Figen Şengün İNAN, NESLİHAN GÜNÜŞEN, Sevecen ÇELİK İNCE, Zekiye ÇETİNKAYA DUMAN

Hemşirelik Öğrencileri Tarafından Uygulanan Akran Eğitim Programının Üniversite Öğrencilerinin Ruhsal Hastalıklara Yönelik İnançlarına Etkisi

Giriş: Çalışmalar, yetişkin bireylerin yanı sıra gençlerin de ruhsal hastalığı olan bireylere yönelik olumsuz tutumlara sahip olduklarını göstermektedir. Ayrıca pek çok ruhsal hastalık gençlik döneminde başlamakta ve damgalama nedeniyle psikiyatrik yardım alma gecikebilmektedir. Bu noktada gençlerin ruhsal hastalıklara yönelik olumsuz inanışlarının olumluya dönüştürülmesi önemlidir. Amaç: Bu araştırmanın amacı hemşirelik öğrencileri tarafından uygulanan akran eğitim programının üniversite öğrencilerinin ruhsal hastalıklara yönelik inançları üzerindeki etkisini incelemektir. Yöntem: Araştırma tek grupta ön-test son-test yarı deneysel tasarımdadır. Araştırmanın örneklemini akran eğitimini uygulayan, hemşirelik üçüncü sınıf eğitici akranların ulaştığı hemşirelik dışı bölümlerde okuyan üniversite öğrencileri (n: 144) oluşturmuştur. Öğrencilere ruhsal hastalıklara yönelik damgalama ile baş etmeyi hedefleyen akran eğitim programı uygulanmıştır. Araştırma verileri sosyo-demografik özellikler veri toplama formu ve Ruhsal Hastalıklara Yönelik İnançlar Ölçeği ile akran eğitimi öncesi ve sonrasında toplanmıştır. Bulgular: Akran eğitimi uygulanan öğrencilerin çaresizlik ve kişilerarası ilişkilerde bozulma, tehlikelilik ve utanma alt ölçek puan ortalamalarının akran eğitimi sonrasında anlamlı derece azaldığı belirlenmiştir (p = .001). Sonuç: Hemşirelik öğrencileri tarafından uygulanan akran eğitiminin üniversite öğrencilerinin ruhsal hastalıklara yönelik inançlarında olumlu yönde değişim oluşturduğu belirlenmiştir. Bu sonuç doğrultusunda akran eğitimi ruhsal hastalıklara karşı damgalamayı azaltmada kullanılabilecek bir yöntem olarak düşünülebilir. Akran eğitiminin etkinliğinin kontrol gruplu ve uzunlamasına izlem tasarımlarıyla değerlendirilmesi önerilir.

Anahtar Kelimeler:

Damgalama, Ruhsal Hastalık, Akran Eğitimi, Hemşirelik Öğrencileri, Üniversite Öğrencileri

The Effects of Peer Education Program Implemented by Nursing Students on the Beliefs of University Students towards the Mental Illness

Background: Studies show that young adults as well as adults have negative attitudes towards people with mental illness. In addition, most mental illnesses begin in the youth and psychiatric help may be delayed due to stigmatization. At this point, it is important to turn the negative beliefs of young people towards mental illnesses into positive. Objectives: The aim of this study is to investigate the effects of peer education program by nursing students on the beliefs of university students towards mental illness. Methods: This study was carried out a single group with pre-test-post-test, quasi-experimental design. Study sample consisted of the university students from other departments than nursing (n: 144). Peer educators implemented a peer education program that aim combating stigma towards mental illnesses. During the data collection socio-demographic data collection form and Beliefs toward Mental Illness Scale were used. Data were collected before and after the peer education. Results: The mean scores of post-test for incurability and disturbance in interpersonal relationships, dangerousness, and shame subscales is statistically significantly lower than the mean scores of pre-test (p = .001). Conclusion: It was found that peer education program implemented by nursing students positive effects on the university students’ beliefs towards mental illness. In this regard, peer education may be thought as a method for combating stigma towards the mental illness. It is recommended to investigate the effectiveness of peer education with a control group and longitudinal design.

Keywords:

