İslâmî literatürde İsrailiyyat izleri: Cennet’in kaybı

Bu araştırmada İslam’da ve Yahudilik’te yasak ağaçtan yemenin arkasından gelişen olaylar ele alınmaktadır. Bu çerçevede, önce Şeytan/Yılan, Havva ve Adem’e verilen cezalar gözden geçirilmekte, arkasından Adem ve Havva’nın Cennet/Eden’den çıkarılış süreci incelenmektedir. Daha sonra da Adem ve Havva’nın tövbeleri üzerinde durulmaktadır. Araştırmanın sonunda her iki din arasında karşılaştırmalar yapılarak, benzer ve farklı yönler ortaya konulmakta, benzerliklerden hareketle de her iki din arasında ilişki kurulmaktadır.

The traces of Israiliyyat in Islamic literature: Paradise lost

The present research deals with the events that have occured in the wake of fall and mans’ sin of eating from the forbidden tree in Islam and Judaism. In this context, by evaluating primarily of the penalties given to the Serpent, Eve and Adam, the process that led to the removal of Adam and Eve from the Paradise. Then, the repentance of Adam and Eve is discussed. Finally the similariti1es and differences between the two religious traditions in terms of their approaches to the question of man’s fall from divine grace are compared in order to determine these two realigions mutual relations and interactions on the subject.

PDF

___

A Dictionary of Comparative Religion, Ed. S. G. F. Brandon, Charles Scribner’s Sons, New York, 1970.

A Dictionary of Judaism and Christianity, Trinity Press International, Philadelphia, 1991.

Ahmed b. Hanbel (ö. 241/855), Müsned, I-VI, Müessesetü Kurtuba, Mısır, t.y.

Aiken, Lisa, To Be A Jewish Woman, Jason Aronson Inc., New Jersey, 1993.

Akdemir, Salih, “Tarih Boyunca ve Kur’an-ı Kerim’de Kadın”, İslâmî Araştırmalar: Kadın Özel Sayısı, C. V, S. 4, Ankara, Ekim 1991.

Arsel, İlhan, Şeriat ve Kadın, Orhanlar Matbaası, İstanbul, 1987.

Ateş, Ali Osman, Hadis Temelli Kalıp Yargılarda Kadın, Beyan Yayınları, İstanbul, 2000.

Aydemir, Abdullah, İslami Kaynaklara Göre Peygamberler, Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, Ankara, 1992.

Baldwin, Geo. C., Represantetive Women: From Eve the Wife of the First to Mary, The Mother of the Second Adam, Sheldon &Company, New York, 1860.

Bokser, Ben Zion (Rabbi), The Wisdom of the Talmud: A Thousand Years of Jewish Thought, Philosophical Library, New York, 1951.

Brittain, Alfred and Mitchell Carroll, Woman: Women of Early Christianity, London, 1907.

Buhârî, Ebû ‘Abdillah Muhammed b. İsmâ‘îl (ö.256/870), el-Câmiü’l-Müsnedü’s- Sahîhü’l-Muhtasar min Umûri Resûlillahi (s.a.s) ve Sünenihî ve Eyyâmihî, I-VIII, Çağrı Yayınları, İstanbul, 1413/1992.

Bursevî, İsmail Hakkı, Ruhu’l-Beyan Tefsiri, Damla Yayınevi, İstanbul, 2002.

Cohen, A., Everyman’s Talmud, E. P., Dutton & Co., Inc., New York, 1949.

Cohen, Chaim, “Eden, Garden of”, The Oxford Dictionary of the Jewish Religion, Ed. R. J. Zwi, Werblowsky & Geoffrey Wigador, Oxford University Press, Oxford, 1997 Çalışlar, Oral, İslam’da Kadın ve Cinsellik, Afa Yayınları, İstanbul, 1994.

Çelik, Yusuf, “Hz. Peygamber Döneminde Müslüman-Ehl-i Kitap Arasında Kurulan Sosyal İlişkiler”, Atatürk Üniversitesi İlâhiyat Fakültesi Dergisi, Erzurum, 2005, S. 23, ss. 129-144.

