İlköğretim okulu müdürlerinin etik liderlik davranışlarına ilişkin öğretmen görüşleri

Bu araştırmada, ilköğretim okulu müdürlerinin etik liderlik davranışları hakkında öğretmenlerin görüşlerinin belirlenmesi amaçlanmaktadır. Araştırma tarama modelinde desenlenmiştir. Araştırmanın evrenini, 2008–2009 eğitim-öğretim yılında Kütahya il merkezindeki ilköğretim okullarında görev yapan 1060 öğretmen oluşturmaktadır. Rassal olarak belirlenen 280 öğretmen ise örneklemi oluşturmaktadır. Araştırmada, okul müdürlerinin etik liderlik davranışları hakkında öğretmenlerin görüşlerinin belirlenmesi amacıyla “Etik Liderlik” adlı veri toplama aracı kullanılmıştır. Araştırma verilerinin çözümlenmesinde; frekans, yüzde hesaplamaları, aritmetik ortalama, t testi ve ANOVA istatistikleri kullanılmıştır. t ve F testi sonucunda, görüşler arasında anlamlı bir farklılık olduğu durumlarda farklılığın etki derecesini belirlemede $eta^2$ (eta-squared), farklılığın kaynağının belirlenmesinde LSD istatistiği kullanılmıştır. Araştırma sonucunda okul müdürlerinin; hoşgörü, adalet, sorumluluk, dürüstlük ve demokrasi olmak üzere beş boyutta ele alınan etik liderlik davranışları üst düzeyde olmasa da genel olarak olumlu algılanmıştır. Öğretmenlerin okul müdürlerinin etik liderlik davranışlarına ilişkin görüşleri; cinsiyet, branş ve hizmet süresi değişkenlerine göre bazı boyutlarda farklılaşmaktadır.

Teacher's opinions Regarding ethical leadership behaviors of primary school principals

The purpose of this study is to determine the primary school teacher’s opinions on ethical leadership behaviors of the school principals. The study was conducted as a descriptive survey and application of a questionnaire. The population is 1060 teachers who have been working in the state primary schools and the sample of this study includes 280 teachers from the state primary schools in the city of Kütahya, a province located in the western part of Turkey. The data that was needed to attain the aims of this research was collected by means of a survey entitled “Ethical leadership”. The techniques of frequency distributions, percentages, t Test and ANOVA were used to analyse the data to determine the opinions of teachers about the ethical leadership behaviours of school principals. When the results of the t and F tests showed significant difference between the ideas, in order to determine the impact of them, $eta^2$ (eta-squared) statistic was used. In the case of differences, “LSD (Fisher’s Least Significant Difference) Test” was used to determine the source of difference. The findings of the present study revealed that the ethical leadership applications of school principals are not successful enough at any level. it was found that school principals’ ethical leadership behaviours in such as tolerance, justice, responsibility, honesty and democracy are successful, but needs improvement. There are significant differences between the opinions of school teachers about the ethical leadership behaviours of the school principals according to the sex, branch and the experience

