HASAN BOĞULDU ÖYKÜSÜ’NÜN GÖSTERGEBİLİM KİPLİKLERİ AÇISINDAN İNCELENMESİ

Bu çalışmanın amacı folklorik anlatıyla birlikte sunulan öyküyü göstergebilim yöntemiyle çözümleyerek anlam evreninin oluşumundaki katmanlı yapıyı açımlayabilmek ve anlatı kişilerini göstergebilim kiplikleri bağlamında inceleyebilmektir. Bu amaca yönelik olarak göstergebilimsel çözümleme yöntemine uygun olarak anlatı öncelikle kesitlere ayrılmış, sonrasında her kesitin eyleyen şeması oluşturulup anlatı kişilerinin kiplikler açısından değerlendirilmesi yapılmıştır. İç içe sunulan anlatılar, anlatı sırasındaki sunuluşa göre birlikte incelenip sonrasında karşılaştırılmıştır. Bu incelemeyle hem folklorik bir metin hem de anlatısal bir oluşum birlikte aynı yönteme göre ele alınmıştır. Hasan Boğuldu öyküsü iç içe iki anlatıdan örülmüş bir anlatıdır. İki anlatıda da gerçekleştirilmesi beklenen eylemler benzerlik göstermektedirler. Genel anlatı izlencelerinde ulaşılmak istenen nesne köydür. Bu anlatıdaki kişilerin ve eylemlerin kiplikler çerçevesinde incelenmesi, hem farklı kipliklerin örneklendirilmesini hem de anlatıların bağlantı noktasındaki kipsel ilişkinin ortaya çıkarılmasını sağlamıştır. Anlatı kurgusu açısından iç içe geçmiş anlatıların bağlantı noktalarının kipliklerle ilişkisi dikkat çekici bir bulgudur. 

AN EXAMINATION OF THE STORY OF HASAN BOGULDU IN TERMS OF SEMIOTIC MODALITIES

The aim of this study is to expound the layered structure in the formation of the meaning universe by analysing the story presented with folkloric narrative by semiotics and to examine the narrative personalities in the context of semiotic modalities. For this purpose, in accordance with the semiotic analysis method, the narrative was firstly divided into sections and then the schema of actant of each section was formed and the narrative personalities were evaluated in terms of modalities. The interbedded narratives were examined and compared together according to the sequence of presentation of the narration. With this analysis, both a folkloric text and a narrative formation are dealt with according to the same method. The story of Hasan Boguldu is a narrative comprised of two interbedded narrations. The actions expected to be performed in both narrations are similar. The object to be reached in the general narrative program is the village. The examination of the people and actions in this narrative within the framework of modalities provided both exemplification of different modalities and revealing the modal relationship at the point of connection of two narratives. In terms of narrative fiction, the relationship of connection points of interbedded narratives with the modality is a remarkable finding. 

___

  • Akarsu¸ B. (1984). Felsefe Terimleri Sözlüğü. Ankara: Savaş Yayınları.
  • Aktulum, K. (2013). Folklor ve metinlerarasılık. Konya: Çizgi Kitabevi.
  • Aktulum, K. (2015). Folklorik bir metnin metinlerarası çözümlemesinin temel kavramsal bileşenleri. Milli Folklor 108: 5-17.
  • Ali, S. (1998) Hasan Boğuldu. Bütün Öyküler II içinde, 2. baskı, İstanbul: Yapı Kredi Yayınları, [118-133].
  • Bertrand¸ D. (2000). Précis de Sémiotique Littéraire. Paris: Nathan-Université.
  • Çek, S. (2016). Popüler kültür ekseninde halk kültürünün yeniden üretimi: Utanmaz adam tipi. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi 9/44 :37-44.
  • Gökalp- Alpaslan, G.(2007) Metinlerarası ilişkiler ve Gılgamış destanının çağdaş yorumları. İstanbul: Multilingual Yayınları.
  • Greimas, A. J. ve Courtes J. (1979). Sémiotique. Dictionnaire Raisonné de la Théorie du Langage. Cilt. I. Paris: Hachette-Université.
  • Günay V. D. (2003). Bilmek ve istemek kiplikleri açısından özne. Günümüz Dilbilim Çalışmaları içinde. Yayına Hazırlayanlar: Prof. Dr. Ayşe (Eziler) Kıran, Doç. Dr. Ece Korkut, Dr. Suna Ağıldere. İstanbul: Multilingual Yayınları, [43-56].
  • Günay¸ V.D. (2001) Göstergebilimsel çözümlemede kiplikler kuramı ve özne. Dil Dergisi. Sayı: 99¸ Ankara: AÜ TÖMER Yayınları, [27-54].