Davudoğlu, Ahmed, Sahîh-i Müslim Tercümesi ve Şerhi, I-XII, Sönmez Neşriyat, İstanbul, t.y.

Encyclopedia Judaica, I-XVIII, 2nd Edition, Ed. Fred Skolnik, Michael Berenbaum, Keter Publishing House, Jerusalem, 2007.

Erdem, Mustafa, Hazreti Adem (İlk İnsan), Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, Ankara, 2003.

Erickson, Millard J., Christian Theology, Baker Book House, Michigan, 1985.

Evangelical Dictionary of Theology, “Woman, Biblical Concept Of ”, Ed. Walter A. Elwell, Baker Book House, Michigan, 1984.

Gabrieli, F., “’Adam”, The Encyclopaedia of Islam, Ed. B. Lewis ve dğr. Luzac & Co., London, 1979, I-XI, C. I, ss. 176-178.

Ginzberg, Louis, The Legends of the Jews I: Bible Times and Characters From the Creation to Jacob, Translated by Henrietta Szold, Philadelphia 1998.

Greenberg, Blu, On Women and Judaism: A View from Tradition, The Jewish Publication Society of Amerika, Philadelphia, 1996.

Hâkim en-Neysâbûrî, Ebû Abdillah Muhammed b. Abdillah (ö.405/1014), el- Müstedrek ale’s-Sahîhayn, I-IV, (Thk. Mustafa Abdü’l-Kâdir Atâ), Dâru’l-

Harman, Ömer Faruk, “Havva”, DİA, İstanbul, 2001, C. XVI, ss. 542-545.

Harman, Ömer Faruk, “Kadın”, DİA, İstanbul, 2001, C. XXIV, ss. 82-86.

Hassan Riffat, “Made From Adam’s Rib: The Woman’s Creation Question”, Al-Mushir, Christian Study Centre, Rawalpindi, C. XXVII, No 3, Autumn, 1985.

İbn Hibban, Ebû Hatim Muhammed b. Ahmed (ö. 354/965), Sahîhu İbn Hıbban bi Tertîbi İbn Balabân, I-XVIII, (Thk. Şu’ayb el-Arnavut), Müessesetü’r- Risâle, Beyrut, 1390/1970.

İbn Kesîr, Ebü’l-Fida İmadüddin İsmail b. Ömer, Hadislerle Kur’an’ı Kerim Tefsiri, I-XVI, Çev. Bekir Karlığa-Bedrettin Çetiner, Çağrı Yayınları, İstanbul, 1984.

İbnü’l Esîr, Ebü’l-Hasan İzzeddin Ali b. Muhammed b. Abdülkerim (630/1233), el-Kâmil Fi’t-Tarih Tercümesi, I-XII, Çev. Abdullah Köşe, Bahar Yayınları, İstanbul, 1989.

John L. Ronning, The Curse on Serpent (Genesis 3:15) in Biblical Theology and Hermeneutics, The Faculty of Westminster Theological Seminery, Westminster, 1997.

Judah Hallavi’s Kitap al Khazari, Çev. Hartwig Hirshfeld, New York, 1905.

Kassian, Mary A., Women, Creation, and the fall, Crossway Boks, Illinois, 1990.

Kırbaşoğlu, Mehmet Hayri, İslam Düşüncesinde Sünnet, Ankara Okulu Yayınları, Ankara, 1999.

Kurtubi, Ebû Abdullah Muhammed b. Ahmed el-Ensârî, el-Câmiu li-Ahkâmi’l- Kur’an, I-XVII, Çev. M. Beşir Eryarsoy, Buruc Yayınları, İstanbul, 1997.

Kutsal Kitap (Yeni Çeviri): Eski ve Yeni Antlaşma (Tevrat, Zebur, İncil), Kitabı Mukaddes Şirketi, İstanbul, 2001.

