Tahran Üniversitesi Merkez Kütüphanesi 2701 Numarada Kayıtlı Şiir Mecmuasında Yer Alan Türkçe Şiirler (İnceleme- MESTAP-Karşılaştırmalı Metin)

Türk edebiyatında sanat ve estetik algısının tarih içindehangi aşamalardan geçtiğini yakından görmemizi sağlayacakönemli kaynaklardan biri de şiir mecmualardır. Bu çalışmadaTahran Üniversitesi Merkez Kütüphanesi’nde 2701 numaradakayıtlı şiir mecmuasında yer alan Türkçe şiirlerin transkripsi-yonu yapılmış ve söz konusu şiirler MESTAP’a göre tablolaş-tırılmıştır. Süleyman Kadı Türk tarafından Hicri 1195 (M.1780-1781) derlenen mecmua 31 varak olup içerisinden Türkçeve Farsça şiirler yer almaktadır. Toplam 92 Türkçe şiirin bulun-duğu mecmuada 42 şiirin şairi tespit edilmiştir. Mecmuadaşairi tespit edilemeyen 22 matla, 16 nazm, 6 ferd, 3 mesnevi, 1kıt‘a ve kafiyeleniş biçimi “aaaa” olan 2 şiir olmak üzere toplam50 şiir bulunmaktadır. Mecmuadaki şiirler eğer divan, mecmua,tezkire gibi herhangi bir ilmî çalışma içinde daha önce yayın-lanmış ise şiirler bu çalışmalardaki şekilleriyle karşılaştırılmışve farklılıklar dipnotlarla gösterilmiştir. Mecmuada Ahmed,Andelîbî, Âşık Ömer, Âşık, Aşkî, Cevrî, Ferruhî, Fuzûlî, Gavsî,Gelibolulu Âlî, Hâce Senâyî, Hasbî, Hâzık, İhsân, İlâhî, İshâk,İzzet Âli Paşa, Kerîmî, Künhî, Latîfî, Mânî, Mirzâ Sâib-iIsfahânî, Murâdî, Nâbî, Râgıbî, Rahmî, Rûhî, Sâfî, II. Selîm,Sinânî, Şâdî, Şemsî, Şerhî, Ulvî ve Usûlî’ye ait şiirlerbulunmaktadır. Genellikle şairlerin bir veya iki şiirine yerverildiği mecmuada şiirler mürettibin edebî ve estetik zevkine göre tasavvufî, rindâne veya hikemî gibi farklı alanlardan seçilmiştir. Mecmuada 9 muamma ve farklı nazım şekilleriyle yazılmış 8 lugaz bulunmaktadır.

Poetry collections are one of the important resources which would enable us look closely the stages that art and aesthetic sense in Turkish literature have passed. In this study, transcription of Turkish poems were done which are included in poetry collection with record no. 2701in Tehran University Central Library and mentioned poems were tabulated according to MESTAP. The poetry collection which was compiled by Süleyman Kadı Türk in Hicri 1195 (M. 1780-1781) is composed of 31 folio and includes Turkish and Persian poems. There are 92 Turkish poems in the poetry collection and the poet of 42 poems could be detected. There are 50 poems whose poet could not be detected, 22 matla, 16 nazm, 6 ferd, 3 mesnewi, 1 verse and 2 poems with “aaaa” rhyme. If the poems in the poetry collection were already published in any scientific study such as diwan, journal, tezkire before; poems were compared with the form they were in those studies and differences were presented with footnotes. There are poems of Ahmed, Andelîbî, Âşık Ömer, Âşık, Aşkî, Cevrî, Ferruhî, Fuzûlî, Gavsî, Gelibolulu Âlî, Hâce Senâyî, Hasbî, Hâzık, İhsân, İlâhî, İshâk, İzzet Âli Paşa, Kerîmî, Künhî, Latîfî, Mânî, Mirzâ Sâib-i Isfahânî, Murâdî, Nâbî, Râgıbî, Rahmî, Rûhî, Sâfî, II. Selîm, Sinânî, Şâdî, Şemsî, Şerhî, Ulvî and Usûlî in the poetry collection. One or two poems of poets were generally published in the poetry collection and those were chosen from different fields such as tasavvufi, rindane or hikemi according to the aesthetic sense of the compositor. There are 9 muamma and 8 lugaz written in different verse modes.

