Sultan II. Osman (Fârisî) ve Dîvânçesi

Sultan II. Osman, diğer adıyla Genç Osman,Osmanlı’nınon altıncı padişahıdır. Babası Sultan I. Ahmed, annesiMah- firûzSultan’dır.3Kasım1604’tedoğmuş,26Şubat1618’deon dörtyaşındatahtaçıkmış,20Mayıs1622’de18yaşındaaskeri darbeiletahtanindirilereköldürülmüştür.Tarihimizdeaskerî darbesonucuöldürülenilkOsmanlıpadişahıdır.Bu çalışmanın amacı, Fârisî mahlasıyla şiirler yazan II.Osman’ın şiirlerini tespit edilen yazma nüshalar ışığında ortaya çıkarmaktır. Bu amaçla önce II. Osman’ın hayatı hak-kındakısabilgiverilmiş,dahasonraonunşairliğleiriveşiirüzerine yapılan çalışmalar değerlendirilmiştir. Ardından tespit edilen üç yazma nüsha üzerinde tenkitli metin çalışması yapılarak en sağlam metin ortaya çıkarılmıştır. Sonra da bu şiirlerden hareketle II. Osman’ın şairliği, şiirinin şekil ve muhteva özellikleri belirlenmiştir.Genç yaşta vefat eden Fârisî, kısacık ömrüne 30 gazel, 1müseddes, 67 nazm, 2 kıt’a, 1 rubâ’î ve 18 müfred olmak üzere 6 farklı nazım şekliyle toplam 119 şiir sığdırmıştır. Şiir dili sadedir. Şiirlerinde ikili üçlü terkip yok denecek kadar azdır.

Sultan Osman II (Fârisî) and His Dîvânce

SultanOsmanIIwhoalsonamedasGencOsmanisthesixteenth sultan of Ottoman Empire. His father is Ahmed I, his mother is Mahfiruz Sultan. He was born on 3 November1604,heascendedtothroneat14yearsoldand hewasdethronedbyamilitarycoupandkilledat18years old. He is the first sultan of Ottoman Empire who was killed by a militarycoup. This work's purpose is to determine Osman II's poemswith identified manuscripts, who wrote poems with Farisi penname.Forthispurpose,firstly,abriefsummaryabout OsmanII’slifewaspresented;then,theworksonhispoesy and poems were reviewed. Afterwards, the strongest text was determined by doing critical text study on three identified manuscripts. After that, Osman II’s poesy, his poem’s form and characteristics of content were deter- mined from thesepoems. Farisi, who died in his early years, wrote many workswhich are 30 lyric, 1 müseddes, 67 verse, 2 kıt’a, 1 ruba’i and18müfred,intotal119poems.Hispoeticstyleisquite simple. There are scarcely any dual terkip or triple terkip in hispoems.

PDF

___

AK, Coşkun (2001), Şair Padişahlar, Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları.
AKKUŞ , Metin (2018), Nef ‘î Dîvânı,
http://ekitap.kulturturizm.gov.tr/Eklenti/57741,nefi-divanipdf.pdf?0 (E.T.: 25.09.2018).
EMECEN, Feridun (2007), “Osman II”, TDV İslam Ansiklopedisi, C. 33, s.453- 456.
GÖKYAY, Orhan Şaik (1976), “II. Sultan Osman’ın Şehadeti”, Atsız Armağanı, İstanbul: Ötüken Yayınevi, s.187-256.
İPEKTEN, Haluk (1994), Eski Türk Edebiyatı Nazım Şekilleri ve Aruz, İstanbul: Dergâh Yayınları.
İSEN, Mustafa (1993), Acıyı Bal Eylemek Türk Edebiyatında Mersiye, Ankara: Akçağ Yayınları.
İSEN, Mustafa-A. Fuat Bilkan (1997), Sultan Şairler, Ankara: Akçağ Yayınları.
İSPİRLİ, Serhan Alkan-Ferdi Kiremitçi (2004), “Sultan II. Osman ve Şiiri”, Ejos-Elektronic Journal of Oriental Studies, no. 7, s.1–20.
KARAKÖSE, Saadet (2017), Nev’î-zâde Atāyî Dîvânı,
http://ekitap.kulturturizm.gov.tr/Eklenti/55734,nevi-zade-atayi- divanipdf.pdf?0 (E.T.: 25.09.2018).
KESKİNKILIÇ, Esra (1999), Sultan II. Osman, İstanbul: Şûle Yayınları.
KILIÇ, Esra (2011), Sultan II. Osman’ın Siyasi Hayatı, Ankara: Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi.
KOÇU, Reşat Ekrem (2016), Âşık ve Şair Padişahlar, İstanbul: Doğan Kitap.
MACİT, Muhsin (1996), Dîvân Şiirinde Âhenk Unsurları, Ankara: Akçağ Yayınları.
SAKAOĞLU, Necdet (1999), “Osman II (Genç)”, Yaşamları ve Yapıtlarıyla Osmanlılar Ansiklopedisi, C. 2, Yapı Kredi Yayınları, s. 395-398.
ŞARDAĞ, Rüştü (1982), Şair Sultanlar, Ankara: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.