Sadık YAZAR

Yeni Bir Nüshayla Değişen Fotoğraf: Yûsuf-ı Meddâh’ın (ö. XIV. yy) Kıssa-i Yûsuf’u ya da Erzurumlu Darîr Kıssa-i Yûsuf Adlı Bir Mesnevi Yazmış mıdır?

Anadolu sahası Türk edebiyatının erken dönemlerinde,çok rağbet gören hikâyelerden biri, XVI. yüzyılın sonunakadar etkisini kaybettirmeden devam edecek olan Yusuf uZüleyha hikâyesidir. Şu ana kadar yapılan çalışmalarda,XIII. ve XIV. yüzyıllarda; Alî, Haliloğlu Alî, ŞeyyâdHamza, Süle Fakîh ve Erzurumlu Darîr gibi şairlerin buhikâyeyi ele aldıkları bilinmekteydi. Bu çalışmada, 2015 yı-lında, İstanbul Medeniyet Üniversitesi BAP biriminindesteklediği “Cezayir Milli Kütüphanesi’ndeki TürkçeYazmaların Kataloğu” başlıklı 15 günlük bir araştırmaprojesi kapsamında tespit ettiğimiz bir Kıssa-i Yûsuf mes-nevisi ele alınacaktır. Öncelikle bahsi geçen mesnevininnüshası ve bu nüshasından hareketle eserin tanıtımı yapılıp XIV. yüzyılda yaşamış velut şairlerden Yûsuf-ıMeddâh’a ait olduğu kanıtlanmaya çalışılacaktır.Ardından da bu nüshayla birlikte eserin şairine dair ortayaçıkan karmaşık durum üzerinde durulacaktır. Bu bağ-lamda; Gülçin Kocaengin ve Leyla Karahan’ın ErzurumluDarîr’e nispet ederek neşrettikleri Kıssa-i Yûsuf ile büyükoranda aynı olan bu yeni nüshadaki bilgilerle birlikteeserin gerçek şairi hakkında bir sonuca varılmaya ve buyeni nüshasıyla birlikte eserin Süle Fakîh’in Yûsuf uZüleyhâ mesnevisiyle ilişkisi hakkında bir tespit yapıl-maya çalışılacaktır.

A new copy (nushah) and a new photo: Qıssa-i Yûsuf of Yûsuf-ı Meddâh (14 th century) or did Darîr of Erzurum had written a mathnawi titled Qıssa-i Yûsuf

One of the most populer stories in the early Anatolian Turkish literature is the Prophet Joseph’s story whose strong effect cuntinued until the end of the XVI th century in the Ottoman literature. Because this story was conside- red the most beautiful story in the Quran it is not surprize to see that this story is written by than thirty different authors in verse or prose in the classical Turkish literature. It was known that Joseph’s story was written by Alî, Haliloglu Alî, Şeyyâd Hamza, Süle Fakîh and Darîr of Erzurum in the 13 th and 14 th centuries according to the studies that carried out so far. In this article, it will be handle a mathnavi of Joseph’s story whose one copy was found within the scope of a 15-day research project titled “Catalog of Turkish Manuscripts in the National Library of Algeria” that supported by BAP (scientific research project) department of Istanbul Medeniyet University in 2015. First of all, this copy (nushah) of the mentioned mathnavi and the work (mathnavi) itself will be introduced through this copy and than will be tried to prove that it belonged to Yûsuf-ı Meddâh who was a profilic poet of the 14 th century. Then we will focus on the complex situation of the poet of the work which by this copy appeared. In this context; because we realize that this new copy is another copy of the Qıssa-i Yûsuf (the Story of Joseph) which was published by Gülçin Kocaengin and Leyla Karahan belonging to Darîr of Erzurum before a few decades it will be tried to reach a conclusion about the true poet of the work and by its new copy will be given information about its relatioship with the mathnawi of Süle Faqîh which written in the same story.

