Yahudilik-Hıristiyanlık ve İslâm Hukuku’na Göre Nikâh Akdine Etkisi Bakımından Din Farklılığı

Müslümanların farklı din mensuplarıyla evliliği, son dönemlerde yeniden İslam hukukçularının tartışma alanı içine girmiş, müsbet ve menfi anlamda birçok yorumlara konu olmuştur. Günümüzde farklı din mensupları arasındaki evlilik durumlarının oldukça yaygınlaşmış olması konuyu daha aktüel hale getirmiştir. Bu açıdan bu konu Yahudilerin ve Hıristiyanların yanı sıra Müslümanların da sosyal ve hukukî bir sorunu olarak gündemdeki yerini korumaktadır. Ayrıca evlilikte din farkı, çocukların dinî ve ahlâkî eğitimleri bakımdan olumsuz yönde etkilenme ihtimaline binaen, İslam’da prensip olarak evlenme engeli kabul edilmiştir. Ancak insan fıtratına en uygun prensipler getiren İslâm, evrensel bir din olmasının gereği olarak, Yahudilik ve Hıristiyanlıktan daha müsamahalı davranarak, ehl-i kitap olan Yahudi veya Hıristiyan kadınlarla evliliğe ruhsat vermiştir. Bununla Müslümanlarla ehl-i kitap arasında sosyal ilişkilerin sürekliliği sağlanmaya çalışılmıştır.

Anahtar Kelimeler:

Nikâh Akdi, Evlilik, Müşrik, Ahli Kitab, Din Farklılığı, Evlenme Engeli

According to Judaism-Christianity and Islamic Law Religious Diversity in Terms of Influence on Marrıage Contract

The marriage of muslims with other people who belong to other religions has recently started to be discussed by islamic legists and caused a lot of affirmative and negative claims. Today the marriage between people who belong to different religions is widespread and this makes the issue a bit more actual. In terms of this, the issue keeps its place on the agenda of Jews, Christians and Muslims as their social and religious problems. Besides, religious difference in a marriage in regard to the possibility that the children might be affected in terms of their religious and moral education, the prohibition of getting married with someone who belongs to a different religion is accepted in Islam. However, Islam, as a universal religion, which brings the most suitable principles for human beings, behaving more tolerantly than Christianity and Judaism authorized the marriage with Jew or Christian women. The continuity of the social relationships between Muslims and people who believe in the other sacred books is tried to be preserved with this act.

Keywords:

Marriage Contract, Marriage, Polytheist, Ahli Kitab, Religious Diversity, Impediment to marriage,

