirates in many cities of CiliciaPedias was a beginning of a new period in the history of the region. On the other hand; Pompeius’regulations were increased the strategic importance, that originating from the region’s location which isbetween Anatolia and Mezopotamia; of the region, that is a centre of attraction via its geopoliticalposition, its’ subterranean and terrestial resources. Because of all these reasons, Cilicia Pedias wasimportant in the fact of Roman Government. Especially in BC I. century, Romans preferred indirectmanagement in Cilicia Pedias as it has been so in other regions of Anatolia which are under thesovereignty of Romans, in which the local forces were put forward. In this respect, the region served asa buffer area and an advanced police station via the dependent kingdoms in the relationships betweenSyria and Parathions. It is possible to see all the all details of the fact of Roman Government in thehistory of Tarkondimotos and his kingdom. In this article, the role of Tarkondimotos Kingdom in theregional Roman Government is discussed under the light of ancient resources with epigraphic andnumismatic findings.

PDF

___

Antik Kaynaklar
APPIANOS, Romaika (Appian’s Roman History), Çev. H. White, London: The Loeb Classical Library, (1955).
CASSIUS DIO, Historia Romana (Dio’s Roman History), With an English Translation by E. Car, London: The Loeb Classical Library, (1961).
CICERO, Marcus Tullius, ad. Fam., Epistulae ad Familiares, Letters to his fridens. With an English Translation by W. G. Williams, London-New York: The Loeb Classical Library, (1927).
CICERO, Marcus Tullius, ad. Att., Cicero’s Letters to Atticus, edited D. R. Stackleton Bailey, Volume III, Cambridge: At The University Press.
CICERO, Marcus Tullius, leg. Man., Pompeius’un Yetkisi Hakkında (De Imperio Cn. Pompei), Çeviri: U. Fafo Telatar, İstanbul: Arkeoloji ve Sanat Yayınları, (2002).
PLUTARKHOS, Bio Paralelloi (Plutarch’s Paralel Lives), Çev. B. Perrin, London: The Loeb Classical Library, (1948).
STRABON, Antik Anadolu Coğrafyası (Geographika; XII, XIII, XIV), Çev: A. Pekman, İstanbul: Arkeoloji ve Sanat Yayınları, (1993).
TACITUS, Annales (The Annals of Tacitus), Çev.: J. Jacson, London: The Loeb Classical Library, (1963).
Modern Literatür
AKŞİT, O. (1976). Roma İmparatorluk Tarihi (M.Ö. 27-M.S. 192), İstanbul: İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Yayınları.
ARSLAN, M. (2000), Antikçağ Anadolusu’nun Savaşçı Kavmi Galatlar, İstanbul: Arkeoloji ve Sanat Yayınları.
BENT, J. Th. (1890). “Recent Discoveries in Eastern Cilicia”, Journal of Hellenic Studies, XI: 231-235.
CALDER, W. M. (1912). “Colonia Caesareia Antiocheia”, Journal of Roman Studies, II: 105-109.
CASABONNE, O. (2002). “Dans Les Pas D’Alexandre Le Grand: Divinités, Sanctuares et Pouvoirs Locaux En Cilicie”, Hethitica, XV: 19-41.
ÇAMBEL, H.-AKMAN, M. (2008). “Kastabala Vadisi Kastabala Kutsal Kenti Kuş Cenneti, Kaleler ve Çimento Fabrikası”, Arkeoloji ve Sanat, 128: 125-148.
DAGRON, G.-FEISSEL, D. (1987). Inscriptions de Cilicie, Paris: De Boccard.
DUPONT-SOMMER, A. (1964). “Une Inscription Araméenne et La Déesse Kubaba”, La Déesse De Hiérapolis Castabala (Cilicie), Paris: Dépositaire Librairie Adrien Maisonneuve 11, Rue Saint-Sulpice: 7-15.
HEBERDEY, R.-WILHELM, A. (1896). Reisen in Kilikien, Wien: Denkschriften der kaiserlichen Akademie der Wissenschaften in Wien Band XLIV.
HEAD, B. V. (1911). Historia Numorum, A Manuel of Grek Numismatics, Oxford: New and Enlarged Edition.
HILD, F.-HELLENKEMPER, H. (1990). Kilikien und Isaurien, Tabula Imperii Byzantini, Wien: Verlag der Österreichischen Akademie der Wissenschaften.
HILL, G. F. (1900). Cataloque of the Grek Coins of Lykaonia, Isauria and Cilicia, London: Printed by order of the Trustees.
HOUWINK TEN CATE, P. H. J. (1961). The Luwian Population Groups of Lycia and Cilicia Aspera During the Hellenistic Period, Leiden: Brill.
HUNTER, L. W. (1913). “Cicero’s Journey to his Province of Cilicia in 51 B.C.”, Journal of Roman Studies, III: 73-97.
JEAN, É. (2001), “La Cilicie Pluralité et Unité”, É. Jean et al. (eds), La Cilicie: Espaces et Pouvoirs Locaux, Varia Anatolica, XIII: 5-12.
JONES, A. H. M. (1971). The Cities of The Eastern Roman Provinces, Oxford: At the Clarendon Press.
