TANIMLARI BAĞLAMINDA KUR'AN-KIRÂAT ÖZDEŞLİĞİ

Kur'an-kırâat özdeşliği meselesi klasik literatürde yedi harf-kırâat ilişkisi, kırâatların tevatürlüğü ve sahih kırâat eleştirileri bağlamında ele alınmaktadır. Kur'an ve kırâatların aynı veya farklı şeyler olduğunu söylemek bu iki kavramın mahiyet tanımlamalarının yapılması ile mümkündür. Şer'i ilimlerde tanımlar hadd teorisine göre yapılmaktadır. Ancak özellikle Kur'an açısından bu teorinin mahiyeti ne derece yansıttığı tartışmalıdır. Bu çalışma farklı sahalarda eserler vermiş müelliflerin tanımları etrafında Kur'an-kırâat özdeşliği meselesine çözüm aramaktadır

The Consubtantiality of Quran and Qiraah in the Context of Their Definitions

The problem of Consubstantiality of Quran is dealt with in the classical literaturein the context of the relationship between Seven Letter and Qiraah, the reliability of Qiraahs and the critics of true Qiraah. It's just possible to state that the Quran and the Qiraahs are same or different things with doing the essence definition of these two concepts. Definitions is performed according to the hadd theory in the Sharia sciences. However, this theory -especially in the terms of Quran- it is questionable to what extent reflects the definition. This article seeks to solution of the problem of the consubstantiality of Quran and Qiraahs around the authors who gave works in the different areas

PDF

___

Ahmed Cevdet Paşa, Miyar-ı Sedad, İstanbul, Karabet ve Kasbar Matbaası, 1303.
Abdülaziz el-Buhârî, Abdülazîz b. Ahmed b. Muhammed Abdülazîz, Keşfü'l-Esrar an Usûli Fahrülislam el-Pezdevî, Beyrut, Dârü'l-Kütübi'l-Arabiyye, 1997.
Ali el-Kârî, Ebü'l-Hasan Nureddin Ali b. Sultan Muhammed, Şerhu Kitâbi'l-Fıkhi'l-Ekber, Beyrut, Dârü'l-Kütübi'l-İlmiyye, 1984.
Alûsî, Ebü's-Senâ Şehâbeddîn Mahmûd b. Abdullâh b. Mahmûd, Ruhü'l-Meâni fî Tefsiri'l- Kur'âni'l-azim ve's-Seb'i'l-Mesani, Dâru İhyai't-Türasi'l-Arabi, t.y.
Âmidî, Ebü'l-Hasan Seyfeddin Ali b. Muhammed b. Salim, Ebkarü'l-Efkar fî Usûli'd-Din, thk. Ahmed Muhammed Mehdi, Kahire, Dârü'l-Kütüb ve'l-Vesaikü'l-Kavmiyye, 2002.
________, el-İhkam fî Usûli'l-Ahkâm, tlk. Abdurrazzak Afifi, Riyad, Daru's-Samii, 2003.
________, Gayetü'l-Meram fî İlmi'l-Kelam, thk. Hasan Mahmûd Abdüllatif, Kahire, Vizare- tü'l-Evkaf, 1971.
Ankaravî, Muhammed b. İsmail, el-Kâvaid maa Ta'rifati'l-Mantık, İstanbul, Arif Efendi Matbaası, 1886.
Aydüz, Davut, Kur'ân'a Dair İncelemeler, İstanbul, Işık Yayınları, 2000.
Bakıllânî, Ebû Bekr Muhammed b. et-Tayyib, el-İnsaf fima Yecibu İ'tikaduhu ve la Yecuzü'l- cehlu bihi, Kahire, el-Mektebetü'l-Ezheriyye, 2000.
Birışık, Abdülhamit, Kırâat İlmi ve Tarihi, Bursa, Emin Yayınları, 2004.
Buğa-Metu, Mustafa Dib-Muhyiddin Dib, el-Vadıh fi Ulûmi'l-Kur'an, Dımaşk, Daru'l- Kelimi't-Tayyib, 1998.
Buhârî, Ebû Abdullah Muhammed b. İsmail, el-Câmiü's-Sahih, thk. Mustafa Dib el-Buğa, Dımaşk, Dâru İbn Kesîr, 1993.