PDF

___

Abdurrezzak, Ebû Bekir b. Hemmâm es-San’anî, Musannef, I-XI, Thk.: Habiburahman el- A’zamî, Meclisü’l-ilmi, by.1972.
Abdülhamid, Muhammed Muhyiddin, el-Ahvâlü’ş-Şahsiyye, Dâru’l-Kütübi’l-Arabiyye, Beyrut 1984.
Acar, Halil İbrahim, “Evlenme Engeli Olarak Din Farkı”, AtaÜİFD, Erzurum, 2002, sayı, 17.
Adam, Baki, Yahudi Kaynaklarına Göre Tevrat, Seba Yayınları, Ankara, 1997.
Ahmet b. Hanbel, Müsned, I-VI, Mektebetü’l-İslâmiyye, by., ty.
Aktan, Hamza, "Kur’an ve Sünnet Işığında Zimmîlerin Hak ve Yükümlülükleri”, Kur’an-ı Kerim’de Ehl-i Kitab, Ensar Neşriyat, İstanbul, 2007. “İslam Aile Hukuku”, T.C. Başbakanlık Aile Araştırma Kurumu, Ankara, 1992.
Atay, Hüseyin, Kur’an’a Göre Araştırmalar, I-III, Atay Yayıncılık, Ankara, 1993.
Ateş, Ali Osman, İslâm’a Göre Cahiliye ve Ehl-i Kitab Örf ve Âdetleri, Beyan Yayınları, İstanbul, 1996.
Aydın, M. Akif, İslam-Osmanlı Aile Hukuk, Marmara Üniversitesi Yayınları, İstanbul, 1985.
Bağdâdî, Ebû Mansûr Abdulkâhir, el-Fark Beyne’l-Firâk, Thk.: Muhammed Muhyiddin Abdulhamid, Mektebetu Dâri’t-Turasî, Kahire, ty.,
Beyhâkî, Ebû Bekr Ahmed b. Huzey b. Ali, I-X, Sünenu’l-Kübrâ, by. 1353.
Bilmen, Ömer Nasuhi, Hukuk-ı İslâmiyye ve Istılâhatı Fıkhiyye Kâmusu,I-VIII, Bilmen Basım ve Yayınevi, İstanbul 1992.
Bozkurt, Gülnihal, İslâm Hukukunda Zimmîlerin Hukukî Statüleri, Prof, Dr. Kudret Ayiter Armağanı, D.E.Ü.H.F.D., c. III, no: 1-4, Ankara, 1987.
Buhârî, Ebû Abdillah Muhammed b. İsmail Sahihu’l-Buharî, I-IX, Metâibu’ş-Şa’b, by., ty.,
Cassâs, Ebû Bekr Ahmed b. Ali, Ahkâmu’l-Kur’ân, I-III, Dâru’l-Kütüb’l-Arabiyye, Beyrut, ty.
Cin, Halil, İslâm ve Osmanlı Hukukunda Evlenme, Selçuk Üniversitesi Yayınları, Konya, 1988.
Cin, Halil- Akgündüz, Ahmed, Türk Hukuk Tarih, I-II, Osmanlı Araştırmaları Vakfı Yayınları, İstanbul, 1996.
Çağrıcı, Mustafa, “Aile”, İslâm’da İnanç, İbadet ve Günlük Yaşayış Ansiklopedisi, I-III, Marmara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Yayınları, İstanbul, 1997.
Çelebi, Ahmet, Mukayeseli Dinler Açısından Yahudilik, çev.: Ahmet Muhtar Büyükçınar- Ömer Faruk Harman, Kalem Yanınevi, İstanbul, 1978.
Dağcı, Şamil,“İslâm Aile Hukukunda Evlenme Engelleri-II (Geçici Evlenme Engelle- ri)”Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi XXXXI, Ankara, 2000. “İslâm Aile Hukukunda Evlenme Engelleri-I (Sürekli Evlenme Engelleri)”Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, XXXIX Ankara, 1999.
Dalgın, Nihat, İslâm Hukukuna Göre Müslüman-Gayr-i Müslim Evliliği, Etüt Yayınları, Samsun, 2005. Dalgın, Nihat, Gündemdeki Tartışmalı Dinî Konular, Etüt Yayınları İstanbul, 2004.
Dârekutnî, Ali b.Ömer, es-Sünen, Dâru’l-Mehasin, Kahire, 1966.
Dihlevî, Şah Veliyullah, Huccetullahi’l-Bâliğa, çev.: Mehmet Erdoğan, İz Yayıncılık, İstanbul, 1994.
Ebû Ubeyd, Kasım b.Selâm, Kitâbu’l-Emvâl, Thk: Halil Herrâs Muhammed, Dâru’l-Fikr, Beyrut, 1975.
Ebû Yûsuf, Yakub b. İbrahim el-Ensârî, Kitâbu’l-Harâc, Matbaatu Selefiyye ve Mektebetu- ha, Kahire, 1392.
Ebu Zehra, Muhammed, İslâm Hukuku Metodolojisi, çev.: Abdulkadir Şener, Anka- ra,1994.
Ekin, Yunus, Kur’an’a Göre İnançsızlık(Küfür Kavramının Semantik Tahlili), Işık Yayınları, İstanbul, 2001.