PDF

___

ALTINKURT, Y. (2007). “Eğitim örgütlerinde stratejik liderlik ve okul müdürlerinin stratejik liderlik uygulamaları”. Yayınlanmamış Doktora Tezi. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
ATALAY, İ. (2005). Örgütsel vatandaşlık ve örgütsel adalet. Yayınlanmamış Yüksek Lisans tezi, Afyon Kocatepe Üniversitesi.
AYDIN, İ. (2006). Eğitim ve Öğretimde Etik. 2. Baskı. Ankara: PegemA Yayınları.
AYDIN, İ. P. (2002). Yönetsel, Mesleki ve Örgütsel Etik. 3. Baskı. Ankara: Pegem A Yayınları.
AYDIN, İ., ve KARAMAN-KEPENEKÇI, Y. (2008). “Principals’ opinions of organisational justice in elementary schools in Turkey”. Journal of Educational Administration, 46 (4), 497-513.
BALCI, A.(1997). Sosyal Bilimlerde Araştırma: Yöntem, Teknik ve İlkeler. 2. Baskı. Ankara: A.Ü. Eğitim Bilimleri Fakültesi.
BÜYÜKÖZTÜRK, Ş. (2002). Sosyal Bilimler İçin Veri Analizi El Kitabı. Ankara: Pegem A Yayınları.
CALABRESE, R. L. (1989). “Ethics for principal” The Educational Digest. 54-7.
CÖMERT, M., DEMİRTAŞ, H., ÜSTÜNER, M. ve ÖZER, N. (2009). “Lise öğretmenlerinin örgütsel adalet algıları”. Eğitim Bilimleri ve Uygulama, 7 (13), 3–22.
ÇAKIR, R. (1999). “İlköğretim okul müdürlerinin etik davranışlarının incelenmesi”. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Erzurum: Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
ÇELİK, V. (2003). Eğitimsel Liderlik. 3. Baskı. Ankara: Pegem A Yayınları.
ÇELİK, V. (2004). “Liderlik”. Eğitim ve Okul Yöneticiliği El Kitabı. Editör: Yüksel Özden. Ankara: Pegem A Yayınları.
DEMİRCAN, N. ve CEYLAN, A. (2003). “Örgütsel güven kavramı: nedenleri ve sonuçlar”. Yönetim ve Ekonomi, 10 (2), 139–150.
DUNTEMAN, G.H. (1989). Principal Component Analysis. Quantitative Applications in the Social Sciences Series. Thousand Oaks, CA: Sage Pub.
ERDOĞAN, Ç. (2007). “İlköğretim okulu müdürlerinin etik davranışları”. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. İstanbul: Yıldız Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
FOLGER, R., ve CROPANZANO, R. (1998). Organizational justice and human resource management. Thousand Oaks, CA: SAGE.
FRANKENA, W. (2007). Etik. Çeviren: Azmi Aydın. İmge Yayınları.
GÜLEŞ, H. K., ve ARDAHAN, F. (1998). “Resmi liseler ve özel kolejlerde görev alan yöneticilerin eğitim liderliği ve etik davranış boyutları ile bu ilkelerin öğretmenler tarafından sorgulanması ve Antalya ili örneği”. VII. Ulusal Eğitim Bilimleri Kongresi.
GÜMÜŞELİ, A. İ. (2006). “Okul müdürleri için geliştirilen liderlik standartları ve bu standartlarla ilgili Türk eğitimcilerinin görüşleri”. http://www.agumuseli.com/dokumanlar/makale/okul _mudurleri_ liderlik_standart.pdf Erişim Tarihi: 1.11.2006.
HAYNES, F. (2002). Eğitimde Etik. Çeviren: S. Kunt Akbaş. İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
KARAKÖSE, T. (2007). “High school teachers’ perceptions regarding principals’ ethical leadership in Turkey”. Asia Pacific Education Review. 8:3, 464-477.
KARAKÖSE, T. ve OĞUZ, A. “Okul yöneticilerinin etik liderliği”. Çağdaş Eğitim. 32 (338): 25-30
KARASAR, N. (1994). Bilimsel Araştırma Yöntemi: Kavramlar, İlkeler, Teknikler. Ankara: 3A Araştırma Eğitim Danışmanlık Ltd.
KARSLI, M.D. (2004). Yönetsel Etkililik. Ankara: Pegem A Yayınları.
KINAY, S. (2006). “İlköğretim okulu yöneticilerinin yönetsel etik ilkelere bağlılık düzeylerinin öğretmen görüşlerine göre değerlendirilmesi”. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Ankara: Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
KIRANLI, S. (2002). “Ortaöğretim okul yöneticilerinin etik ilkeleri uygulama ve etik ikilemleri çözümleme yeterliliği (Eskişehir il merkezi devlet liseleri örneği)”. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Eskişehir: Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
KUÇURADİ, İ. (2003). “Etik ve Etikler”. Türkiye Mühendislik Haberleri. 423: 7-9.
