GELENEK ve MODERNİTE ÇATIŞMASI EKSENİNDE DİN-SİYASET İLİŞKİSİ: SEYYİD HÜSEYİN NASR'IN GÖRÜŞLERİ ÜZERİNE ELEŞTİREL BİR İNCELEME

Toplumsal hayatın yönlendirilmesinde en etkili unsurlardan olan din ile siyaset kurumları arasında yoğun ve bir o kadar karmaşık bir ilişki bulunmaktadır. Tarihsel süreç içerisinde bu ilişkinin ne şekilde olması gerektiğine yönelik birbirinden farklı yaklaşımlar mevcuttur. Son dönemde yetişen önemli Müslüman mütefekkirlerden birisi olan Seyyid Hüseyin Nasr'ın, din-siyaset ilişkisi bağlamında Gelenekselci düşünceye dayalı olarak sunduğu anlayış dikkat çekicidir. O, bu konuyla ilgili olarak günümüzde en etkin paradigmayı oluşturan modernizmin din-siyaset ilişkisinde meydana getirdiği kırılmanın, insanlık ve dünya açısından beklenen faydayı temin edemediğini düşünmektedir. Dolayısıyla, bu ilişkinin daha gerçekçi ve sağlam temeller üzerinde yeniden inşasına yönelik önyargısız birtakım fikrî arayışların içinde olmanın zarureti ortadadır. Bu makalede Nasr'ın, bir yandan modern Batı düşüncesini eleştirel bir süzgeçten geçirirken; diğer yandan bazı çağdaş Müslüman düşünürler tarafından bu ilişkiye dair geliştirilen teorilerin sorunlu yanlarına vurgu yaptığı belirtilmektedir. Ayrıca, Nasr'ın modernizme ve demokrasiye yönelik eleştirilerindeki ve özgürlüklerle ilgili bazı yaklaşımlarındaki problemli yanlar ve gelenek kavramının içeriğindeki belirsizlikler vurgulanmaktadır

Religion-Politics Relationship on The Basis of The Conflict Between Tradition and Modernity: A Critical Review on Seyyed Hossein Nasr's Views

There is a close and a complex relationship between religion and politics which are of the most effective factors in directing social life. There have been different approaches about how this relationship should be through the historical process The article has noted the approach proposed by Seyyed Hossein Nasr, one of the most eminent Muslim philosophers of the recent time, for religion-politics relationship on the basis of the Traditionalism is noteworthy. He believed that the change in religion-politics relationship brought about by modernism which is the most effective paradigm of the age could not provide the expected contribution in terms of humanity and the world. Therefore, according to him, it is clear that there is a need for a search of bias-free ideas for the reconsideration of this relationship on more realistic and sound grounds. In this article, it is pointed out that Nasr, while subjecting the Western thought to a critical analysis on one side, emphasizes the problematic areas of the theories of some modern Muslim philosophers about this relation on the other. Furthermore, it is determined some problematic sides in his views about critics of modernism and democracy and in his some approaches about freedom and uncertainty in the content of tradition