Ercan, Yavuz, Osmanlı Yönetiminde Gayrimüslimler, Turhan Kitabevi, Ankara, 2001.
Erdem, Mustafa, “Dinler ve Aile”,Türk Aile Ansiklopedisi, I-III, Ankara, 199.
Erdoğan, Mehmet, Fıkıh ve Hukuk Terimleri Sözlüğü, Ensar Neşriyat, İstanbul ,2005.
Eroğlu, Ahmet Hikmet, Osmanlı Devletinde Yahudiler, Alperen Yayınları, Ankara, 2000.
Esed, Muhammed, Kur’an Mesajı(Meal-Tefsir), çev.: Cahit Koytak-Ahmet Ertürk, İşaret Yayınları, İstanbul, 2002.
Fığlalı, Ethem Ruhi, Kâdiyânîlik(Ahmediye Mezhebi), Dokuz Eylül Üniversitesi Yayınları, İzmir, 1986.
Fyzee Asef, A. A. Outlines of Muhammadan Law, Oxford,1949.
Gözübenli, Beşir, “İslâm Aile Hukukunda “İhsan” Kavramı Hakkında Bazı Mülahazalar”, İslam Hukuku Araştırmaları Dergisi, Konya, 2008, Sayı:11.
Güner, Osman, Resûllullah’ın Ehl-i Kitap’la Münâsebetleri, Fecr Yayınevi, Ankara, 1997.
Harman, Ömer Faruk, “Ehl-i Kitap”, İslâm’da İnanç, İbâdet ve Günlük Yaşayış Ansiklopedi- si, I-III, Marmara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Yayınları, İstanbul, 1997.
Hasanov, Eldar, İslam Hukuku ile Karşılaştırmalı Olarak Yahudi Hukukunda Zina ve Cinsel Suçlar, Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, M. Ü. S. B. E., İstanbul, 2007.
Hey’et, Fetâva’l-Hindiyye, I-VI, Dâru’l-Marife,1973.
İbn Hazm, Ebû Muhammed Ali b. Ahmed b. Said, I-XI, Muhalla, Beyrut, t y.
İbn Kayyîm el-Cevziyye, Şemsüddin Ebû Abdillah Muhammed b. Ebî Bekr, Ahkâmu Ehli’z-Zimme I-II, Thk.: Suphî es- Sâlih, Dımeşk, 1961.
İbn Kesîr, İmâmüddîn Ebu’l-Fidâ İsmail el-Kureyşî, Tefsîru’l-Kur’ani’l-Azîm, I-IV,Dâru’l- Marife, Beyrut, 1969.
İbn Kudâme, Ebû Muhammed Abdullah b. Ahmed, el-Muğnî,I-X, Mektebetü’l-Kahire, Mısır, 1969.
İbn Nüceym, Zeynu’l-Âbidîn İbrahim el-Mısrî, el- Bahrü’r-Raik Şerhu Kenzi’d- Dekîk, I-VII, Beyrut. t.y.
İbnu’l-Hümâm, Kemâluddin Muhammed b.Abdilvâhid, Şerhu Fethü’l-Kadir, I-X, Dâru’l- Fikr, Beyrut, ty.
İzzetî, Ebu’l-Fazl, İslâm’ın Yayılış Tarihine Giriş, çev.: Cahit Koytak, İnsan Yayınları, İstanbul, 1984.
Karaman, Hayreddin, İslâm’da Kadın ve Aile, Ensar Yayınları, İstanbul, 1993. Mukâyeseli İslâm Hukuku, Nesil Yayınları, İstanbul 1991.
Kâsânî, Alâuddin Ebû Bekr b. Mes’ud, Bedâiu’s-Sanâî fi Tertibi’ş-Şerâî, I-VI, Dâru İhyâi’t- Türasi’l-Arabî, Beyrut, 1997.
Kaya, Remzi, “Kur’an-ı Kerim’de Ehl-i Kitab Kavramı”, Kur’an-ı Kerim’de Ehl-i Kitab, Ensar Neşriyat , İstanbul, 2007.
Kılavuz, Ahmet Saim, “şirk”, İslâm’da İnanç İbadet ve Günlük Yaşayış Ansiklopedisi, I-III, Marmara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Yayınları, İstanbul, 1997.
Kesler, M.Fatih, “Kur’an-ı Kerim’de Yahudiler ve Hırıstiyanlar” Kur’an-ı Kerim’de Ehl-i Kitabi, TDV Yayınları, Ankara, 1993.
Kitab-ı Mukaddes(Eski ve Yeni Ahit), İstanbul,1969.
Kurtubî, Ebû Abdillah Muhammed b. Ahmed el-Ensârî, Câmi’ li Ahkâmi’l- Kur’an, I-X, Dâru’ş-Şa’b , Kahire, ty.
Mâlik b. Enes, Muvattâ, I-II, Ta’lik.: Muhammed Fuat Abdulbaki, Dâru İhyâ-i’t-Turasi’l- Arabî, ty.,
Merginânî, Burhânuddin Ebû’l-Hasen Ali b. Ebî Bekr b. Abdilcelil, Hidâye Şerhu Bidâyeti’l- Mubtedî, I-IV, Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye, Beyrut, 1990.
