İlir RRUGA

İSKENDER BEY İSYANLARININ DİNÎ BOYUTU VE PAPALIKLA İLİŞKİLERİ

Arnavutluk’un millî kahramanı olan İskender Bey, hem OsmanlıDevleti’nde bulunduğu süreç içerisinde iyi bir eğitim alarak Doğu kültürünühem de Osmanlı Devleti’ne karşı isyan başlatması ile birlikte Batı devletleriile kurmuş olduğu sıcak ilişkiler sonucu, Batı kültürünü yakından tanımış birkimse olarak karşımıza çıkmaktadır. Osmanlı Devletinde belli mevkilere yük-selmiş olmasına rağmen zaman içerisinde birtakım isteklerinin reddedilmesi,kendisine tanınan bazı ayrıcalıkların elinden alınması nedeniyle babasının hâ-kimiyet sürdürdüğü bölgeleri yeniden elde etme amacı doğrultusunda isyanetmiştir. İskender Bey’in, Osmanlı Devleti’ne isyan etmesinin arkasında yeralan ana nedenin anavatanı olan Arnavutluk’a dönme arzusu, şahsi menfaat-leri ve Hıristiyan inancı ile ilgili olduğu şeklinde farklı görüşler ileri sürül-müştür. Osmanlı Devleti’ne karşı isyan etmesinden sonra Hıristiyan inancınadönmüş ve zamanında Osmanlı Devleti’nin en büyük düşmanı olan papalık ileyakın ilişkiler kurmuş, maddî ve askerî yardımlar almış olsa da isyanlarınındini kaynaklı olmadığı anlaşılmaktadır.

The Religious Aspect of Scanderbeg’s Revolts and his Relations with the Papacy

The national hero of the present-day Albania is Skanderbeg’s father, Gjon (Yuvan) Kastrioti. Despite the fact that the Albanians tried to resist the Ottomans expeditions during the reign of Gjon, they were eventually defeated. As a result of this defeat by Sultan Murad II in 1423, Gjon was forced to give his four sons as captives. The youngest of his children was Skanderbeg, who together with three older brothers was given as captive due to the defeat by the Ottomans, had to reside in the palace for many years. During this time, he had the opportunity to obtain a remarkable Ottoman education and to benefit from other privileges provided for them. It is obvious that the facilities provided by the Ottomans as well as the personal abilities and skills he gained in the Ottoman Empire enabled him to achieve successes in various fields. Therefore, he was able to be promoted to important positions within the Ottoman Empire. However, some of his demands were rejected and he became deprived from some of privileges granted to him due to the promises and incentives of the opponents of the Ottomans and some small victories resulting from his father's dominance in the direction of rebellion. During this rebellion against the Ottomans, they have received both material and spiritual aid Western powers as result the warm relations they enjoyed with the Western powers. In addition, these warm relations gave the opportunity to be acquainted with the Western culture. In the course of events, it can easily be said that Skanderbeg became a renowned figure not only in the Eastern culture but also in the Western culture. After his rebellion against the Ottomans, he denounced Islam and returned to his former Christian faith. There have always been controversies about the sect he adopted related to the Christian belief whether became a Catholic or Orthodox Christian. Although he had close ties with the Pope, the greatest enemy of the Ottoman Empire, his rebellions against the Ottomans did not originate from his religion. In this study, we appealed mostly to the daily reports of the priests of the time, primarily in Albanian and Turkish and English as well. In terms of Ottoman and Turkish - Albanian relations, the issue is a very important one and therefore has occasionally been evaluated in view of the historical perspective of religions.

