Aybiçe TOSUN

YARATICI DRAMANIN DİN EĞİTİMİNDE RİTÜELLERİN ÖĞRETİMİNE ETKİSİ

Dini ve kültürel ritüellerin aktarımı bireyin kişisel gelişimi ve toplumsaluyumu açısından önem taşımaktadır. Ritüellerin bireysel, kültürel ve toplum-sal yönlerini keşfetme, anlama ve bu yolla içinde yaşanılan çevreyi anlamlan-dırma eğitimin amaçlarındandır. Eğitimde drama uygulamaları katılımcıların;yaratıcılık, eleştirel düşünme, empati kurma, iletişim becerilerini geliştirme,ötekini tanıma, farklılıklara saygı duyma gibi çeşitli yeterlik ve becerileri ge-liştirmelerine olanak sağlayan eğitim ortamları sunmaktadır. Bu çalışmanınamacı da ritüellerin yaratıcı drama yoluyla öğretiminin öğrenciler ve eğitimsüreci üzerindeki etkilerini tespit etmektir. Bu amaçla 16 ortaokul öğrencisininkatılımıyla abdest ve namaz, ramazan ayı ve oruç, kurban bayramı, MuharremAyı ve Aşure ve Hıdırellez ritüellerinin merkeze alındığı yaratıcı drama otu-rumları gerçekleştirilmiş ve öğrencilerden odak grup görüşmesi yoluyla veritoplanmıştır. Veriler tematik analiz yöntemiyle analiz edilerek gruplandırıl-mıştır. Oturumlar sonunda öğrencilerin; ritüellerle ilgili bilgilenme, ritüellerin kaynağını yorumlama, ritüellere katılmaya istekli olma ve ötekini tanımakazanımlarına ulaştıkları tespit edilmiştir. Yaratıcı drama ile ilgili temel kaza-nımlar ise aktif katılımın sağlanması, yaşam deneyimlerinin paylaşılması vefarklılıkların keşfedilmesi olarak şekillenmiştir.

Teaching Rituals Through Creative Drama in Religious Education

Rituals are a very important part of daily life, traditions, cultural and religious gatherings and have a significant role on teaching about cultural heritage and social codes. Teaching about religious and cultural rituals have also important effects on personal development, acculturation and social engagement of an individual. Exploring and understanding the personal, cultural and social aspects of rituals is an important purpose of education and especially religious education. Educational drama offers educational environments that students can improve creativity, critical thinking, empathy, communication skills, knowing others and respect to differences. Creative drama offers a suitable learning environment for students to understand social aspects and importance of rituals it allows students to share their previous experiences and to learn from other students. The aim of this article is to determine the effects of creative drama on teaching about religious and cultural rituals in the school context. For this purpose, creative drama sessions on daily prayer in Islam, fasting in Ramadan, religious feasts in Islam, month of Muharrem and Ashoura and Nawruz Festival has been carried out with 16 secondary school students. Research data has been gathered with focus group interviews and analyzed with thematic analysis method via NVIVO program. It is determined that students have reached an understanding about; basic information about rituals, understanding the source of rituals, being eager to participate to the rituals and knowing about others. These findings can be considered as learning outcome of creative drama sessions on cultural and religious rituals. And students have found creative drama sessions are beneficial in regard of active participation, sharing personal experiences and exploring differences.

PDF

___

Adıgüzel, Ö. (2007). “Dramada Temel Kavramlar”. İlköğretimde Drama Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayınları: 1-18.
Adıgüzel, Ö. (2010). Eğitimde Yaratıcı Drama. Ankara: Naturel Yayıncılık.
Akyürek, S. (2004). “Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Dersinin Etkililiği”. Bilimname, 4(1): 107- 116.
And, M. (2007). Ritüelden Drama Kerbela Muharrem Taziye. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
And, M. (2016). Oyun ve Bügü Türk Kültüründe Oyun Kavramı. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
Demirel, Ö. (2003). Öğrenme Sanatı. Ankara: Pegem A Yayıncılık.
Emiroğlu, K., & Aydın, S. (2009). Antropoloji Sözlüğü. Ankara: Bilim ve Sanat Yayınları.
Geertz, C. (2010). Kültürlerin Yorumlanması. Çev. H. Gür. Ankara: Dost Kitabevi.
Glesne, C. (2013). Nitel Araştırmaya Giriş. Çev. A. Ersoy ve P. Yalçınoğlu, Ankara: Anı Yayıncılık.
Hançerlioğlu, O. (2012). “Dinsel Tören”. Felsefe Ansiklopedisi İstanbul: Remzi Kitabevi. 1:324.
Karaman, K. (2010). “Ritüellerin Toplumsal Etkileri”. SDÜ Fen Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, 21: 227-236.
Koç, A. (2010). “Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Öğretmeninin Yeterlikleri”. Değerler Eğitimi Dergisi, 8(18): 107-149.
Marshall, G. (1997). “Ritüel”. Sosyoloji Sözlüğü. Çev. O. Akınhay ve D. Kömürcü, Ankara: Bilim ve Sanat Yayınları: 623-624.
MEB, M. E. (2018). Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Dersi Öğretim Programı (İlkokul 4 ve Ortaokul 5, 6, 7 ve 8 Sınıflar). Ankara: Milli Eğitim Bakanlığı.
MEB, M. E. (2018). Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Dersi Öğretim Programı (Ortaöğretim 9, 10, 11 ve 12. Sınıflar). Ankara: MEB.
Merriam, S. (2013). Nitel Araştırma Desen ve Uygulama İçin Bir Rehber. Çev. S. Turan, Ankara: Nobel.
Peacock, J. L. (1986). “Ritüellerin Sosyal Evrimi Teorisi Üzerine Notlar Handbook of American Folklore. Çev., A. Koç. Indiana: Indiana University Press: 216-228.
TDK. Türk Dil Kurumu. Türk Dil Kurumu: http://www.tdk.gov.tr /index.php?option=com_ gts&arama=gts&guid=TDK.GTS.596db1eb77fca0.32298594. Erişim Tarihi: 9.01.2017.
Tümer, G. (1991). “Ayin”. T. D. Vakfı içinde, İslam Ansiklopedisi Ankara: TDV. 4: 248-250.
Üstündağ, T. (2006). “Günümüz Eğitiminde Dramanın Yeri”. Yaratıcı Drama 1985-1998 Yazılar Ankara: Naturel Yayıncılık: 242-249.
Yürük, T. (2015). “Temel Dini Bilgiler Dersi ile DKAB Derslerinde İbadet Öğretiminin İçerik Açısından Karşılaştırılması”. Toplum Bilimleri, 9(17): 223-249.