LENNİCK D. ve KİEL, F. (2005). Etik Zeka. Çevirenler: Ş. Alpagut, E. Nal ve H. Nal. İstanbul, CSA Global Publishing.
McNAMARA, C. (1999). “Complete guide to ethics management: An ethics toolkit for managers”. www.mapnp.org Erişim tarihi: 12.07.2005
MİZUO, J. (1998). “Business ethic and corporate governance ın Japanese corporations”. Business and Society Review, 102/103: 65-79
ÖZDAMAR, K. (1997). Paket Programlar ve İstatistiksel Veri Analizi. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayınları.
PALLANT, J. (2003). SPSS Survival Manual. Bershire: Open University Press.
PEHLİVAN, İ. (1999). “Eğitim yöneticilerinin etik davranışları üzerine bir araştırma (Ankara İli Örneği)”. IV. Ulusal Eğitim Bilimleri Kongresi Bildirileri. 3:141-157. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayınları.
PİEPER, A. (1999). Etiğe Giriş. Çeviren: Veysel Atayman ve Gönül Sezer. İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
POLAT, S., ve CELEP, C. (2008). “Ortaöğretim öğretmenlerinin örgütsel adalet, örgütsel güven, örgütsel vatandaşlık davranışlarına ilişkin algıları”. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 54, 307–331.
POLAT, S. (2007). “Örgütsel güven, adalet ve vatandaşlık davranışlarına ilişkin öğretmen algıları”. Yayınlanmamış doktora tezi, Kocaeli Üniversitesi, Kocaeli.
SAĞNAK, M. (2005). “İlköğretim okullarında görevli yönetici ve öğretmenlerin örgütsel etik iklim türlerine ilişkin algı ve doyum düzeyleri”, Eğitim Araştırmaları. 20.
SCHERMERHORN, J. R. (1996). Management. 5. Basım. New York: J. Wiley
SCHROEDER, D. (2002) “Ethics from the top: Top management and ethical business”, Business Ethics: An European Review. 11-3:
SİLAH, M. (2000). Sosyal Psikoloji. Ankara: Gazi Kitabevi.
ŞİMŞEK, Y. ve ALTINKURT, Y. (2009). "Okul müdürlerinin etik liderlik uygulamalarına ilişkin öğretmen görüşleri". I. Uluslararası Türkiye Eğitim Araştırmaları Kongresi. Çanakkale: 18 Mart Üniversitesi.
TAN, Ç. (2006). İlköğretim okullarında görev yapan öğretmenlerin örgütsel adalet konusundaki algıları. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Fırat Üniversitesi, Elazığ.
TAŞDAN, M., ve YILMAZ, K. (2008). “Organizational citizenship and organizational justice scales’ adaptation to Turkish.” Eğitim ve Bilim 33 (150), 87–96.
TAŞDAN, M., OĞUZ, E., ve ERTAN-KANTOS, Z. (2006). “Sınıf öğretmenlerinin örgütsel adalet algısı”. Sakarya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 12, 100–111.
TURAN, S. (2001). “School climate, supportive leadership behavior and faculty trust in Turkish public schools”. American Educational Research Association (AERA) sunulan bildiri. Seattle Washington, USA, April 10–14, 2001.
ÜLGEN, H. ve MİRZE, S. K. (2004). İşletmelerde Stratejik Yönetim. İstanbul: Literatür Yayınları.
YILMAZ, K. (2007). “İlköğretim okulu yönetici ve öğretmenlerinin değerlere göre yönetim ile ilgili görüşleri”. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi. 13-52: 639-664
YILMAZ, K. (2009). “Kamu ortaöğretim okulu öğretmenlerinin örgütsel adalet algıları”. Yayınlanmamış Araştırma Raporu.
YILMAZ, K., ve TAŞDAN M. (2009). “Organizational citizenship and organizational justice in Turkish primary schools”. Journal of Educational Administration, 47 (1), 108–126.
YILMAZ, E. (2005). “Okullarda örgütsel güven ölçeğinin geçerlik ve güvenirlik çalışması.” Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 14, 567–580.
YILMAZ, E. (2006a). “Okullardaki örgütsel güven düzeyinin bazı değişkenler açısından incelenmesi”. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 16, 739–756.
YILMAZ, E. (2006b). “Okullardaki örgütsel güven düzeyinin okul yöneticilerinin etik liderlik özellikleri ve bazı değişkenler açısından incelenmesi” Yayınlanmamış Doktora Tezi. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Konya.