Kutub, Seyyid, Fî Zilâli’l-Kur’an, I-XVI, Çev. M. Emin Saraç, Bekir Karlığa, İ. Hakkı Şengüler, Hikmet Yayınları, İstanbul, 1968.

Lacey, T. A., The Elements of Christian Doctrin, Revingtons, London, 1901.

Laitman, Michael, The Zohar, Laitman Kabbalah Publishers, Brooklyn, 2007.

Lockyer, Herbert, The Women of the Bible: The Life and Times of All the Women of the Bible, Zondervan Publishing House, Michigan, 1970.

Maimonides, Moses, The Guide for the Perplexed, Ter. M. Friedlander, Broadway House, London, 1951.

Mevdûdî, Seyyid Ebü’l-A’la, Tefhîmu’l-Kur’an, I-VII, Çev. M. Han Kayani, Y. Karaca, İnsan Yayınları, İstanbul, 1986.

Michael B. Dick, Reading the Old Testament, Hendrickson Publishers İnc., Massachusetts, 2008.

Midrash Rabbah, I-X, Çev. H. Freedman and Maurice Simon, The Sancino Press, London, 1961.

Midrash Tanhuma-Yelammedenu, (Giriş, Notlar ve İndeks ilavesiyle İbranice’den İngilizce’ye Çev. Samuel A. Berman), Ktav Publishing House, Hobeken, ty.

Mohammad, Sherif, Women in Islam Versus Judaeo-Christian Tradition The Myth & The Reality, Kingston, February 10, 1995, http://www.jannah.org/sisters/compare.html (Erişim 05.01.2011).

Müslim, Ebu’l-Huseyn Müslim b. Haccâc (ö. 261/874), Sahîhu Müslim, I-V, (Th. M. Fuad Abdülbaki), Dâru İhyâi’t-Türâsi’l-Arabî, Beyrut, t.y.,

Nicene and Post-Nicene Fathers of the Chrisitian Church: St. Augistin’s City of God and Christian Doctrine (C.2), Ed. Philip Schaff, T&T Clark, Edinburg,

Peters, F. E., Judaism, Christianity and Islam, Princeton University Press, Princeton, 1990.

Platt, Rutherford, First Book of Adam and Eve, http://www.gutenberg.org/files/398/398-h/398-h.htm (This file last updated on January 25, 2008, erişim tarihi 03.01.2011).

Reuther, Rosemary R., “Christianity”, Women in World Religions’un içinde, Ed. Arving Sharma, Sri Satguru Publications, Delhi, 1995.

Reuven Kimelman, The Seduction of Eve and Feminist Readings of the Garden of Eden, Brandeis University, Women in Judaism, Vol 1, No 2 (1998), http://jps.library.utoronto.ca/index.php/wjudaism/article/view/170/20 3 (erişim tarihi 12.12.2010).

Sâbûnî, Muhammed Ali, Safvetü’t-Tefasir, I-VII, Çev. Sadreddin Gümüş-Nedim Yılmaz, Ensar Neşriyat, İstanbul, 1992.

Shorter Encyclopedia of Islam, Ed. H. A. R. Gibb ve J. H. Kramers, E. J. Brill, Leiden, 1974.

Smith, Jane I. ve Haddad, Yvonne Y., Eve: Islamic Image of Woman, Women’s Studies Int. Forum, Pergamon Press Ltd., C. V, No 2, 1982.

Savaş, Rıza, İlk Dönem İslam Toplumlarında Kadın, Tibyan Yayınları, İzmir, 2004.

Şofar. “Uyan” Çağrısı, Sevivon.com, http://www.sevivon.com/bayramlar/rosasana/nasil01.asp (erişim Tarihi 03.04.2011)

Towasser, Barbara Freyer, “The Status of Women in Early Islam”, Muslim Women, St. Martins, New York, 1984.

Taberi, Ebu Cafer Muhammed b. Cerir, (ö. 310/923), Milletler ve Hükümdarlar Tarihi, I-V, Çev. Zakir Kadiri Ugan, Ahmet Temir, MEB Yay., İstanbul, 1991.

