Mustafa ÖNCÜ

2516

Kur'an- ı kerim'de yer alan ruba i fiiller, bunların fonetik yapıları ve ses- anlam ilişkisi

Arapçada sulâsî fiillere nazaran rubâ î fiiller az yer tutmaktadır. Ancak bu fiiller değişikanlamları karşılamaları bakımından oldukça önemlidir. Aynı Şekilde Kur‟ân -ı Kerîm‟de kullanılanrubâ î fiiller de azdır. Bunlar sekiz tane rubâ î mucerred üç tane de rubâ î mezîd olmak üzere toplamon bir tanedir.Bu çalışmamızda Arapçadaki rubâ î fiillere kısaca değinildikten sonra, Kur‟ân -ıKerîm‟de yer alan bu fiiller tespit edilmiştir. Bunların arasında Arap Şiirinde ve hadis-i Şeriflerde yaralanlar belirlenmiştir. ilk dönem sözlüklerdeki anlamlarına ulaşılmaya çalışılmış ve bunların Kur‟ân -ıKerîm‟deki anlamlarıyla karşılaştırılmıştır. Bu fiiller ses -anlam ilişkisi bakımından incelenmiş vebunların fonetik yapılarının anlama yansımaları tespit edilmeye çalışılmıştır.

Four letters verbs of contained in the holy Qur'an and phonetich structure with the relationship sound and meaninig

In Arabic, compared to the three-letter verbs four-letter verb occupies less place.However,these verbs are very important in terms of meeting different meanings. Four-letter verbs used inQoran is very little. Eight of them quadruple simple verbs.Three of them quadruple addition verbs. Atotal is eleven verbs.In this study four-letter verbs in Arabic has been mentioned briefly. Then theseverbs the located in the Qoran have been identified. Among them located in poetry of Arabic andhadith has determined.Have tried to reach the first term in the dictionary meanings. And they werecompared with the meaning of the Holy Quran.These verbs are examined in terms of sound-meaningrelations. The implications of their phonetic structure over in meaning have tried to determine.
PDF

