Çoğulcu Demokrasiye Geçiş Sürecinde Türkiye’de Din Eğitimi Alanındaki Gelişmeler

3 Mart 1924 tarihinde ilan edilen Tevhid-i Tedrisat Kanunu’nun uygu- lama boyutu Cumhuriyet Tarihi boyunca devam eden tartışmaların çıkış noktası olmuştur. Kanuna dayandırılarak medreselerin kaldırılması ardından açılan yeni din eğitimi kurumlarının da bir müddet sonra kapatılması ve din derslerinin de aşamalı olarak eğitim programlarının dışında bırakılması din derslerini uzun yıllar eğitimin bir parçası olmaktan çıkarmıştır. Çoğulcu demokrasi fikrinin ortaya çıkardığı ifade hürriyeti ve bunun sosyal ve siya- si hayattaki yansımalarının bir sonucu olarak din dersleri yeniden gündem konusu haline gelmiştir. Bu makalede Türkiye’de çok partili hayata geçişin sağlanmasıyla birlikte din dersleri konusunda yaşanan gelişmeler ve din eğitimi veren kurumların geçirdiği yeniden yapılanma süreci kronolojik bir yöntemle sunulmuştur. Makale çerçevesinde 1924’ten 1946 yılına kadar olan süreçte din dersleri konusunda yaşanan gelişmeler kısaca anlatılmış, ardından 1960 yılına kadar olan süreç incelenmiştir.

DEVELOPMENTS IN RELIGIOUS EDUCATION DURING THE TRANSITION PERIOD TO PLURALIST DEMOCRACY IN TURKEY

By the republic era, it could be said that the most important reform,we may call “milestone in the field of education”, is the law of Tawhēd -Tadrīsāt, enacted in the 3th of March, 1924 to remove the maktab - madrasahpredicament from the system of education. After the date it was enacted, thefourth article of the mentioned law urging the officials to educate religiousscholars in a divinity faculty and to separate schools for training Imams wasa starting point for the discussions that were to be argued over the religiouseducation. Although there was no such a direct enforcement within the text ofthe law regarding to the shutting down of the madrasah schools (schools whichwere once the touch stone of the Ottoman education system), they were stillshut down and later a divinity faculty was established along with the religiousvocational schools in different cities of Turkey. After this date, many regulationscame into existence in regard to the religious education and religion classes.However, the institutions of religious education established according to theregulations until 1939 were shut down and the religion classes in the syllabuswere gradually removed. For the state abandoned the religious education of itsformal education system, a need for religious education emerged by time but the absence of it raised the tension of the society against the state. By the endof the Second World War and the transition process to the pluralist democracyin Turkey provided the environment to people to enunciate their desire forthe state to take over the religious education and organize it under the formaleducation. In the light of this situation, many regulations were done from 1946to 1960. Within the frame of this article, the period of time witnessed massiveamount of developments in religious education is chronologically probed andsummarized via descriptive method.

PDF

___

Akyüz, Y. (2010). Türk Eğitim Tarihi. Ankara: Pegem Akademi Yayınları.
Arı, A. (2002). “Tevhid-i Tedrisat ve Laik Eğitim”. Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi C. 22, S.2: 181-192.
Ayhan, H. (2014). Türkiye’de Din Eğitimi. İstanbul: Dem Yayınları.
Baltacı, C. (1993). “Türk Eğitim Sisteminin Tarihi Gelişimi”. Türkiye’de Din Eğitimi ve Öğretimi İmam Hatip Liselerinin Kuruluşunun 40.Yılı Münasebetiyle Tartışmalı İlimi Toplantı. İstanbul: İslam Medeniyeti Vakfı Yayınları.
Bilgin, B. (1996). “Tevhid-i Tedrisat Kanunu ve Din Eğitimi”. Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi C. 12. S.35: 525-535.
Çalal, A. (2016). “Religious Education Disputes in Turkısh Media During the Transition Process from Single Party System to Pluralist Democracy (1945-1960)”. 12th International Nuremberg Forum 2016. Almanya/Nürnberg.
Dinçer, N. (1974). 1913’ten Bugüne İmam Hatip Okulları Meselesi. İstanbul: Yağmur Yayınları.
Doğan, R. (1997). “Osmanlı Eğitim Kurumları ve Eğitimde İlk Yenileşme Hareketlerinin Batılılaşma Açısından Tahlili”. Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi C. 37, S. 1: 407-442.
Doğan, R. (1999). “Cumhuriyetin İlk Yıllarında Tevhid-i Tedrisat Çerçevesinde Din Eğitim- Öğretimi ve Yapılan Tartışmalar”. Türkiye’de Din Eğitimi ve Öğretimi. Ankara: Türk Yurdu Yayınları.
Duman, D. (2015). “1950 Seçimleri Öncesinde Cumhuriyet Halk Partisi’nin Politik Bir Manevrası Olarak İmam Hatip Kursları”. BELGİ S.10: 1343-1360.
Ergin, M. (1977). Türk Maarif Tarihi. İstanbul: Eser Matbaası.
Ergün, M. (1982). Atatürk Devri Türk Eğitimi. Ankara: Ankara Üniversitesi Dil Tarih Coğrafya Fakültesi Yayınları.
Eskicumalı, A. (2003).“Eğitim ve Toplumsal Değişme: Türkiye’nin Değişim Sürecinde Eğitimin Rolü, 1923-1946”. Boğaziçi Üniversitesi Eğitim Dergisi C. 19, S. 2 : 15-29.
Feroz, A. (2010). Demokrasi Sürecinde Türkiye. İstanbul: Hil Yayın.
Karasar, N. (2010). Bilimsel Araştırma Yöntemi. Ankara: Nobel Yayınları.
Kizilabdullah, Ş. ve Kiziladullah, Y. (2016). “Global Perspectives:Turkey”. Religion and Nationhood Insider and outsider perspectives on Religious Education in England. Edited by Brain Gates, Tübingen: Mohr Siebeck. 423-431.
Mayring, P. (2011). Nitel Sosyal Araştırmaya Giriş. Ankara: Bilgesu Yayıncılık.
Öcal, M. (1998). “Cumhuriyet Döneminde Türkiye’de Din Eğitimi ve Öğretimi”. Uludağ Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi C.7, S.7: 241-268.
Öcal, M. (2011). Osmanlı’dan Günümüze Türkiye’de Din Eğitimi. Bursa: Düşünce Kitabevi.
Parmaksızoğlu, İ. (1966). Türkiye’de Din Eğitimi. Ankara: Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları.
Tavukçuoğlu, M. (1996). “Cumhuriyet Döneminde Din Derslerinin İlkokul Programlarındaki Yeri”. Selçuk Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi C. 1, S. 6: 147-167.
T.B.M.M. (1949). Tutanak Dergisi Yüz Birinci Birleşim Dönem 8 C.20
Tosun, C. (2005). Din Eğitimi Bilimine Giriş. Ankara: Pegem A Yayıncılık.
Ulus Gazetesi, 3 July 1947.
Ulus Gazetesi, 14 December 1948.
Ulus Gazetesi, 18 February 1953.
Uyanık, A. (2013). Basında Din Eğitimi Tartışmaları (1945-1960). Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Basılmamış Yüksek Lisans Tezi.
Yücel, H. A. (1938). Türkiye’de Ortaöğretim. İstanbul: İstanbul Devlet Basımevi. Zafer Gazetesi, 05 November 1950.