Amaç: Bu araştırmada, özellikle mutfaklarda yüzey temizliğinde kullanılıp atılan kağıt havlu ile birden fazla kullanılan kumaş ve sünger bezlerin hijyenik özellikleri ve kullanımlarının el hijyenine etkisi karşılaştırılmıştır. Gereç ve Yöntem: Çalışma 100 denek üzerinde 3 farklı materyal (kağıt havlu, sünger ve kumaş bez) kullanılarak toplam 300 örnek alınarak yapılmıştır. El ve materyallerde banko silme işlemi öncesi ve sonrasındaki koloni sayımları ve bakteri türleri karşılaştırılmıştır. İlk alınan örnekte bulunmayan ve sayıca belirgin olarak artmış olan mikroorganizmalar kontaminasyon (üreme) olarak değerlendirilmiştir. Bulgular: Yüksek düzey kontaminasyon oranı kağıt havlu için %15 iken, sünger için %75, kumaş bez için ise %55 olarak bulunmuştur. Her üç materyal için elde edilen kontaminasyon düzeyleri karşılaştırıldığında kağıt havlunun düzeyi ile diğer iki materyallerinkiler arasında istatistiksel olarak anlamlı bir fark saptanmıştır (x2=87,12; p=0.00001). Araştırmada ayrıca bu materyallerin kullanımından sonra ellerdeki kontaminasyon düzeyleri de belirlenmiş ve aralarında istatistiksel olarak çok anlamlı bir fark gözlenmiştir (x2=117,55; p=0.000001). Ellerdeki yüksek düzey kontaminasyon oranı kağıt havlu kullanıldığında %10 iken, süngerde %68, kumaş bezde ise %52 şeklindedir. Sonuç: Kağıt havlunun diğer iki materyale göre anlamlı olarak çok daha düşük düzey kontaminasyon göstermesi nedeni ile çok kullanımlı olan sünger ve kumaş beze göre daha hijyenik olduğu saptanmıştır. Öte yandan kağıt havlunun kullanımdan sonra ellerde neden olduğu bulaş düzeyi açısından da sünger ve kumaş beze göre üstün olduğu belirlenmiştir.

Objective: In this study, the hygienic properties of disposable paper towel which is thrown after each wiping and multi-use dish cloth and sponge and the effect of these wipers on hand hygiene were compared. Materials and Methods: It was done on 100 cases by using three different materials (paper towel, sponge and dish cloth). A total of 300 samples were processed. The colony counts and the types of bacteria isolated from hands and materials before and after wiping were compared. The microorganisms which were not isolated from the first sample and the ones which were predominantly increased were considered as contamination (growth). Results: The rate of high level contamination were found to be 15% for paper towel, 75% for sponge and 55% for dish cloth. When the contamination levels were compared for three materials, the level of paper towel was significantly lower than the other two materials (x2=87,12; p=0.00001). The contamination of hands after the usage of these materials were also evaluated and a statistically significant difference was detected (x2=117,55; p=0.000001). The rate of high level contamination of hands were 10% for paper towel, 68% for sponge and 52% for dish cloth. Conclusion: Paper towel is more hygienic than multi-use sponge and dish cloth because it shows significantly low levels of contamination compared to others. In addition, paper towel is superior than the other two materials when the levels of hand contamination after usage are considered.