___

  • Abdulhamid b. Hibetullah, Şerhu Nehci’l- belağa, thk., Muhammed Ebu‟l-Fadl İbrahim, Dâru ihyâi‟l -kütübi‟l-„Ârabiyye, Halep, ty.
  • Adalı, Mustafa b. Hamza, Netâicu'l- efkâr şerhu’l- İzhâr, (Şurûhu‟l- İzhâr) Medrese Kitabevi, Birinci Baskı, İstanbul 1420/1999.
  • Beşşâr b. Burd, Divân, yy., ty.
  • Cubrân, Halil Cubrân, Divân, yy., ty.
  • Çağıl, Necdet, Kıraat Olgusu Çerçevesinde Kur’ân’ın Belâgat ve Fonetik Yapısı, İlahiyat Yayınları, Ankara 2005, s. 18, 20.
  • Dağdeviren, Alican, Kur’ân’ın Fonetik İ‘câzı, Sakarya Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, Sayı 20, 2009/2, s. 79, 80, 81.
  • Dartma, Bahattin, Kur’ân’ın Ses, Söz, Anlam Uygunluğu , Marife, Yıl 4, Sayı I, Bahar 2005, s. 65,66.
  • Ebu Temmâm, Habîb b. Evs, Divân, yy., ty.
  • Ebu „Ubeyde, Mecâzu’l- Kur’ân , nşr. Fuat Sezgin, Kahire 1954.
  • Ebu‟l- „Atahiyye, Divân, yy., ty.
  • Ebu‟l- Bekâ, Eyyub b. Musa el -Hanefî, el- Kulliyyât, thk. Adnan Derviş, Muessetu‟r - risâle, Beyrut ty.
  • ed- Dakîkî, Süleyman b. Benîn, İttifâku’l -mebânî ve’f- tirâku’l-me’ânî, Dâru Ammâr, Birinci Baskı, Ürdün 1985.
  • ed- Deylemî, Mihyâr, Divân, yy., ty.
  • el-Ahtal, Divân, yy., ty.
  • el- Câhız, el- Mehâsin ve’l- ezdâd , Mektebetu‟l-hilâl, B eyrut 1423.
  • el- Cevâlikî, Şerhu Edebi’l- kâtib, Dâru‟l- kitâbi‟l- „Ârabî, Kahire, ty.
  • el- Cevherî, İsmâîl b. Hammâd, es- Sıhâh, thk. Ahmed„Abdulgafûr Attâr, Dâru‟l- ilm, Dördüncü Baskı, Beyrut 1987.
  • el- Ebyârî, İbrahim, el- Mevsû‘atu’l -Kur’âniyye, Muessesetu sicil li‟l-„Arab, yy., 1405.
  • el- Ebyurdî, Divân, yy., ty.
  • el- Endülüsî, Ebu Hayyân, Tefsiru’l- bahri’l- muhît, İkinci Baskı, Dâru‟l-fikr, Beyrut 1983.
  • el- Ezherî, Tehzîbu’l- luğa, Dâru ihyâu‟t -turâsi‟l- „Arabî, Birinci Baskı, Beyrut 2001.
  • el- Ferâhîdî, el-Halil b. Ahmed, Kitâbu’l -‘ayn, thk. Mehdî el -Mahzûmî, İbrâhîm es-Sâmerrâî, Mektebetu hilâl, yy., ty.
  • el- Ferrâ, Ebû Zekeriyyâ Yahyâ b. Ziyad, Me‘âni’l- Kur’ân, Üçüncü Baskı, Âlemu‟l- kütüb, Beyrut 1983.
  • el- Fîrûzâbâdî, Mecduddin Muhammed b. Yakub, el- Kâmûsu’l- muhît, Dâru‟l- marife, Beyrut 2009.
  • el- Ğalâyinî, Mustafa, Câmi‘u’d- durûsi’l- ‘Arabiyye, Dâru‟l-hadîs, Kahire 1426/2005.
  • el- Hafacî, İbn Sinân, Divân, yy., ty.
  • el- Hamidî, Muhammed b. Fettûh, Tefsîru ğarîbi mâ fi’s Sahiheyn el- Buharî ve’l- Muslim, Mektebetu‟s - sunne, Birinci Baskı, Kehire 1995.
  • el- Harîrî, Makâmâtu’l- Harîrî, Matba„atu‟l- me„ârif, Beyrut 1873.
  • el- Isfahânî, Ebu‟l- Kâsım Hüseyin b. Muhammed er -Ragıb, Mu’cemu mufredâti elfâzi’l- Kur’ân, thk. Nedim mar‟aşli, Dâru‟l-fikr, Beyrut, ty.
  • el- Isfahânî, Ebu‟l-Ferec, el- Eğânî, thk. Semîr Câbir, Dâru‟l-fikr, Beyrut, ty.
  • el- Isfahânî, Ebu Ali el- Merzûkî, el- Ezmine ve’l-emkine, Dâru‟l- kütübi‟l -ilmiyye, Birinci Baskı, Beyrut 1417.
  • el- Kalkaşendî, Sub’hu’l- A‘şâ fî sinâ‘ati’l- inşâ, thk., Yusuf Ali Tavîl, Dâru‟l-fikr, Birinci Baskı, Dımaşk 1987.
  • el- Kurtubî, Ebû Abdillah Muhammed b. Ahmed el - Ensârî, el- Câmi li ahkâmi’l- Kur’an, tashîh Hişam Semîr el- Buhârî, Dâru „alemi‟l -kütüb, Riyad 2003.
  • el- Ma„arrî, Ahmed b. Abdullah, Divân, yy., ty.
  • el- Meydânî, Mecme‘u’l- emsâl, thk., Muhammed Muhyiddin Abdulhamid, Dâru‟l - ma„rife, Beyrut, ty.
  • el-Muberrid, el-Muktadab, thk. Muhammed Ahmed ed-Dâlî, Muessesetu‟r -risâle, Beyrut 1997.
  • en- Nesâî, Sunenu’n- Nesâî, thk., Abdulfettah Ebu Ğudde, Mektebetu‟l- matbû„âti‟l- İslâmiyye, Halep 1986 .
  • en- Nesefî, Abdullah b. Ahmed, Medâriku’t - tenzîl ve hakâiku’t - te’vîl, Daru İbn Kesîr, Dımaşk-Beyrut 2005.
  • en- Nîsârî, el- Vâfiye nazmu’ş- Şâfiye, thk. Hasan Ahmed el-Osman, el- Mektebetu‟l-Mekkiyye, Mekke 1995.
  • Er oğlu, Ali, Kur’ân- ı Kerîm’de Fasıla, Atatürk Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, Sayı 10, Yıl 1991, s. 259, 260.
  • er-Râcihî, Abduh, et- Tatbîku’s - sarfî, Birinci Baskı, Dâru‟n-nehdati‟l-„Arabiyye, Beyrut 2004.
  • er-Râzî, Fahrettin, Mefâtîhu’l- ğayb, Dâru‟l-fikr, Beyrût 1981.
  • es-Sâğânî, Radiyuddin, eş - Şevârid, el- Hey‟etu‟l- „amme li şuûni‟l- metâbi„i‟l- emîriyye, Kahire 1983.
  • es-Saklî, İbnu‟l-Kattâ„, Kitâbu’l- ef‘âl, „Âlemu‟l- kütüb, Beyrut 1983, II, 111.