PDF

___

Abusharef, Adila, "Women in Islamic Communities: The Quest for Gender Justice Rese- arch", Human Rights Quarterly, Vol. 28, No. 3 (Aug., 2006), pp. 714-728.
Altıntaş, Ramazan, "İmam Maturidi'de Din-Siyaset İlişkileri", Milel ve Nihal, 7 (2), ss. 53- 66.
Arditi, Benjamin, "Arguments about the Left Turns in Latin America: A Post-Liberal Politics?", Latin American Research Review, Vol. 43, No. 3 (2008), pp. 59-81.
Arslan, Adnan, "Din ve Geleneksel Bakış Açısı: Seyyid Hüseyin Nasr ile Bir Mülakat", Bilimname VI, 2004/3, ss. 41-50.
Aydın, Mehmet Akif, "Niçin Din-Devlet İlişkisi", Avrupa Birliği Ülkelerinde Din-Devlet İlişkisi, İSAM Yayınları, İstanbul, 2008, ss. 11-12.
Aydın, Mehmet S., "Din, Siyaset ve Demokrasi", İslâm ve Demokrasi, Ensar Neşriyat, İstanbul, 2000, ss. 39-52.
Badiou, Alain, Etik: Kötülük Kavrayışı Üzerine Bir Deneme, Metis Yayınları, İstanbul, 2013.
Baykan, Erdal, "Gelenekselci Ekolün Din-Bilim Bağlamında Aydınlanma Eleştirisi - Sey- yid Hüseyin Nasr Örneği", Dokuz Eylül Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, Sayı: XVI, 2002, ss. 201-216.
el-Câbirî, Muhammed Âbid, Felsefî Mirasımız ve Biz, çev. Said Aykut, Kitabevi Yayınları, İstanbul, 2000.
Çiftçi, Osman Zahid, "Batı'da Din-Devlet İlişkilerinde Ortaya Çıkan Dönemler", İSTEM, Yıl: 10, Sayı: 19, ss. 195-208.
Çiğdem, Ahmet, "İslâmî Hareket, Meşruiyet ve Demokrasi", Tezkire Dergisi, 1991, ss. 10- 26.
Davis, G. Scott, "Ethics and Religion", Religion Compass 2/6 (2008), ss. 1081-1101.
Demir, Gülten "Post Neoliberalizm? Kriz ve Sonrası Üzerine", Marmara Sosyal Araştırma- lar Dergisi, Sayı: 1, 2011, ss. 1-20.
Demircan, Adnan, Fitne: Kardeşlerin Savaşı, Beyan Yayınları, İstanbul, 2015.
Düzgün, Şaban Ali, Din, Birey ve Toplum, Akçağ Yayınları, Ankara, 2012.
Ertürk, Ramazan, "Modern ve Postmodern Düşüncelerde Bilim", Felsefe Dünyası, 2004/2, Sayı: 40, ss. 65-76.
Ferrari, Silvio, "İslâm ve Din Devlet İlişkilerinde Batı Avrupa Modeli", çev. Mehmet Salih Kumaş, Uludağ Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, c. 13, s. 1, 2004, ss. 303- 319.
Firth, Raymond, "Spiritual Aroma: Religion and Politics", American Anthropologist, New Series, Vol. 83, No. 3 (Sep., 1981), pp. 582-601.
Geuss, Raymond "Liberalism and Its Discontents", Political Theory, Vol. 30, No. 3 (Jun., 2002), pp. 320-338.
İmamoğlu, Tuncay "Ortaçağ Batı Dünyasında Din-Siyaset İlişkisi ve Sekülerleşme Seyrine Genel Bir Bakış", Marife Dergisi, Yıl: 1, Sayı: 2, 2001, ss. 99-106.
Karaman, Hüseyin, "İslâm Felsefesinin Özgünlüğü", İslâm Felsefesi Tarihi, Grafiker Yayın- ları, Ankara, 2012, ss. 233-252.
el-Mâtürîdî, Ebû Mansur, Kitabü't-Tevhîd, çev. Bekir Topaloğlu, İSAM Yayınları, İstanbul, 2014.
________, Te'vîlâtü'l-Kur'an, nşr. Mehmet Boynukalın, Mizan Yayınevi, İstanbul, 2005.
Mayer, Ann Elizabeth, "Islamic Middle East: A Biographical Esaay: Part II", Bulletin (British Society for Middle Eastern Studies), Vol. 5, No. 1 (1978), pp. 3-19.
Moaddel, Mansoor, "Religion and Women: Islamic Modernism versus Fundamentalism", Journal for the Scientific Study of Religion, Vol. 37, No. 1 (Mar., 1998), pp. 108- 130.
Muşta, Muammer C., "Sekülerleşme, Laiklik, Demokrasi ve Eğitim", Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, c. 40, s.1, 1999, ss. 461-473.
Nasr, Seyyid Hüseyin, Bilgi ve Kutsal, çev. Yusuf Yazar, İstanbul, İz Yayıncılık, 2013