PDF

___

ÇELEBİOĞLU, Amil (1999), Türk Edebiyatında Mesnevi (XV. Yy.’a kadar), İstan- bul: Kitabevi.
EGÜZ, Esra (2013), Erzurumlu Mustafa Darîr'in Sîretü'n-nebî'sindeki Türkçe Manzumeler (İnceleme-Metin), İstanbul: İstanbul Üniversitesi, SBE.
ERKAN, Mustafa (1993), "Darîr", TDV İslâm Ansiklopedisi, VIII, 498-499.
GACEK, Adam (2013), Arapça Elyazmaları İçin Rehber, (çev. Ali Benli, M. Cüneyt Kaya), İstanbul: Klasik Yay.
KARAHAN, Leyla (1985), Erzurumlu Mustafa Darîr, Kıssa-i Yûsuf (Yûsuf Züleyhâ), Ankara: Gazi Üniversitesi, SBE.
KARAHAN, Leyla (1988), "Darîr'in Kıssa-i Yûsuf Mesnevisinin Bilinmeyen Bir Yazması”, Türk Kültürü Araştırmaları-Prof, Dr. Yaşar Önen’e Armağan, Türk Kültürünü Araştırma Enstitüsü Yayınları, Ankara, 151- 155.
KARAHAN, Leyla (1994), Darir, Mustafa b. Yusuf b. Ömer Erzurumlu. Kıssa- i Yusuf=Yusuf u Züleyha, Ankara: Türk Dil Kurumu Yay.
KARTAL, Ahmet, (2001), “Türkçe Mesnevîlerin Tertip Özellikleri”, Bilig: Türk Dünyası Sosyal Bilimler Dergisi, 19, 69-18.
KILIÇ, Atabey, (2008), “Aruz İmlâsı Üzerine Notlar” Turkish Studies/Türkoloji Araştırmaları: Prof. Dr. İsmail Ünver Adına, C. 3, sy. 6, s. 471-487.
KOCAENGİN, Gülçin (1954), Zarîr ve Yusuf ile Zelîha Mesnevisi”, (bitirme tezi), İstanbul: İstanbul Üniversitesi, Edebiyat Fakültesi Türkoloji Bölümü. Mustafa bin Muhammed (2016), Kuran’ın Kalbi: 14. Yüzyıla Ait Bir Sure-i Yasin Tefsiri, (hzl. Enfel Doğan), İstanbul: Büyüyen Ay Yayınları.
OKUYUCU, Cihan ve YAZAR, Sadık (Haz.), (2018), Konyalı Muhyî, Tercüme-i İbtidânâme (İnceleme-Metin-Günümüz Türkçesine Çeviri-Tıpkıbasım), Ankara: TDK Yayınları.
ONG, Walter, (2018), Sözlü ve Yazılı Kültür: Sözün Teknolojileşmesi, (çev. Sema Postacıoğlu Banon), Metis Yayınları, İstanbul.
ÖZÇELİK, Kenan (2008), Yûsuf-ı Meddâh ve Maktel-i Hüseyn (İnceleme- Metin- Sözlük), (basılmamış Yüksek Lisans tezi), Ankara: Ankara Üniversitesi, SBE.
ÖZÇELİK, Kenan (2017) “17. Yüzyıldan 14. Yüzyıla Armağan: Şâdî Meddâh Adına Yayımlanan Maktel-i Hüseyin”, Mertol Tulum Kitabı, (Ed. Ah- met Kartal- M. Mahur Tulum), İstanbul: Sivrihisar Belediyesi Kültür Yay., 2017, ss. 609-622.
ÖZGÜL, M. Kayahan (2015), Türk Edebiyatı Tarihine Bir Bakış: Eski Türk Edebiyatı, Ankara: Kurgan Edebiyat.
ÖZYİĞİT, Nuran (1963), Erzurumlu Darir'in Kıssa-ı Yusuf Mesnevisi Üzerinde Bir İnceleme, (bitirme tezi), İstanbul: İstanbul Üniversitesi.
TAVUKÇU, Orhan Kemal, (2010), “Şeyyâd Hamza”, TDV İslâm Ansiklopedisi, C. XXXIX, İstanbul, s. 104-105.
TURAN, Lokman (2017), Mesneviyi Gazelle Okumak, İstanbul: Kesit Yayınları.
ÜNVER, İsmail, (2001), “Sulı, Suli, Sula, Sule, Süle ve Süli Fakih Rivayetleri Üzerine", Türkoloji Dergisi, C. 14, sy. 1, s. 15-20.
YAZAR, Sadık, (2015) “Klasik Türk Edebiyatında Aruz Etrafında Gelişen İmla Hususiyetleri”, Osmanlı Edebi Metinlerini Anlama Kılavuzu, İstanbul: KESİT Yayınları, s. 277-300.