  • es-Seyyid, Muhammed b. Seyyid Hasan, er- Râmûz ‘alâ’s - Sihâh, thk., Abdulkerim er- Radinî,Dâru Usâme, İkinci Baskı, Dımaşk 1986.
  • es-Sobucevî, Muhammed b. Ahmed, Fethu’l- esrâr fi kitabi’l- İzhâr, (Şurûhu‟l- İzhâr) Medrese Kitabevi, Birinci Baskı, İstanbul 1420/1999.
  • es-Suyûtî, el-Muzhir fî ‘ulûmi’l- luğa ve envâ‘ihâ, nşr. Fuâd Alî Mansûr, Dâru‟l- kütübi‟l-„ilmiyye, Beyrut 1998.
  • eş -Şâtibî, İbrâzu’l- me‘ânî min hirzi’l -emânî, Dâru‟l- kütübi‟l-ilmiyye, yy., ty.
  • eş -Şeybânî, Kitâbu’l- cîm, el- Hey‟etu‟l- „amme li şuûni‟l- metâbi„i‟l-emiriyye, Kahire 1974.
  • et- Taberî, Ebû Cafer İbn Cer ir Muhammed, Câmiu’l- beyân fî tefsîri’l- Kur’ân, Dâru‟l -ma„rife, Beyrut 1986.
  • et- Tantavî, Muhammed Seyyid, et- Tefsîru’l- vasît li’l- Kur’âni’l- Kerîm, Dâru nahdeti Mısır, Birinci Baskı, Kahire, ty.
  • et- Tirmâh, Divân, yy., ty.
  • ez- Zebîdî, Muhibbuddîn b. Fayd, Tâcu’l- ‘arûs min cevâhiri’l- kâmûs , thk., Ali Şi„rî, Beyrut 1414/1994.
  • ez- Zamehşerî, Esâsu’l- belâğa, Dâru‟l -kütübi‟l- ilmiyye, Birinci Baskı, Beyrut 1998.
  • ez- Zerkeşî, el- Burhân fî ‘ulumi’l- Kur’ân, thk. Muhammed Ebu‟l- Fadl İbrâhim, Dâru ihyâi‟l -kütübi‟l- „Ar abiyye, Kahire 1957.
  • ez- Zeyyât vd. ,Ahmed Hassân, el- Mu’cemu’l- vasît, Mısır, ty.
  • Ğulamu‟s - Sa‟leb, Ebu Osman el -Baverdî, Yakûtetu’s - sirât fî tefsiri ğarîbi’l- Kur’ân, thk. Muhammed b. Yakup et-Türkistânî, Mektbetu‟l -„ulûm, Medine, yy.
  • İbn Durayd, Ebû Bekr M uhammed b. el-Hasan, el- İştikâk, nşr., Abdusselâm Muhammed Hârûn, Kahire 1958.
  • -----., Cemheretu’l- luğa, Dâru Sadır, Beyrut ty.
  • İbn Fâris, Ebu‟l-Husayn Ahmed, Mu‘cemu mekâyisi’l- luğa, thk., Abdusselâm Muhammed Harun, Dâru‟l-fikr, Beyrut 1979.
  • İbn Kesîr, Ebu‟l- Fid⠄İmâduddin İsmail b. Ömer, Tefsîru’l- Kur'âni'l- ‘azîm, thk. Muhammed Seyyid Muhammed, Cîze 2000.
  • İbn Mâce, Sunenu İbn Mâce,thk. Muhammed Fuad Abdulbaki, Dâru ihyâi‟l- kütübi‟l-„Arabiyye, yy., ty.
  • İbn Manzûr, Lisânu’l- ‘Arab , Beyrut 1955.
  • İbn Sîde, Ebu‟l- Hasan Ali b. İsmail, el- Muhkem ve’l- muhîtu’l- a‘zam fî’l- luğa, thk. Yahyâ el- Hişâb, Abdülfettâh Seyyid Avadullah, Kahire 1996.
  • İbn Şihâb, Divân, yy., ty.
  • İbnu‟l- Cevzî, el-Mudhiş, thk. Mervân Kobânî, Dâru‟l- kütüb‟il- ilmiyye, İkinci Baskı, Beyrut 1985.
  • İbnu‟l- Enbârî, ez- Zâhir fî me‘ânî kelimâti’n- nâs, thk. Hâtim Sâlih ed-Dâmin, Muessesetu‟r -risâle, Birinci Baskı, Beyrut 1992 .
  • İbnu‟l- Esîr,Diyâuddin, el-Meselu’s - sâir fî edebi’l- kâtibi ve’ş -şair, thk. Muhammed Muhyiddin Abdulhamid, el- Mektebetu‟l -„asriyye, Beyrut 1420.
  • İbnu‟l- Esîr, Mecduddin, en- Nihâye fî ğarîbi’l -hadîs ve’l-eser, thk. Tahir Ahmed ez- Zâvî, el- Mektebetu‟l - „ilmiyye, Beyrut 1979.
  • İkbâl, Muhammed, Divân , yy., ty.
  • İmruu‟l-Kays, Divân, yy., ty.
  • Koç, Turan, Kur’ân Dili Açısından Söz- Anlam İlişkisi, Kur‟ân ve Dil Dilbilim ve Hermenötik Sempozyumu, Bakanlar Matbaası, Erzurum, 2001, s.19-30.
  • Kutrub, Ebû Ali Muhammed b. el- Müstenîr, el- Ezdâd, thk., Hanna Cemil Haddâd, Dâru‟l -ulum, Riyad 1983.
  • Mukâtil b. Suleyman, Tefsîru’l-kebîr, thk. Abdurrahman Mahmud Şehhate ve M. Beşir Eryarsoy, İşaret Yayınları, İstanbul 2006.
  • Muslim b. Haccâc, Sahih-i Muslim, thk., Muhammed Fuad Abdulbaki, Dâru ihyâi‟t -turâsi‟l- „Ârabî, Beyrut, ty.
  • Önler, Zafer, Tarihsel Süreç İçerisinde Anlam Değişmeleri, Kur‟ân ve Dil Dilbilim ve Hermenötik Sempozyumu, Bakanlar Matbaası, Erzurum, 2001, s. 371.
  • Önver, Mustafa, Kur’ân’ı Anlamada Tek Bir Paradigmanın Kifayeti Problemi, Kur‟ân ve Dil Dilbilim ve Hermenötik Sempozyumu, Bakanlar Matbaası, Erzurum, 2001, s.314.
  • Safvet, Ahmed Zeki, Cemheretu hutabi’l- Arab fî ‘usûri’l- ‘Arabiyyeti’z- zâhire, el- Mektebetu‟l -„ilmiyye, Beyrut, ty.
  • Soysaldı, Mehmet, Kur’ân’ı Doğru Anlamada Semantik Metodun Önemi, Kur‟ân ve Dil Dilbilim ve Hermenötik Sempozyumu, Bakanlar Matbaası, Er zurum, 2001, s. 39.
  • Tetik, Necati, Ses ve Anlam İlişkisi Bakımından Kur’ân, Kur‟ân ve Dil Dilbilim ve Hermenötik Sempozyumu, Bakanlar Matbaası, Erzurum, 2001, s. 297-312.
  • Zu‟r -Rumme, Divân , yy., ty.
Dicle Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi-Cover
  • Yayın Aralığı: Yılda 3 Sayı
  • Başlangıç: 2009
  • Yayıncı: Dicle Üniversitesi
Arşiv
Sayıdaki Diğer Makaleler