PDF

___

Ahmeti, M. ve Lala, E. (2009). Statutet dhe urdheresat e Kapitullit te Kishes Katedrale te Drishtit. Tiranë: OMBRA GVG.
Aref, M. (2007). Shqipëria (Historia dhe Gjuha) ose Odiseja e Pabesueshme e Një Populli Parahelen. Çev. I. Angoni. Tiranë: Plejad.
Arnold, T. W. (2007). İslâm’ın Tebliğ Tarihi. Çev. B. Yıldırım ve C. İ. Polat. İstanbul: İnkılâb Yayınları.
Asti (Bylis Piskoposu). (2015, Mayıs 15). Krishtërimi në Shqipëri.
Babinger, F. (1967). Arianiti Comneno, Schwiegervater Skanderbegs - (Aufsötze und Abhandlungen) C. III. München: Südosteuropa-Gesellschaft.
Balliu, F. (2011). Peshkopet e Krujes. Studime Historike, S.3-4: 205-247.
Bartl, P. (1998). Milli Bağımsızlık Hareketleri Esnasında Arnavutluk Müslümanları (1978- 1012). Çev. Ali Taner. İstanbul: Bedir.
Beydilli, K. (2003). Yeniçeriler ve Bir Yeniçerinin Hatıratı. İzmir: Yitik Hazine Yayınları.
Biçoku, K. (2006). Shtrirja lindore e zoterimeve te Kastrioteve. Içinde Skenderbeu dhe Europa (Permbledhje kumtesash). Tiranë: Akademia e Shkencave e Shqipërisë - Instituti i Historisë.
Bilge, M. L. (1991). "Arnavutluk", Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, C. 3. Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları.
Czerminski, M. (2014). Shqiperia (pershkrime historike, etnografike, kulturore dhe fetare). Çev. L. Zissi. Tiranë: Onufri.
Duka, F. (2004). "Muzakajt - Lidhez e fuqishme midis koheve paraosmane dhe Osmane". Studime Historike, S.1-2: 7-17.
Ertaylan, İ. H. (1967). Fâtih ve Fütuhatı. Ankara: Mars Matbaası.
Faveirial, Z. K. (2004). Historia (me e vjeter) e Shqiperise. Çev. Gent Ulqini. Tiranë: Plejad.
Frasheri, K. (2002). Skëndërbeu: Jeta dhe Vepra. Tiranë: Akademia e Shkencave e Shqipërisë.
İnalcık, H. (1969). "Krahina e Krujes dhe e Dibres rreth vitit 1467". C. I. Konferenca e Dyte e studimeve Albanologjike (12-18 Janar 1968), Tiranë: Universiteti Shtetëror i Tiranës - Instituti i Historise dhe i Gjuhësisë.
İnalcık, H. (1987). Sûret-i defter-i Sancak-i Arvanid 835/ 1431, 2. Baskı. Ankara: Türk Tarih Kurumu.
İnalcık, H. (2000). "İskender Bey". Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, C. 22. Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları.
İnalcık, H. (2003). "Mehmed II". Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, C. 28. Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları.
İnalcık, H. (1953). "Arnavutluk’ta Osmanlı Hâkimiyetinin Yerleşmesi ve İskender Bey İsyanının Menşei". Fâtih ve İstanbul, (2).
İnan, K. (2002). "Fatih Sultan Mehmed - İstanbul’un Fethi ve Etkileri". Türkler, C. 9. Ankara: Yeni Türkiye Yayınları.
Jacques, E. (1996). Shqiptarët: Historia e Popullit Shqiptar nga Lashtësia Deri në Ditët e Sotme. Çev. Edi Seferi. Tiranë: Kartë e Pendë.
Jorga, N. (2005). Osmanlı İmparatorluğu Tarihi (1300-1451). Çev. N. Epçeli, C. 1. İstanbul: Yeditepe Yayınevi.
Kiel, M. (1990). Ottoman Architecture in Albania 1385-1912. İstanbul: Research Centre for Islamic History Art & Culture (IRCICA).
Külçe, S. (1944). Osmanlı Tarihinde Arnavutluk. İzmir: İzmir Ticaret Basımevi.
Llukani, A. (2009). Kisha Ortodokse Autoqefale e Shqipërisë: (nga vitet apostolike deri në vitet tona). Tiranë: Botimet Trifon Xhagjika.
Mala, M. (2006). "Gjergj Kastrioti – Skenderbeu dhe Çeshtja e Krishterimit". Skëndërbeu dhe Europa (Përmbledhje Kumtesash). Tiranë: Akademia e Shkencave e Shqipërisë - Instituti i Historisë.
Malaj, E. (2011). "Qytetet Deje, Sarde dhe Ipeshkvite e tyre ne mesjete". Instituti i Historise, S.3-4: 7-30.
Meksi, A. (2004). Arkitektura e Kishave të Shqipërisë (shekujt VII-XV). Tiranë: Uegen.
Mirdita, Z. (1998). Krishtenizmi nder Shqiptare. Prizren - Zagreb: Drita & Misioni Katolik Shqiptar ne Zagreb.
Naçi, S. N. (1969). "Mbi marredheniet e papatit me Gjergj Kastriotin - Skenderbeun". Konferenca e Dyte e studimeve Albanologjike (12-18 Janar 1968), Tiranë: Universiteti Shtetëror i Tiranës - Instituti i Historise dhe i Gjuhësisë.
