İşârî tefsirlerin geçerliliği ve problemleri üzerine

Bir sistem olarak Tasavvuf ve onun bir parçası olan işârî tefsirler, tarih boyunca daima tartışma konusu olmuşlardır. İslâm dünyasında Tasavvufî düşüncenin meydana getirdiği ürünlerden biri de İşârî tefsirlerdir. Bu tarz tefsir, Kur’an’ın batınî açıdan yorumuna dayanır. Mutasavvıflara göre esas olan, lâfızların, görünenin ötesinde birtakım anlamlar içermesidir. Ancak âyete verilen bu yan anlamların geçerliliği, elbette bazı şartlara bağlıdır. Çünkü bu tür yorumlar, tamamen kişiseldir. İşârî tefsir hareketinin en büyük problemi de zaten geçerlilik şartlarına uygunluk noktasındadır. Bu şartlar, düşünce bazında kabul edilmekle birlikte, uygulamada durum her zaman böyle olmamıştır.

About validity and problems of Tafsirs al-Isharı

As a system Sufism and Tafsirs al-Ishari, which are from its parts, have always been discussed throughout the history. One of the products which Sufi ideas in Islamic world composed is Tafsirs al-Ishari. This type of tafsir is based on inward interpretation of Quran. According to Sufis, it is essential that the words include some meanings beyond the visible. However, the validity of these side meanings, of course, is dependent on some conditions. Because these kinds of interpretations completely individual. The biggest problem of the movement of Tafsir al-Ishari is already on the point of compatibility to the validity conditions. Although these conditions are accepted in terms of opinions, in practice situation isn’t always so.

PDF

___

Âlûsî, Şihâbüddîn Mahmud, Rûhu’l-Meânî, Mısır (Bulak), 1301.

Ateş, Süleyman, İşârî Tefsir Okulu, AÜ Basımevi, Ank., 1974,

________, Sülemî ve Tasavvufî Tefsîri, İst., 1969.

Bursevî, İsmail Hakkı, Rûhu’l-Beyân, Matbaa-i Osmaniyye, b.y.y., 1306.

Cerrahoğlu, İsmail, Tefsir Tarihi, Fecr Yay., Ank., 1996.

Gazzâlî, Ebû Hâmid, İhyâ-u Ulûmi’d-Dîn, Mısır, 1312.

Goldzıher, Ignaz, Mezâhibü’t-Tefsîri’l-İslâmî/İslâm Tefsir Ekolleri (Çev. Mustafa İslâmoğlu), Denge Yay., İst., 1997.

Hucvirî, Ali b. Osman Cüllâbî, Keşfü’l-Mahcûb/Hakîkat Bilgisi (Haz. Süleyman Uludağ), İst., 1982.

Işıcık, Yusuf, Kur’an’ı Anlamada Temel İlkeler, Esra Yay., Ank., 1997.

İbn Arabî, Ebûbekir Muhyiddîn b. Ali, el-Fütühâtü’l-Mekkiyye, Kahire, 1293.

İbn Hazm, Ali b. Ahmed ez-Zâhirî, el-Muhallâ bi’l-Âsâr, Dâru’l-Mektebi’lİlmiyye, Beyrut, 1988.

İbn Teymiyye, Takiyyüddîn Ahmed b. Abdilhalim, “Risâle fî İlmi’l-Bâtın”, Mecmeatü’r-Rasâili’l-Münîriyye, Beyrut, 1970.

Kelâbâzî, Ebûbekir Muhammed, et-Tearruf li Mezhebi Ehli’t-Tasavvuf, Beyrut, 1986.

Kuşeyrî, Ebu’l-Kasım Abdülkerim b. Hevâzin, er-Risâletü’l-Kuşeyriyye fî İlmi’t- Tasavvuf, Dımeşk-Beyrut, 1416/1995,

________, Letâifü’l-İşârât (Nşr. İbrahim Besyûnî), Mısır, 1981.

Sâbûnî, Muhammed Ali, et-Tibyân fî Ulûmi’l-Kur’an, Dersaadet, İst., tsz.

Salih, Subhi, el-Mebâhis fî Ulûmi’l-Kur’an, Beyrut, 1981.

Şâtıbî, Ebû İshak, el-Muvâfakât fî Usûli’ş-Şerîa, Dâru’l-Marife, Beyrut, 1997.

Şimşek, M. Sait, Günümüz Tefsir Problemleri, Esra Yay., İst., 1997.

Uludağ, Süleyman, “İşârî Tefsir”, DİA, XXIII, İst., 2001.

Yazır, Muhammed Hamdi, Hak Dîni Kur’an Dili, Azim Yay., Sadeleştirilmiş baskı, İst., tsz.

Zehebî, Muhammed Huseyn, et-Tefsîr ve’l-Müfessirûn, Mektebetü Vehbe, Kahire, 1995.

Zerkânî, M. Abdülazim, Menâhilü’l-İrfan fî Ulûmi’l-Kur’an, Dâru’l-Kütübi’lİlmiyye, Beyrut, 1988.

Zerkeşî, Bedrüddîn Muhammed, el-Burhan fî Ulûmi’l-Kur’an, Dâru’l-Ma’rife, Beyrut, 1415/1994.