İdrîs- i Muhtefî'nin bir şathiyesine alî Şermî Efendi'nin yaptığı Şerh

Ahmet AKDAĞ

Kur'an- ı kerim'de yer alan ruba i fiiller, bunların fonetik yapıları ve ses- anlam ilişkisi

Mustafa ÖNCÜ

Medyanın kamuoyu oluşturma ve gündem belirleme rolü üzerine: Sarai Sierra haberleriyle oluşturulan yapay gündem

Ceren YEGEN

Zat i'nin bir gazelinin göstergebilim açıdan incelenmesi

Mustafa Uğurlu ARSLAN

II. Meşrutiyet'te fikir gazeteciliği : Sırat- ı müstakim, iştirak, içtihad ve Türk yurdu

Berrin KALSIN

Şiir mecmûalarında nergisî'nġn Türkçe gazelleri ve bu Gazeller üzerine bir değerlendirme

Bahir SELÇUK

Diyarbakır kent dokusunun Osmanlı dönemindeki gelişimi

Nursel KARACA

Almanya'da bir yaşam süreci olarak göçmenlik ve uyum sorunu

Mustafa ACAR

İnsan sesi, vurmalı çalgılar, piyano ve arp çalgılarındaki yeni icra tekniklerinin 20. yüzyıldan günümüze tarihsel gelişimi ve bu tekniklerin notasyonu

Rohat CEBE

Murathan Mungan'ın poetik görüşleri

Ulaş BİNGÖL