Cerrahoğlu, İsmail, Tefsir Usûlü, Ankara Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, 1983.
Cürcânî, Ebü'l-Hasan Seyyid Şerif Ali b. Muhammed b. Ali, Tercüme-i Risâle-i Velediyye li's-Seyyid, trc. Nureddin Muhammed b. Seyyid Şerif b. Ali Cürcani, y.y, t.y.
Cüveynî, İmâmü'l-Haremeyn Ebü'l-Meâlî Rüknüddîn Abdülmelik b. Abdullâh b. Yûsuf, el- İrşad ila Kavâtıi'l-Edilleti fî Usûli'l-İ'tikad, thk. Muhammed Yusuf Musa, Kahire, Mektebetü'l-Hanci, 1950.
Debûsî, Ebû Zeyd Abdullah b. Muhammed b. Ömer b. İsa, Takvimü'l-Edille fî Usûli'l-Fıkh, thk. Halil Muhyiddin Meys, Beyrut, Dârü'l-Kütübi'l-İlmiyye, 2001.
Dekdûsî, Şehabeddin Ahmed b. İbrahim Tunusi, Neşrü'l-leali bi-şerhi Bed'i'l-emâli, thk. Salahaddin el-Hımsi, y.y, 2007.
Demirci, Muhsin, Kur'ân Tarihi, İstanbul, Marmara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Vakfı, 1997.
Diraz, Muhammed Abdullah, en-Nebeü'l-Azim, Kuveyt, Dârü'l-Kalem, t.s.
Ebherî, Esirüddin, Keşfü'l-Hakâik fi Tahriri'd-Dekâik, thk. Hüseyin Sarıoğlu, İstanbul, Çantay Kitabevi, 2001.
Ebu Davud, Süleyman b. Eş'as b. İshak el-Ezdî es-Sicistanî, Kitâbü's-Sünen, thk. Muham- med Avvame, Cidde, Dârü'l-Kıble li's-Sekâfeti İslamiyye, 1998.
Ebu Şâme, Abdurrahman b. İsmail b. İbrahim, İbrazü'l-Meâni min Hırzi'l-Emâni, Kahire, 1981.
Ebü'l-Leys es-Semerkandî, Nasr b. Muhammed b. Ahmed, Büstânü'l-Ârifîn ve Tenbihü'l- Gâfilîn, y.y, Müessesetü'l-Kütüb es-Sekafiyye, 1993.
Ebü'l-Muin en-Nesefi, Meymun b. Muhammed b. Muhammed el-Hanefi, Matüridi Akaidi: (Bahrü'l-kelam tercümesi), trc. Ramazan Biçer, İstanbul, Gelenek Yayıncılık, 2010.
________, et-Temhid fî Usûli'd-Din, thk. Abdülhay Muhammed Kabil, Kahire, Dârü's- Sekâfe, 1987.
Elmalılı, Muhammed Hamdi Yazır, Hak Dini Kur'an Dili, sdl. İsmail Karaçam, Emin Işık, İstanbul, Azim Dağıtım, t.y.
Emiroğlu, İbrahim, "Mantık", İstanbul, DİA, 1989, c.XXVIII, s.27.
Eroğlu, Ali, Kur'ân Tarihi ve Kur'ân İlimleri Üzerine, Erzurum, Kültür ve Eğitim Vakfı Yayınevi, 2002.
Gazzalî, Ebû Hamid Huccetülislam Muhammed b. Muhammed, el-İktisad fi'l-İtikad, Beyrut, Daru'l-Küteybe, 2003.
________, Mi'yârü'l-İlm fî'l-Mantık, şrh. Ahmed Şemseddin, Beyrut, Dârü'l-Kütübi'l- İlmiyye, 1990.
________, el-Müstesfa min İlmi'l-Usûl, drs. ve thk. Hamza b. Züheyr Hafız, Cidde, eş- Şeriketü'l-Medineti'l-Münevvere li't-Tıbaa ve'n-Neşr, t.y.
Gelenbevî, Ebü'l-Feth İsmail b. Mustafa, Burhan, İstanbul, Dârü't-tıbâati'l-âmire, 1839.