Milaslı, İsmail Hakkı, Hıristiyanlık ve Müslümanlık, İstanbul, 1935.
Miras, Kamil, Tecrid-i Sarîh Tercümesi ve Şerhi,I-XII, Sönmez Neşriyat, Ankara 1973
Muhammed Tâhir b. Âşûr, İslam Hukuk Felsefesi, çev.:Vecdi Akyüz -Mehmet Erdoğan, İz Yayıncılık, İstanbul, 1996.
Neusner, Jacop, The Halakah, ‘Yebamot’, an Ancyclopaedia of the Law of Judaism, Lei- den: E. J. Brill, 2000.
Örs, Hayrullah, Musa ve Yahudilik, Remzi Kitabevi, İstanbul, 1966.
Özel, Ahmet, “Gayri Müslim”, DİA, İstanbul, 1996.
Öztürk, Yaşar Nuri, Kur’an’daki İslâm,Yeni Boyut Yayınları, İstanbul, 2008.
Râzî, Fahruddîn Ebû Abdillah Muhammed b. Ömer b. Hüseyin, Tefsirü’l-Kebîr li’l-İmâm Fahru’r-Râzî,I-XXX, Matbaatu Behiyyeti’l Mısriyye, Mısır, 1938.
Reşit Rıza, Tefsirü’l-Kur’an’il-Hakim (Tefsiru’l-Menâr), I-XII, Dâru’l-Menâr, Mısır, 1961.
Sabunî, Muhammed Ali, Revai’u’l-Beyân Tefsiru Ayati’l- Ahkâmi mine’l-Kur’an, I-II, Der- saadet Kitabevi, Beyrut, ty.
Serâhsî, Şemsu’l-Eimme Ebû Bekr Muhammed b. Ebî Sehl, el-Mebsût, I-XXX, Matbaatu’s-Saade, Mısır, 1324.
Soykan, T. Tankut, Osmanlı İmparatorluğu’nda Gayrimüslimler, Ütüpya Kitabevi, İstanbul, 2000.
Karaman, Hayreddin, Mukâyeseli İslâm Hukuku,I-III, Nesil Yayınları, İstanbul, 1991.
Şâfiî, Ebû Abdillah Muhammed b. İdris, Ümm,I-VII, Dâru’ş Şa’b, by., 1968.
Şahinkaya, Remzi, Psiko-Sosyal Yönleriyle Aile, Kardeş Basımevi, Ankara, 1979.
Şehristânî, Ebu’l-Feth Muhammed b. Abdulkerim, el- Milel ve’n-Nihal, I-III, Mektebetü’l- Hüseyin et-Ticariyye, Mısır,1948.
Şelebî, Muhammed Mustafa, Ahkâmu’l- Mer’e fi’l- İslam, Dâru’l Nehdati’l Arabiyye, Beyrut, 1977.
Şinasi Gündüz, Sâbiiler-Son Gnostikler- İnanç Esasları ve İbadetleri, Vadi Yayınları, Anka- ra, 1999.
Şirbinî, Şemsuddin Muhammed b. Muhammed el-Hatib, Muğni’l-Muhtâc ila Ma’rifeti Maâni Elfâzı’l-Minhâc, I-IV, Mektebetu ve Matbaatu Mustafa el-Bâbî el-Hâlebî, Mısır,1958.
Taberî, Ebû Ca’fer Muhammed b. Cerîr, Câmiu’l-Beyân an Te’vili Ayî’l-Kur’an, I-XXX, Matbaatu Mustafa el-Bâbî el-Hâlebî, Mısır, 1954.
Temel Britannica, Temel Eğitim ve Kültür Ansiklopedisi,I-XX, Ana Yayıncılık, İstanbul, 1993.
Tirmizî, Ebû İsa Muhammed b. İsa b. Serve, Sünen, I-V, Thk.: İbrahim Atve İvez, İhyaü’t- Türas’i-Arabî, Beyrut, ty.
Topal, Şevket, İslam Hukuk Düşüncesinde Sedd-i Zerâi, Ahenk Yayınları, Van, 2007.
Topçuoğlu, Ali Aslan, Kur’an ve Sünnet’e Göre İfade Özgürlüğü ve Kutsal Değerlere Saygı , İslâm Hukuku Araştırmaları Dergisi, Konya, 2006, Sayı: 7.
Tümer, Günay-Küçük Abdurrahman, Dinler Tarihi, Ocak Yayınları, Ankara, 1993.
Ünal, Asife, Yahudilik, Hıristiyanlık ve İslam’da Evlilik, Kültür Bakanlığı Yayınları, Anka- ra, 1998.
Vajda, George, “Ahl al-Kitâb”, Encyclopeadia of İslam, New Edition, Leiden-London, 1960.
Velidedeoğlu, Hıfzi Veldet, Ailenin Çilesi Boşanma ,Çağdaş Yayınları, İstanbul, 1976.
Yaman, Ahmet, İslam Aile Hukuku, Yediveren Yayınları, Konya, 2002.
Yazır, Muhammed Hamdi, Hak Dini Kur’an Dili, I-X, Feza Yayıncılık, İstanbul, 1992.
Zeydan, Abdülkerim, Ahâkmu’z-Zimmiyyîn ve’l-Müste’minîn fi Dari’l-İslâm, Bağdat, 1963.
Zuhayli, Vehbe, Fıkhu’l-İslâmî ve Edilletuhu, I-IX, Daru’l-Fikr, Dımeşk, 1989. ×××