Taberi, Ebu Cafer Muhammed b. Cerir, (ö. 310/922), Taberi Tefsiri, I-IX, Hisar Yayınevi, İstanbul, 1996.

Taberi, Ebu Cafer Muhammed b. Cerir, (ö. 310/922), Tarih-i Taberi, I-IV, Çev. Faruk Gürtunca, Sağlam Yayınları, İstanbul, 1995.

Takahashi, Akiko, Women in Christianity: Is Christianity Anti-Feminist, Women’s Studies Program Eastern Michigan University, Michigan, 2000.

Targum Pseudo-Jonathan: Genesis, Giriş ve Notlar ile Çev. Michael Maher, The Liturgical Press, Minnesota.

The Babylonian Talmud, I-XVIII, Ed. Isidora. Epstein, The Soncino Press, London, 1938.

The Book of Adam, Çev. J. P. Mahe, http://www.pseudepigrapha.com/pseudepigrapha/TheBookOfAdam.ht m (erişim tarihi 07.02.2011).

The Encyclopaedia of Islam, I-XI, Ed. B. Lewis ve dğr., Luzac & Co., London, 1979.

The Encyclopedia of Religion, I-XVI, Ed. Mircea Eliade, Macmillan Publishing Company, London, 1987.

The Jewish Encyclopedia, I-XII, Ed. Isidore Singer, Funk and Wagnalls Company, New York, 1951.

The Sancino Zohar, I-V, Sancino Press, Brooklyn, 1984.

The Talmud Selections from the Contents of that Ancient Book, its Commentaries, Teachings, Poetry, and Legends, Çev. H. Polano, Leary’s Book Store, Philadelphia, 1876.

Tora’nın Alınışından Mesih’in Gelişine Uzanan Zincir Şofar, Şalom, http://www.salom.com.tr/news/detail/16893-Toranin-alinisindan- Mesihin-gelisine-uzanan-zincir-SOFAR.aspx (erişim tarihi 03.04.2011).

The Torah: A Modern Commentary, Ed. Gunther Plaut, Union of American Hebrew Congregations, New York, 1981.

The Universal Jewish Encyclopedia, I-X, Ed. Isaac Landman, Universal Jewish Encyclopedia Co., Inc., New York, 1948.

Tora: Türkçe Çeviri ve Açıklamalarla Tora ve Aftara 1. Kitap Bereşit, Çev. Moşe Farsi, Ed. Yitshak Haleva ve dğr., Gözlem Gazetecilik Basın ve Yayın A.Ş., İstanbul, 2002.

Tuksal, Hidayet Şefkatli, Kadın Karşıtı Söylemin İslam Geleneğindeki İzdüşümleri, Kitâbiyat, Ankara, 2001.

Yasdıman, Hakkı Şah, “Yahudi Kutsal Metinlerinde Kadın Karşıtı Söylemler”, DEÜ. İlahiyat Fakültesi Dergisi, İzmir, 2002, S. XV, ss. 97-121.

Yasdıman, Hakkı Şah, “Yahudilikte Kadınlarla İlgili Müspet Söylemler Bağlamında Bazı Tespitler”, DEÜ. İlahiyat Fakültesi Dergisi, İzmir, 2002, S. XV, ss. 123-145.

Yasdıman, Necla, Kuran-Sünnet-Fıkıh Bağlamında Kadının Evlilikteki Hakları, Kanyılmaz Matbaası, İzmir, 2003.

Yazır, Elmalılı M. Hamdi, Hak Dini Kur’an Dili, I-X, Eser Neşriyat, İstanbul, 1979.

Yoel H. Kahn, The Three Morning Blessing “… Who Did Make Not Me…” A Historical Study of a Jewish Liturgial Text, Graduate Theological Union, Berkeley, Colifornia, 1999.

Zuhayli, Vehbe, Tefsirü’l-Münir, I-XV, Çev. Hamdi Arslan, Ahmet Efe, Beşir Eryarsoy ve dğr., Risale yayınları, İstanbul, 2005.