KAYA, M. A. (2005). “Anadolu’da Roma Eyaletleri: Sınırlar ve Roma Yönetimi”, Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih Coğrafya Fakültesi Tarih Araştırmaları Dergisi, 24/38: 11-30.
LEVICK, B. (1967), Roman Colonies in Southern Asia Minor, Oxford: Oxford At the Clarendon Press.
LEVICK, B. (1996). “Greece (inclding Crete and Cyprus) and Asia Minor from 43 B.C. to A. D. 69”, The Cambridge Ancient History, X: 641-675.
MAGIE, D. (1950). Roman Rule in Asia Minor, I-II, Princeton, New Jersey: Princeton University.
MITFORD, T. B.-ANDREWS, St. (1980). “Roman Rough Cilicia”, Aufstieg und Niedergang der Römischen Welt, II, 7. 2: 1230-1261.
MUTAFIAN, Cl. (1988). La Cilicie au Carrefour des Empires I-II, Paris: Les Belles Lettres Histoire.
ÖZGAN, R. (1988). “Ein Herrscherbildnis aus Kilikien”, Jahrbuch des Deutschen Archäologischen Instituts, 103: 369-380.
ÖZSAİT, M. (1985). Hellenistik ve Roma Devrinde Pisidya Tarihi, İstanbul: İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Yayınları.
PIGANIOL, A. (1930). La Conquête Romaine, Paris: Presses Universitaires de Frances.
RAMSAY, W. M. (2000). Tarsus, Aziz Pavlus’un Kenti, Çev. L. Zoroğlu, Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları.
RAUH, N. K.-TOWNSEND, F.-HOOF, M.-WANDSNIDER, L. (2000), “Pirates in the Bay of Pamphylia: an archaeological Inquiry”, Olivier, G. J., Brock, R., Cornell, T. J. And Hodkinsons, S. (EDS.), The Sea in Antiquity, Biblical Archaeology Review, 899: 151-180.
ROBERT, L. (1963). Noms indigènes dans l’Asie Mineure gréco-romaine, Paris: Dépositaire: A. Maisonneuve in Paris. Written in Fench.
ROBERT, L. (1964). “La Déesse De Hiéropolis Castabala A L’Époque Gréco-Romaine”, La Déesse De Hiérapolis Castabala (Cilicie), Paris: Dépositaire Librairie Adrien Maisonneuve 11, Rue Saint-Sulpice: 17-100.
SAYAR, M. H. (1999). “Antik Kilikya’da Şehirleşme”, XII. Türk Tarih Kongresi Bildirileri, I: 193-216.
SAYAR, M. H. (2000). “Çukurova’nın Kutsal Kenti Kastabala”, Arkeoloji ve Sanat, 99: 2-14.
SAYAR, M. H. (2001a). “Tarkondimotos, seine Dynastie, seine Politik und seine Reich”, ”, É. Jean et al. (eds), La Cilicie: Espaces et Pouvoirs Locaux, Varia Anatolica, XIII: 373-380.
SAYAR, M. H. (2001b). “Kilikya’da Epigrafi ve Tarihi Coğrafya Araştırmaları, 1999”, Araştırma Sonuçları Toplantısı, XVIII/1: 275-287.
SAYAR, M. H. (2004), “Das Ebene Kilikien vom Tod Alexanders des Groβen bis zur Gründung der Provinz Cilicia durch Kaiser Vespasian (323 v. Chr. 72-73 n. Chr.”, Kulturbegegnung in einem Brückenland, Gottheiten und Kulte als Indikatoren von Akkulturationsprozessen im Eben Kilikien, Bonn: Asia Minor Studien 53.
SHAW, B. D. (1990), “Bandit Highlands and Lowlands Peace: The Mountains of Isauria-Cilicia”, Journal Economic and Social History of the Orient, XXXIII/2: 199-233.
SHERWIN-WHITE, A. N. (1994). “Lucullus, Pompey and the East”, The Cambridge Ancient History, IX: 265-274.
STEIN, E. (1932). “Tarcondimotos”, Paulys Real-Encyclopädie der Classischen Altertumswissenschaft, IVA: 2297-2298.
SULLIVAN, R. D. (1990), Near Eastern Royality and Rome 100-30 B.C., Toronto-Buffalo-London: University of Toronto Press.
SYME, R. (1939). “Observations on the Province of Cilicia”, Anatolian Studies Presented W. H. Buckler (Edited W. M. Calder, J. Keil), 299-332.
SYME, R. (1995). Anatolica Studies in Strabo, Oxford: Oxford University Press.
TOBIN, J. (2001). “The Tarcondimotid Dynasty in Smoot Cilicia”, É. Jean et al. (eds), La Cilicie: Espaces et Pouvoirs Locaux, Varia Anatolica, XIII: 381-388.
TOBIN, J. (2004). Black Cilicia, A Study of the Plain of Issus During the Roman and late Roman Periods, London: BAR International Series 1275.
TRÉMOUILLE, M.-C. (2001). “Kizzuwatna, Terre De Frontière”, É. Jean et al. (eds), La Cilicie: Espaces et Pouvoirs Locaux, Varia Anatolica, XIII: 57-78.
ÜNAL, A. (2006). “Hitit İmparatorluğu’nun Yıkılışından Bizans Dönemi’nin Sonuna Kadar Adana ve Çukurova Tarihi”, Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 15/3: 67-102.
ÜNAL, A.-GİRGİNER, K. S. (2007). Kilikya-Çukurova, İlk Çağlardan Osmanlılar Dönemine Kadar Kilikya’da Tarihi Coğrafya, Tarih ve Arkeoloji, İstanbul: Homer Yayınevi.
ZOROĞLU, L. (2001). “Dağlık Kilikya-Ovalık Kilikya”, É. Jean et al. (eds), La Cilicie: Espaces et Pouvoirs Locaux, Varia Anatolica, XIII: 425-428.