İbn Aşur, Muhammed Tahir b. Muhammed b. Muhammed et-Tunusî, et-Tahrir vet'- Tenvir, Tunus, Daru Sahnun, 1997.
İbn Cezeri, Ebü'l-Hayr Şemseddin Muhammed b. Muhammed, en-Neşr fi'l-Kırâati'l-Aşr, Beyrut, Dârü'l-Kütübi'l-İlmiyye, t.y.
________, Müncidü'l-Mukriîn ve Mürşidü't-Tâlibîn, Suud, Darü'l-Âlemi'l-Fevâid, 1998.
İbn Ebu'l-İz, Sadreddin Ali b. Ali, Şerhu't-Tahaviyye fi'l-Akide es-Selefiyye, thk. Ahmed Muhammed Şakir, Riyad, Mektebetü'r-Riyad el-Hadise, t.y.
İbn Ebu'l-Hadid, Ebû Hamid İzzeddin Abdülhamid b. Hibetullah, Şerhü'l-Âyati'l-Beyyinat, thk. Muhtâr Cebli, Beyrut, Dâru Sadır, 1996.
İbn Melek, İbn Firişte İzzeddin Abdüllatif b. Abdilaziz Rumi, Şerhu Menari'l-Envar, Bey- rut, Daru'l-Kütübi'l-İlmiyye, t.y.
İbn Neccar, Ahmed b. Abdülaziz b. Ali, Şerhu'l-Kevkebü'l-Münir, thk. Muhammed Zühayli vd, Mekke CamiatüÜmmi'l-Kura, 2004.
İbn Sübkî, Ebû Nasr Taceddin İbnü's-Sübki Abdülvehhab b. Ali b. Abdülkafi b. Ali, Cem'u'l-Cevâmi' fi ilmi Usûli'l-Fıkh, tlk. Abdulmünim Halil İbrahim, Beyrut, Daru'l-Kütübi'l-İlmiyye, 2003.
İbn Furek, Ebû Bekr Muhammed b. Hasan b. Furek el-Ensârî, Makalati'ş-şeyh Ebi'l-Hasan el-Eş'ari, Kahire, Mektebetü's-Sekafe, 2005.
İcî, Adududdin Abdurrahman b. Ahmed v.d, Şerhu'l-Adud ale Muhtasar el-münteha el- usûli, Beyrut, Daru'l-Kütübi'l-İlmiyye, 2000.
________, Kitâbü'l-Mevakıf, şrh. Ebü'l-Hasan Seyyid Şerif Ali b. Muhammed b. Ali Cürcânî, thk. Abdurrahman Umeyre, Beyrut, Dârü'l-Cil, 1997.
________, Şerhu Muhtasari'l-Münteha, Beyrut, Daru'l-Kütübi'l-İlmiyye, 2004.
İsfahânî, Ebü's-Sena Şemseddin Mahmûd b. Abdurrahman b. Ahmed, Beyânü'l- muhtasar şerhi muhtasarı İbni'l-Hacib, thk. Muhammed Mazhar Beka, Mekke, Câmiatü Ümmi'l-Kurâ, 1986.
Kadı Abdülcebbar, Ebü'l-Hasan Abdülcebbar b. Ahmed, Şerhü'l-Usûli'l-Hamse, tlk. Ahmed Ebû Haşim, Kahire, Mektebetu Vehbe, 1996.
Kâdî, Abdülfettah, el-Büdüru'z-Zahira fi'l- Kırâati'l Aşerati'l-mütevâtira, Beyrut, Dârü'l- Kitab el-Arabî, 1981.
Karaçam, İsmail, Kur'ân-ı Kerîm'in Nüzulü ve Kırâatı, İstanbul, Marmara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Vakfı, 1995.
Kastallânî, Ebü'l-Abbas Şehabeddin Ahmed b. Muhammed, Letâifü'l-İşârât li-Fünuni'l- Kırâat, thk. es-Seyyid Osman, Kahire, Vizaretü'l-Evkaf, 1972.
Leknevî, Abdülali Muhammed b. Nizameddin Muhammed Sehalevi el-Ensârî, Fevatihü'r- Rahamut bi-Şerhi Müsellemi's-Sübut, tsh. Abdullah Mahmûd Muhammed Ömer, Beyrut, Dârü'l-Kütübi'l-İlmiyye, 2002.
