XVII. Yüzyıl Osmanlı Müelliflerinden Kasâpzâde İbrahîm Efendi ve izhâr şerhi

Kasâpzâde İbrahîm Efendi (v.1029/1620) XVII. yüzyıl Osmanlı âlimlerinden biridir. Kadılık ve çeşitli medreselerde müderrislik vazifesinde bulunmuştur. Kasâpzâde İbrahîm Efendi, İmam Birgivî (981/1573)’nin nahiv sahasında telif etmiş olduğu meşhur iki eseri Avâmil ve İzhâru’l-esrâr’ına birer şerh yazmıştır. Avamil’in şerhi mahiyetindeki İzhâru’l-esrâr üzerine yirmiden fazla şerh yazılmış olup Kasâpzâde’nin “el- Ezhâr fi Şerhi’l-izhâr” isimli şerhi bunlar arasında önemli bir yer tutar. Bu makalede XVII. yüzyıl Osmanlı âlimlerinden Kasâpzâde İbrahîm Efendi’nin hayatı ve “-Ezhâr fi Şerhi’l-izhâr” isimli şerhi incelenecektir.

Qasâbzâda İbrahîm, one of the scholars in The XVII. Century of Ottoman Empire, and his annotation of “al-izhâr”

Kasâpzâde Ibrahîm Efendi (v.1029/1620),one of the XVII. century Ottoman scholars, had judgeship duties and professorship duties of the various madrasahs. Master Ibrahim Kasâpzâde wrote commentaries for both the Avâmil and İzhâru'l-esrâr, the two famous works which were compiled in nahiv area by Imam Birgivî (981/1573). There have been more than twenty commentaries written about İzhâru’l-esrâr which is also an annotation of Avâmil. “el-Ezhâr fi Şerhi’l- izhâr of Kasâpzâde has an important place among them. In this article the life of Qasâbzâda İbrahîm, one of the scholars in the 17. Century of Ottoman Empire, and his annotation of “-Ezhâr fi Şerhi’l-izhâr” are going to be searched.

PDF

___

Adalı, Mustafa b. Hamza, Netâicu’l-efkâr, Salah Bilici kitabevi, ts.

Arslan, Ahmet Turan, İmam Birgivî Hayatı Eserleri ve Arapça Tedrisatındaki Yeri, Seha Neşrihat, İstanbul 1992.

Atâî, Nev’izâde Atâullah, Hadâiku’l-hakâik fî tekmileti’ş-şekâik, yay. haz. Abdülkadir Özcan, Çağrı Yayınları, İstanbul 1989.

Bağdâdî, İsmail Paşa, Îdahu’l-meknûn fi’z-zeyli ala Keşfi’z-zunûn, I-II, İstanbul 1972.

Baltacı, Cahid, XV-XVI. Yüzyıllarda Osmanlı Medreseleri, I-II, M.Ü. İlâhiyat Vakfı Yayınları, İstanbul 2005.

Birgivî, Muhammed b. Pir Ali, İzhâru’l-esrâr, İstanbul 1329.

Brockelmann, Carl, (GAL) Geschichte der Arabishen Literatür, I-II, Leiden 1943.

Bursalı Mehmed Tahir, Osmanlı Müellifleri, Matbaa-i Âmire, İstanbul 1333.

Çelik, Mehmet Kemal, İlk İzhâr Şerhi Muslihuddîn Ulamışî’nin Keşfu’l-esrâr’ı (İnceleme ve Edisyon Kritik), (Yüksek Lisans Tezi), Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul 2005.

Çörtü, Mustafa Meral, “Arapça Dilbilgisi Sarf”, Marmara ü. İlh. Fak. Vakfı Yayınları, İstanbul 2008.

El-Cürcânî, eş-Şerîf Ali b. Muhammed, “et-Ta’rîfât”, Daru’l-kutubi’l-ilmiyye, Beyrut 1995.

İpşirli, Mehmet, “Medrese, Osmanlı Dönemi”, DİA, XXVIII, 327-333.

İsmail Beliğ, Tarih-i Bursa (Güldeste-i riyaz-i irfan ve vefeyât-ı danişveran-ı nadiredan), Hüdavendigar Matbaası, Bursa 1885.

Kasapzâde, İbrahim, Şerhu Kifâyeti’l-mübtedi, Vahitpaşa İl Halk Kütüphanesi, nr. 548.

Kasapzâde, İbrahim, Şerhu İzhâr’il-esrâr, Bayezid Devlet Kütüphanesi, Bayezid, nr. 6200.

Kasapzâde, Muhammed b. İbrahim en-Nifî, Muhtasaru Muğni’l-lebîb, Beyazid Devlet Kütüphanesi, Beyazıd, nr. 6524.

Kâtib Çelebi, Hacı Halife Mustafa b. Abdullah, Keşfu’z-zunûn, I-II, Milli Eğitim Bakanlığı, Ankara 1941.

Kaya, Erdal, Kasapzâde İbrahîm Efendi ve el- Ezhâr fi şerhi’l-İzhâr adlı eseri (incelemetahkik), (Basılmamış Doktora Tezi), Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul 2007.

Kehhale, Ömer Rıdâ, Mu’cemu’l-müellifîn teracimu musannifi'l-kütübi'l-arabiyye , III, Dâru İhyâi’t-Turasi’l-Arabiyy, Beyrut ts.

Kuşadalı, Ahmed Efendi, Yeni Avâmil Şerhi, Süleymâniye , Lâleli, nr. 3466.

Mehmed Süreyya, Sicill-i Osmanî, I-IV, Matbaa-i Âmire, İstanbul 1308.

Teftâzâni, Sa’deddîn, Şerhu’l-Muhtasar; I-II, Sahabe Kitabevi, Gaziantep 2005. Yazarı meçhul, Bina, (Sarf Cümlesi içinde), ts.