Öztürk, N. (2002). "Fetret Devri ve Osmanlı Hâkimiyetinin Yeniden Tesisi". Türkler, C. 9. Ankara: Yeni Türkiye Yayınları.
Pamuk, B. (2012). "Osmanlı Devleti’nin Arnavutluk’taki İskân Politikası: Köyden Sancağa Dönüşüm Örneği: Delvine". XIV. Yüzyıldan Günümüze Balkanlar ve Balkan Tarihi, On Dördüncü Askeri Tarih Kongresi Bildirileri 03-07 Aralık 2012, İstanbul: ATASE Daire Başkanlığı Yayınları.
Pfeffermann, H. (2013). Rönesans Papalarının Türklerle İşbirliği. Çev. K.Beydilli. İstanbul: Yitik Hazine Yayınları.
Plasari, A. (2006). "Arberia e Skenderbeut dhe Burgundi i Filip-te-mirit". Skenderbeu dhe Europa (Permbledhje kumtesash). Tiranë: Akademia e Shkencave e Shqiperise - Instituti i Historise.
Plasari, A. (2014). Shqiperia dhe Shqiptaret ne Europen e Piut II. Tiranë: IDK.
Prifti, P. (2010). "Shenjtorja Orthodhokse Shqiptare Angjelina Araniti (Komneni)". Kisha Orthodhokse e Shqiperise, S.6.
Prifti, P. R. (2006). "Nje leter e Pal Engjellit drejtuar Skenderbeut me 1463". Skëndërbeu dhe Europa (Përmbledhje Kumtesash). Tiranë: Akademia e Shkencave e Shqipërisë - Instituti i Historisë.
Pulaha, S. (1968). Lufta Shqiptaro Turke ne Shekullin XV: Burime Osmane. Tiranë: Universiteti Shtetëror i Tiranës - Instituti i Historise dhe i Gjuhësisë.
Purgstall, B. J. V. H. (1983). Osmanlı Devleti Tarihi (Osmanlı Devleti’nin Kuruluşundan Kaynarca Muahedesine Kadar). C. II. Çev. M. Çevik ve E. Kılıç. İstanbul: Üçdal Neşriyat.
Purgstall, B. J. V.H. (1992). Büyük Osmanlı Tarihi. C. I. Çev. M.Çevik ve E. Kılıç. İstanbul: Üçdal Neşriyat.
Schmitt, O. J. (2003). "Marredheniet e Venedikut me kishat para dhe gjate luftes Shqiptaro- Osmane, roli i tyre dhe depertimi i humanizmit ne Shqiperi". Studime Historike. S.3-4: 7-15.
Schmitt, O. J. (2006). "Vitet e fundit te Skenderbeut 1464-1468". Skëndërbeu dhe Europa (Përmbledhje Kumtesash). Tiranë: Akademia e Shkencave e Shqipërisë - Instituti i Historisë.
Shuflaj (Šufflay), M. v. (2002). Serbët dhe Shqiptarët (Historia e Shqiptarëve të Veriut). Çev. Ilir Ibrahimi. Tiranë: Bargjini.
Shuflaj (Šufflay), M. v. (2013). Situata e Kishës në Shqipërinë Paraturke: Zona e Depërtimit Ortodoks në “Digën” Katolike. Çev. Edmond Malaj. Shkodër: Botime Françeskane.
Süssheim, K. (1978). "Arnavutluk". Heyet. İstanbul: Millî Eğitim Basımevi.
Thengjilli, P. (1999). Historia e popullit Shqiptar 395-1875. Tiranë: SHBLU.
Thomo, P. (1998). Kishat Pasbizantine ne Shqiperine e Jugut. Tiranë: KOASH (Kisha Orthodhokse Autoqefale e Shqiperise).
Uzunçarşılı, İ. H. (1982). Osmanlı Tarihi. 4. Baskı. C. 1. Ankara: Türk Tarih Kurumu Basımevi.
Uzunçarşılı, İ. H.(1983). Osmanlı Tarihi 4. Baskı. C. 2. Ankara: Türk Tarih Kurumu Basımevi.
Valentini, A. G.(Zef), ve Sciambra, I. P. M. (2009). Papa Kalisti III, Skëndërbeu, Shqipëria dhe
Kryqëzata (1455-1458). Çev. N.Kulla ve D.Thomollari. Tiranë: Plejad.
Xhufi, P P. (1994). "Ndjenja Fetare ne Shqiperi gjate mesjetes", Studime Historike. S.1-4: 5- 15.
Zamputi, I. (1979). Dokumente per historine e Shqiperise 1479-1506, 2/ II (1499-1506). C. 2. Tiranë: Akademia e Shkencave e Republikës Popullore Socialiste të Shqipërisë - Instituti i Historisë.
Zamputi, I., Buda, A., Frasheri, K. ve Pepo, P. (1962). Burime te zgjedhura per historine e Shqiperise, shek. VIII-XV. C. 2. Tiranë: Universiteti Shtetëror i Tiranës Instituti i Historisë dhe i Gjuhësisë.
Zavalani, T. (1998). Histori e Shqipnis. Tiranë: Phoenix.
Zefi, D. S. (2000). Islamizimi i shqiptareve gjate shekujve: arsyet e islamizimit dhe qëndrimi i Kishes ndaj kesaj dukurie. Prizren: Drita.
Zinkeisen, J. W. (2011a). Osmanlı İmparatorluğu Tarihi (1299-1453). C. 1. Çev. N. Epçeli ve K. Beydilli. Yeditepe Yayınevi.
Zinkeisen, J. W. (2011b). Osmanlı İmparatorluğu Tarihi (1453-1574). C. 2. Çev. N Epçeli ve K. Beydilli. İstanbul: Yeditepe Yayınevi.