Stigma, Mental Illness, Peer Education, Nursing Students, University Students,

PDF

___

1. Günay S, Bekitkol T, Beycan Ekitli G, Yıldırım S. The determining of a faculty of nursing students’ beliefs toward mental disorders. J Psychiatr Nurs 2016;7(3):129-134. https://doi.org/10.5505/phd.2016.43534
2. Akdede BK, Alptekin K, Topkaya ŞÖ, Belkiz B, Nazlı E, Özsin E, ve ark. Gençlerde şizofreniyi damgalama düzeyi. Yeni Symposium 2004;42(3):113-117.
3. Oban G, Küçük L. Damgalama erken yaşlarda başlar… Gençlerde ruhsal hastalıklara yönelik damgalamayla mücadelede eğitimin rolü. Psikiyatri Hemşireliği Dergisi 2011;2(3):141-148.
4. Öztürk A, Kaçan Softa H, Ulaş Karaahmetoğlu G. Kastamonu üniversitesinde öğrenim gören hemşirelik öğrencilerinin ruhsal hastalıklara karşı inançları ve psikiyatri hemşireliği dersinin etkisi. Uluslararası Hakemli Psikiyatri ve Psikoloji Araştırmaları Dergisi 2015;(4):146-146. https://doi.org/10.17360/uhppd.2015414027
5. Ünal S, Hisar F, Çelik B, Özgüven Z. Üniversite öğrencilerinin ruhsal hastalığa yönelik inançları. Düşünen Adam Psikiyatri ve Nörolojik Bilimler Dergisi 2010;23(3):145-150.
6. Reavley NJ, McCann TV, Jorm AF. Mental health literacy in higher education students. Early Interv Psychiatry 2012;6 (1):45-52. https://doi.org/10.1111/j.1751-7893.2011.00314.x
7. Ighodaro A, Stefanovics E, Makanjuola V, Rosenheck R. An assessment of attitudes towards people with mental illness among medical students and physicians in Ibadan, Nigeria. Acad Psychiatry 2015;39(3):280-285. https://doi.org/10.1007/s40596-014-0169-9
8. Pheko MM, Chilisa R, Balogun SK, Kgathi C. Predicting intentions to seek psychological help among Botswana university students: The role of stigma and help-seeking attitudes. Sage Open 2013;3:1-11. https://doi.org/10.1177/2158244013494655
9. Lally J, ó Conghaile A, Quigley S, Bainbridge E, McDonald C. Stigma of mental illness and help-seeking intention in university students. The Psychiatrist 2013;37(8):253-260. https://doi.org/10.1192/pb.bp.112.041483
10. Yamaguchi S, Wu SI, Biswas M, Yate M, Aoki Y, Barley EA, et al. Effects of short-term interventions to reduce mental health–related stigma in university or college students: a systematic review. J Nerv Ment Dis 2013;201(6):490-503.
11. United Nations Population Fund (UNPF) and Youth Peer Education Network (Y-PEER). Training of trainers manual. Youth peer education toolkit. 2004. Retrieved from: https://www.unfpa.org/sites/default/files/jahiapublications/documents/publications/2006/ypeer_tot.pdf. Erişim Tarihi: 11.09.2017.
12. Family Health International. Evidence-based guidelines for youth peer education, Family Health International, Triangle Park, NC. 2010. https://www.fhi360.org/sites/default/files/media/documents/EvidenceBased%20Guidelines%20for%20Youth%20Peer%20Education%20Brief.pdf. Erişim Tarihi: 04.09.2017.
13. Topping KJ. The effectiveness of peer tutoring in further and higher education: A tipology and review of the literature. Higher Education 1996;32(3):321-345.
14. Akkuş D, Eker F, Karaca A, Kapısız Ö, Açıkgöz F. Is peer education program an effective model in prevention of substance addiction in high-school teens? Journal of Psychiatric Nursing 2016;7(1):34-44.
15. Bulduk S, Erdogan S. The effects of peer education on reduction of the HIV/ sexually transmitted infection risk behaviors among Turkish university students. J Assoc Nurses AIDS Care 2012; 23(3):233-243. http://dx.doi.org/10.1016/j.jana.2011.02.003.
16. Polat S, Atıcı A, Karakaş D, Çulha GG, Erdoğan S. Peer training increases the level of knowledge on sexual and reproductive health in adolescents. J Trop Pediatr 2012;58(2):96-101. http://dx.doi.org/10.1093/tropej/fmr041.
17. Açıkgöz F, Akkuş D. Ruhsal hastalıklarda damgalama ile mücadele: Anahtar rol üstlenen meslekler. Düzce Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Dergisi 2018;8(3):142-146.
18. Bilge A, Çam O. Reliability and validity belief towards mental health illness. Anadolu Psikiyatri Dergisi 2008;9(2): 91-96.
19. Üstün B, İnan FŞ. Psikiyatri hemşireliği uygulamasına bir örnek: Damgalamayla mücadele eğitim programı. Hemşirelikte Eğitim ve Araştırma Dergisi 2018;15(2):131-135. https://doi.org/10.5222/HEAD.2018.131
20. Corrigan PW, Morris SB, Michaels PJ, Rafacz JD, Rüsch N. Challenging the public stigma of mental illness: A meta-analysis of outcome studies. Psychiatr Serv 2012;63(10):963-973. https://doi:10.1176/appi.ps.201100529
21. Michaels PJ, López M, Rüsch N, Corrigan PW. Constructs and concepts comprising the stigma of mental illness. Psychology, Society, & Education 2012;4(2):183-194.
22. Clement S, Jarrett M, Henderson C, Thornicroft G. Messages to use in population-level campaigns to reduce mental health-related stigma: Consensus development study. Epidemiol Psychiatr Sci 2010;19(1):72-79. https://doi.org/10.1017/S1121189X00001627
23. Larøi F, Van der Linden M. The effects of a documentary film on reducing stigmatisation about schizophrenia. Psychosis 2009;1(1):61-72. https://doi.org/10.1080/17522430802578395
24. Thonon B, Pletinx A, Grandjean A, Billieux J, Larøi F. The effects of a documentary film about schizophrenia on cognitive, affective and behavioural aspects of stigmatisation. J Behav Ther Exp Psychiatry 2016;50:196-200. https://doi.org/10.1016/j.jbtep.2015.08.001
25. Knaak S, Mantler E, Szeto A. Mental illness-related stigma in healthcare: Barriers to access and care and evidence-based solutions. Healthc Manage Forum 2017;3(2):111-116. https://doi.org/10.1177/0840470416679413