Avrupa’da rasyonel-ekonomik bireyciliğin yükselişi ve max weber’in protestan ahlakı yorumu

Orta çağ kilisesi, kendi tekeline aldığı ayinleriyle, geniş halk kitlelerinin asla bilmediği birlisanı kullanmasıyla; dinsel mizansen üzerinde kesin bir hakimiyet kurmaktaydı. Böylece,kapsamlıbir hiyerarşik yapıyı örgütlemekteydi. Dinsel konular üzerinde de kişisel teşebbüste bulunan bireyin,ruhban sınıfından gelmeyen bir kimsenin de Tanrı ile doğrudan bağlantı kurabileceğini açıkça ifadeeden imanıyla; kilisenin aracılık işlevine hiç gereksinim duyulmaksızın, kanıksanmış kurumsalyönelişlere tamamıyla aykırı düşerek, en şiddetli cezalandırmaları üzerine çekmiştir. Luther, Tanrı ileinsan arasında kurulan geleneksel biçimlenmeleri hiç dikkate almamıştır. Calvin, evrenin Tanrı şanınınsergilenmesi niyetiyle yaratıldığı düşüncesi üzerinde ısrarla durduğundan, bireyin kendi başına Tanrışanına daha fazla uyumlu olmasını sağlayacak akli niteliklere sahip bulunduğuna inanmaktaydı. Elbettekalvinizm kapitalist ruhu yaratmamıştır. Ancak, kapitalistlerin gereksinimleri ve eğilimleri, kalvinizminyorumuyla ulaşılan çeşitli olanakları içinden seçilmiş bir sürecin gerçekleşmesini de zorunlukılmaktaydı. Nitekim, Luther’in keskin zekası, bu dünyadaki hayatın kötülüklerinin nasıl farkınavarmışsa; Calvin’in esas ilgisi, kişinin kendisini övmesinin Tanrı şanının sergilenmesi emelinianlaşılmaz kıldığı üzerinde odaklaşmış; Baxter ve Wesley ise, daha çok, bir orta sınıf kavramı servetinTanrı adına yönetimi üzerinde durmuştur.

The rıse of ratıonal economıc ındıvıdualısm ın europe and max weber’s ınterpretatıon of the protestant ethıc

In medieval church, organized into an elaborate hierarchy with a monopoly oversacraments, using a language unknown to the masses of people, dominated the religions scene.Individiul initiative in religious matters, the expression of the belief that the layman could have dealingsdirectly with God, without the need for the intercession of the church, were heretical acts, taking uponhimself the severe punishment. Luther, ruling out the conventional forms of mediation betwen God andman. Calvin gives emphasis to the idea that the purpose of the universe is to glorify God, that man hasreason only that he may more fittingly glorify God. Calvinism did not create the spirit of capitalism, butthe needs and tendencies of capitalists were involved in the process which selected from the variouspossibilities of interpretation of Calvinism. Luther’s keen awareness of the evil of life, Calvin’s concernlest the glory of God be obscured by self-glorification, Baxter’s and Wesley’s attention is the moremiddle class conception of the stewardship of wealth for the name of God.

PDF

___

Bendix R., (1959). Max Weber : An Intellectual Portrait , New York
Bendix R., (1971). Scholarship and partisanship Essays on Max Weber , London
Brubaker R., (1984). The Limits of Rationality : An Essay on the Social and Moral Thought of Max Weber , London
Cohen C.L., (1986). God’s Caress : The Psychology Of Puritan Religious Experience, New York
Eisenstadt S.N., (1968). The Protestant Ethic and Modernization London
Eisenstadt S.N., (1963). Max Weber : On Charisma and Institution Building Chicago
Eldridge J.E.T., (1971). Max Weber : The Interpretation of Social Reality New York
Green W.R., (1959). Protestantism and Capitalism, Boston
Hillerbrand J., (1974). The Protestant Reformation, New York
Horton D., (1948) The worship of the English Puritans , London
Kitab-ı Mukaddes Şirketi, (2004). Kutsal Kitap Eski ve Yeni Antlaşma, İstanbul
O’brien G., (1928). An Essay on the Economic Effects of Reformation, New York
Plotnik M.J., (1937). Werner Sombart and his type of economics, New York
Schneider H., (1958). Puritan Mind, Ann Arbor
Schneider H.W. , (1982). Aspects of Puritan religious thought, New York
Sombart W., (1951). The jews and modern capitalism, Glencoe
Sombart W. , (1967). The Quintessence of Capitalism, New York
Tawney R.H. , (1980). Religion and the Rise of Capitalism, London
Weber M., (1984). The Protestant Ethic And The Spirit of Capitalism, London
Weber M. , (1950). General Economic History, New York