Mekrem, Abdulâl Salim, el-Kelimât el-İslamiyye fi'l-Hakli'l-Kurânî, Beyrut, Müessesetü'r- Risale, 1996.
Mennau'l-Kattan, Mebahis fi Ulumi'l-Kur'an, Beyrut, Müessesetü'r-Risale, 1998.
Merdâvî, Ebü'l-Hasan Alaeddin Ali b. Süleyman b. Ahmed, et-Tahbir Şerhu't-Tahrir fî Usûli'l-Fıkhi'l-Hanbeli, drs. ve thk. Abdurrahman b. Abdullah el-Cibrin, Riyad, Mektebetü'r-Rüşd, 2000.
Molla Hüsrev, Hüsrev Mehmed Efendi, Mir'atü'l-Usûl Şerh-i Mirkati'l-Vüsul, Dersaâdet, Şirket-i Sahafiye-i Osmaniye, 1310.
Müslim, Müslim b. el-Haccac el-Kuşeyri en-Nisabûri, el-Câmiü's-Sahih, şrh. Muhiddin en- Nevevî, Beyrut, Dâru'l-Ma'rife, 1999.
Nesâî, Ebû Abdurrahman Ahmed b. Ali b. Şuayb, Sünenü'n-Nesâî, haz. Abdülfettah Ebû Gudde, Beyrut, Dârü'l-Beşairi'l-İslamiyye, 1988.
Nesefî, Ebü'l-Berekat Hafızüddin Abdullah b. Ahmed b. Mahmûd, el-Menar[ü'l-Envar], İstanbul, el-Matbaatü'l-Mirkat, t.y.
________, el-İ'timâd fi'l-İ'tikâd, Kahire, Mektebetü'l-Ezheriyye li't-Türas, 2012.
Nuredddin Itr, Muhadarat fi Ulum'i-Kur'an, Dimeşk, Matbaatu'd-Davudiyye, 1988.
Pezdevî, Ebü'l-Yüsr Muhammed b. Muhammed b. Hüseyin, Usûlü'd-Din, thk. Hans Peter Linss, Kahire, Dâru İhyai'l-Kütübi'l-Arabiyye, 1963.
Râgıb el-İsfahânî, Ebü'l-Kâsım Hüseyin b. Muhammed b. Mufaddal, Müfredatu Elfazi'l- Kur'ân, thk. Safvan Adnan Davudi, Dımaşk, Dârü'l-Kalem, Beyrut, Dârü'ş- Şamiyye, 2002.
Sabbağ, Muhammed, Lemehât fi Ulumi'l-Kur'an, Beyrut, el-Mektebü'l-İslamî, 1990.
Saçaklızâde, Mehmed b. Ebubekir Mar'aşî Mehmed Efendi, Tertibü'l-Ulûm, thk. Muham- med b. İsmail es-Seyyid Ahmed, Beyrut, Dârü'l-Beşairi'l-İslamiyye, 1988.
Sadrüşşeria, Ubeydullah b. Mes'ud b. Mahmûd el-Buharî el-Mahbûbî, et-Tavzih ale't- Tenkih, Kahire, el-Matbaatü'l-Hayriyye, t.y.
Sem'ânî, Ebü'l-Muzaffer Mansûr b. Muhammed b. Abdilcebbâr Temîmî Mervezî, Kavâtıü'l-Edille fi'l-Usûl, thk. Abdullah b. Hafız b. Ahmed, y.y, 1998.
Semerkandî, Ebü'l-Kâsım İshak b. Muhammed b. İsmail Hakim, es-Sevadü'l-A'zam fi'l- Kelam, Matbaa-i Cemâl, t.y.
Serahsî, Ebû Bekr Şemsüleimme Muhammed b. Ahmed b. Sehl, Usûlü's-Serahsî, thk. Ebü'l-Vefa Efgani, Beyrut, Daru'l-Kütübi'l-İlmiyye, 1993.
Sofuoğlu, Mehmet, Tefsire Giriş, İstanbul, Çağrı Yayınları, 1981.
Subhi Salih, Mebahis fi Ulumi'l-Kur'an, İstanbul, Dersaadet, t.y.