________, "Çağdaş İslâm Düşüncesinde Gerileme, Sapma ve Uyanış", çev. Mustafa Özel, Sakarya Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, c. XIII, s. 23 (2011/1), ss. 253-259.
________, Genç Müslümana Modern Dünya Rehberi, çev. Şahabeddin Yalçın, İstanbul, İz Yayıncılık, 2013.
________, The Heart of Islam - Enduring Values for Humanity, HerperCollins e-books, 2002.
________, Ideals and Realities of Islam, ABC International Groups, Chicago, 2000.
________, Islam and the Plight of Modern Man, Suhail Academy, Lahore, 1988.
________, Islam: Religion, History and Civilization, HerperCollins e-books, 2003.
________, Islamic Art and Spirituality, Golgonooza Press, 1997.
________, Islamic Life and Thought, State University of New York Press, 1981.
________, Islamic Philosophy from its Origin to the Present, State University of New York Press, 2006.
________, "İnsanın Evren İçindeki Yeri ve Zahiri Değişim İçindeki Süreklilik", çev. Sadık Kılıç, Ekev Akademi Dergisi, c.1, s.1, 1997, ss.31-39.
________, "İslâm-Hıristiyan Diyaloğundaki Teolojik Birkaç Meseleye Dair Yorumlar", çev. Atilla Arkan-Fuat Aydın, Sakarya Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 3/2001, ss. 77-88.
________, İslâm İdealler ve Gerçekler, çev. Ahmet Özel, İstanbul, İz Yayıncılık, 1985.
________, İslâm ve Modern İnsanın Çıkmazı, çev. Ali Ünal - Sara Büyükduru, İstanbul, İnsan Yayınları, 2013.
________, İslam'ın Kalbi, çev. Ahmet Demirhan, Gelenek Yayınları, İstanbul, 2002.
________, Knowledge and The Sacred, State University of New York Press, 1989.
________, Modern Dünyada Geleneksel İslâm, çev. Sara Büyükduru, İstanbul, İnsan Yayın- ları, 2012.
________, "Nazarî İrfan, Doktriner Tasavvuf ve Bugünkü Önemi", çev. Adnan Aslan, İslâm Araştırmaları Dergisi, Sayı: 12, 20014, ss. 1-25
________, Religion and the Order of Nature, New York, Oxford University Press, 1996.
________, "Sufizm Işığında Ekoloji Problemi", çev. Sadık Kılıç, EKEV Akademi Dergisi, c. 2, s. 1, 1999, ss. 1-12.
________, A Young Muslim's Guide to the Modern World, KAZI Publications, Chicago, 2003.
Özdemir, Mehmet, Endülüs Müslümanları-1, Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, Ankara, 1994.
Parlak, Nizamettin, Endülüs'ün Çöküşü: Ben-i Ahmer'de Darbeler ve İsyanlar, Hikmetevi Yayınları, İstanbul, 2014.
er-Râzî, Fahreddin, İslam İnancının Ana Konuları, çev. Nadim Macit, İhtar Yayıncılık, Erzurum, 1996.
Robert, Jacques, Batı'da Din-Devlet İlişkileri, çev. İzzet Er, İz Yayıncılık, İstanbul, 1998.
Sarkisyanz, Emanuel, "Political Theory, Research, and Methodology", The American Political Science Review, Vol. 53, No. 2 (Jun., 1959), pp. 595-601.
Shepard, Walter James "Democracy", Annals of the American Academy of Political and Social Science, Vol. 180, Socialism, Fascism, and Democracy (Jul., 1935), pp. 94- 101.
Taslaman, Caner, "Terörün ve Cihadın Retoriği: Felsefi ve Teolojik Bir Değerlendirme", Terörün ve Cihadın Retoriği, İstanbul Yayınevi, İstanbul, 2007, ss. 9-59.
Ülken, Hilmi Ziya, İslâm Düşüncesi, Ülken Yayınları, İstanbul, 1995.
Yazoğlu, Ruhattin "Martin Luther ve Thomas Hobbes'ta Din-Devlet İlişkisi", Ekev Akademi Dergisi, c.3, s.2, (Güz 2001), ss. 221-235.
Yinger, J. Milton, "Pluralism, Religion and Secularism", Journal for the Scientific Study of Religion, Vol. 6, No. 1 (Spring, 1967), pp. 17-28.
http://www.tr.undp.org/content/turkey/tr/home/library/human_development/hdr- 2014.html. 16/02/2015. ııı