PDF

___

AKKAYA, Mehmet (1992), Şemsi Paşa Divanı (İnceleme-Edisyon Kritikli Metin), Doktora Tezi, İstanbul: İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Ensti- tüsü.
AKSOYAK, İ. Hakkı (2006), Gelibolulu Mustafa Âlî Dîvânı, Harvard Üniver- sitesi Yakın Doğu Dilleri ve Medeniyetleri Bölümü, The Depart- ment of Near Eastern Languages and Literatures Harvard Univer- sity.
AYAN, Hüseyin (1981), Cevrî Hayâtı, Edebî Kişiliği, Eserleri ve Dîvânının Tenkidli Metni, Erzurum: Atatürk Üniversitesi Yayınları No: 583.
AYPAY, A. İrfan (1998), Lâle Devri Şairi İzzet Ali Paşa Hayatı, Eserleri, Edebî Kişiliği-Dîvân Tenkitli Metin-Nigârnâme Tenkitli Metin, İstanbul.
BİLKAN, Ali Fuat (2011), Nâbî Divanı (2), Ankara: Akçağ Yayınları.
BOYRAZ, Şeref (2010), 12 Hayvanlı Türk Takvimi ve Kehanet, Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, (s. 3-14, 148-167).
CANIM, Rıdvan (2000), Latîfî, Tezkiretü’ş-Şuarâ ve Tabsıratü’n-Nuzamâ (İnceleme-Metin), Ankara: Atatürk Kültür Merkezi Başkanlığı.
ÇAVUŞOĞLU Mehmed ve M. Ali Tanyeri (1990) Üsküplü İshâk Çelebi Dîvân Tenkidli Basım, İstanbul: Mimar Sinan Üniversitesi Yayınları No:15.
ÇELİK Büşra ve KILIÇ Muzaffer (2018) Derzi-zâde Ulvî Dîvân, İstanbul: Dün Bugün Yarın Yayınları.
DEMİREL, Şener (2017), 16. Yüzyıl Şairlerinden Mânî “Dîvân ve Şehr-engîz-i Bursâ, http://ekitap.kulturturizm.gov.tr/Eklenti/55755,divan-ve- sehr-engiz-i-bursapdf.pdf?0 (E.T.:01.06.2018)
GÖLPINARLI, Abdülbaki (2005), Fuzûlî Dîvânı, İstanbul: İnkılap Yayınevi.
GÜFTA, Hüseyin (1992), Hâzık Mehmed Efendi’nin Hayatı, Edebî Şahsiyeti, Eserleri ve Dîvânının Tenkitli Metni, Erzurum: Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
GÜNGÖR, Şeyma (1987), Hadîkatü’s Süedâ – Fuzûlî, Ankara: Kültür ve Turizm Bakanlığı.
İSEN, Mustafa (1990), Usûlî Dîvânı, Ankara: Akçağ Yayınları.
KARAMAN, Hayrettin, Ali Özek, İbrahim Kâfi Dönmez, Mustafa Çağrıcı, Sadrettin Gümüş, Ali Turgut (2017), Kur’ân-ı Kerim ve Açıklamalı Meâli, Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları.
KARASOY, Yakup ve Orhan Yavuz (2010), Âşık Ömer Dîvânı, Konya: İnci Of- set.
KAYA, Tufan (2007), Konya Bölge Yazmalar Kütüphanesi’ndeki 13467 Numaralı Mecmuanın Metni, Yüksek Lisans Tezi, Konya: Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
KESİK, Beyhan (2012), Selîmî (II. Selîm) Divançesi, Ankara: Vizyon Yayınevi.
KÖKSAL, M. Fatih (2012), “Şiir Mecmûalarının Önemi ve Mecmûaların Sistematik Tasnifi Projesi (MESTAP)”, Eski Türk Edebiyatı Çalışmaları VII, Mecmûa: Osmanlı Edebiyatının Kırkambarı, haz: Hatice AYNUR, Müjgân ÇAKIR vd., İstanbul: Turkuaz Yayınları.
KÖKSAL, Fatih, (2017), “II. Selîm’in Divançe’sinde Bulunmayan Şiirleri”, Amasya Üniversitesi, Sosyal Bilimler Dergisi, ISSN: 2548-0480 (Print) / (Online) 2602-2567 Cilt/Volume 1, Sayı/Issue 2, Aralık/December 2017, s. 145-173.
KURNAZ, Cemâl ve Halil Çeltik (2009), “Muaşşerden Uzun Musammatlar ve Bilinmeyen Nazım Şekillerinden Yirmilik”, Turkish Studies, International Periodical For the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, Volume 4/2 Winter, 864-899.
KURNAZ, Cemâl ve Mustafa Tatçı (2001), Tuhfe-i Nâilî Dîvân Şâirlerinin Muhtasar Biyografileri Cilt 2, Ankara: Bizim Büro Yayınları.
PALA, İskender (1983), Aşkî, Hayatı Edebi Şahsiyeti ve Dîvânı, Doktora Tezi, İstanbul: İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
SEZGİN, Durmuş (2001), Alî Senâyî Dîvânı (Tenkitli Metin), Tokat: Gazios- manpaşa Üniversitesi, Gazi Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi.
TARLAN, Ali Nihad (1948), Şiir Mecmualarında XVI ve XVII. Asır Divan Şiiri (Ulvî-Meâlî, Nihânî, Feyzî, Kâtibî), İstanbul: İstanbul Üniversitesi Yayınları, No:356, Fasikül 3.
TUNÇ, Semra (2007), On Altıncı Yüzyıl Divan Şairi Mânî ve Şiirleri, Selçuk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Türkiyat Araştır- maları Dergisi, Sayı: 21.
ÜNAL, Seyit Ahmet (1987), Nakşî Ali Akkirmanî Divanı (edisyon-kritik), Ankara: Gazi Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlan- mamış Yüksek Lisans Tezi.
ÜNVER, İsmail (2008), Çevriyazıda Yazım Birliği Üzerine Öneriler, Turkish Stu- dies International Periodical For the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic Volume 3/6 Fall.