Sübkî, Ebü'l-Hasan Takıyyüddin Ali b. Abdilkafi b. Ali, el-İbhac fî Şerhi'l- Minhac ala Minhaci'l-Vüsul ila İlmi'l-Usûl, thk. Şa'ban Muhammed İsmail, Kahire, Mektebetü'l-Külliyati'l-Ezheriyye, 1981.
Şa'rânî, Ebu Abdurrahman Abdülvehhab b. Ahmed. Ali el-Mısrî, el-Yevakit ve'l-cevahir fi beyani Akaidi'l-Ekabir, Kahire, el-Matbaatü'l-Ezheriyye, t.y, 1307.
Şehristânî, Ebü'l-Feth Taceddin Muhammed b. Abdülkerim, Nihayetü'l-İkdam fî İlmi'l- Kelam, London, y.y, 1934.
Şevkânî, Ebû Abdullah Muhammed b. Ali b. Muhammed el-Havlani, İrşadü'l-Fuhûl ila Tahkiki'l-Hak min İlmi'l-Usûl, Riyad, Dârü'l-Fazile, 2000.
Tantâvî, Muhammed, et-Tefsirü'l-Vasit li'l-Kur'ani'l-Kerim, Kahire, Dârü'l-Maârif, 1992.
Taşköprüzâde, Ebü'l-Hayr İsamüddin Ahmed Efendi, Miftahü's-Saade ve Misbahü's-Siyade fî Mevzûâti'l-Ulûm, thk. Kamil Bekri, Abdülvehhab Ebü'n-Nur, Kâhire, Dârü'l- Kütübi'l-Hadîse, 1968.
Teftazânî, Sa'deddin Mesud b. Ömer b. Abdullah, Metnu Tenkihü'l-Usûl fi İlmi'l-Usûl, y.y, t.y.
________, Şerhü'l-akaidi'n-Nesefiyye, thk. Muhammed Adnan Derviş, y.y, t.y.
________, Şerhu't-Telvih ale't-Tavzih, Mısır, Mektebetü Sabih, t.y.
________, Tehzibü'l-Mantık ve'l-Kelam, tlk. Abdülkadir Kürdi, Kahire, Matbaatü's-Saade, 1912.
Temel, Nihat, Kırâat ve Tecvid Istılahları, İstanbul, Marmara Üniversitesi İlahiyat Fakülte- si Vakfı, 1997.
Tetik, Necati, Başlangıçtan IX. Asra Kadar Kırâat İlminin Talimi, İstanbul, İşaret Yayınları, 1990.
Tirmizî, Ebû İsa Muhammed b. İsa b. Sevre es-Sülemi, Sünenü't-Tirmizi, thk. Ahmed Muhammed Şakir, Kahire, Mustafa el-Babi el-Halebi, 1937.
Ünal, Mehmet, Kur'ân'ın Anlaşılmasında Kırâat Farklılıklarının Rolü, Ankara, Fecr Yayın- ları, 2005.
Yıldırım, Suat, Kur'ân-ı Kerîm ve Kur'ân İlimlerine Giriş, İstanbul, Ensar Neşriyat, 1983.
Zarzur, Adnan, Ulûmü'l-Kur'an ve İcazuhu ve Tarihu Tevsikıhi, Amman, Daru'l-A'lam, 2005.
Zerkeşî, Bedreddin Muhammed b. Abdullah, el-Bahrü'l-Muhit fî Usûli'l-Fıkh, haz. Abdül- kadir Abdullah Ani, Kuveyt, Vizaretü'l-Evkaf ve'ş-Şuuni'l-İslamiyye, 1992.
________, el-Burhan fi Ulumi'l-Kur'an, thk. Muhammed Ebü'l-Fazl İbrahim, Beyrut, Da- rü'l-Marife, t.y.
Zuhayli, Vehbe b. Mustafa, et-Tefsiru'l-münir fi'l-Akide ve'ş-Şeria ve'l-menhec, Dimeşk, Daru'l-Fikr, 1991.
Zürkânî, Muhammed Abdülazim, Menahilü'l-İrfan fi Ulumi'l-Kur'an, Kahire, Dâru İhyai'l- Kütübi'l-Arabiyye, t.y.