Erken Cumhuriyet Dönemi Dil Politikaları: Güneş Türk Dil Teorisi'nin Türk Basınında Yansımaları

Güneş Dil Teorisi, Türkçenin dünya dillerinin kaynağı olduğunu savunan 1930lu yılla- rın ikinci yarısında ortaya atılmış bir dilbilim teorisidir. Uluslaşma sürecinin önemli bir ayağı dil problemi idi. Güneş dil teorisi 1930lu yılların ilk yarısında dilde sadeleşme hareketinin yol açtığı sorunların önüne geçmekte işlevsel rol oynadı. Çalışma, III. Türk Dil Kurultayında sunulan Güneş Dil Teorisinin 1936-38 yıllarında gazetelere yansıması üzerinden, teorinin resmi ideoloji tarafından kullanımına odaklanmaktadır. Araştırma iki soru üzerinden temellenmektedir; Niçin bugünün araştırmacıları Güneş Dil teorisini kara mizah örneği olarak görmektedir? , 1936-38de farklı olan nedir? Bunun için, dönemin kitle iletişimini yönlendiren gazeteler merkez alınarak bir çözümleme yapılmış- tır. Ayrıca makalenin araştırdığı sorular arasında Ne yazılmıştı? Nasıl yazılmıştı? Kimler okumuştu? Erken Cumhuriyet dönemi açısından önemi neydi? bulunmaktadır.

Language Policies in Early Republican Era: Reflections of the Sun Language Theory on Turkish Press

The Sun language theory that emerged in the second half of the 1930 s, simply argues that all languages in the world derived from Turkish. Language appeared as an important pillar of the nation-building process. Sun language theory played a functional role in the prevention of problems emerged as the result of the simplification attempts in Turkish in the first half of the 1930 s. This study focuses on the usage of the referred theory as the means of ideology by the government with respect to the reflections of the debates on the newspapers between 1936 and 1938. The study relies on why current researchers have been regarding the referred theory as an example of black humor while making an analysis on the circumstances in the second half of the 1930 s that let the referred theory be asserted relying on the newspapers of the referred period that could have led the public opinion. Furthermore the study would shed light to some information on questions including the content of the concerning articles, the style, the readers as well as the significance of the theory for the early Republican period.

PDF

___

BEŞİKÇİ İsmail (1991) Türk Tarih Tezi Güneş-Dil Teorisi ve Kürt Sorunu Bilim Yöntemi Türkiyedeki Uygulama 2, Yurt Kitap Yayın, Ankara.
BOZDOĞAN Ahmet (2007) Atatürk Döneminin Dil Kültür Ve Edebiyat Politikalarını Yansıtan Bir Halkevi Dergisi: Ortayayla. C.Ü. Sosyal Bilimler, Cilt: 31, No: 2, 147 -156.
DEMİR Gökhan Yavuz (2010) Türk Tarih Tezi ile Türk Dil Tezinin Kavşağında Güneş Dil Teorisi, U.Ü. Fen Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler, Cilt: 11, Sayı: 9, s. 385- 369.
DERRIDA Jacques (2006) İstanbul Mektubu, Derrida: Yaşamı Yeniden Düşünmek Cogito 47-48, Yapı Kredi, s. 17-36.
ELSHTAİN Jean Bethke, (1994) Identity, Sovereignity and Self-Determination Peacemaking: Moral and Policy Challenges for a New World. (Ed.), Powers, G. F.,Christiansen, D.,Hennemeyer, R. T. Erişim http://books.google.com.tr/books?id=xp6JwmU4IXUC&pg=PA97& lpg=PA97&dq=jean+bet hke+elshtain+nationalism+passion&source=bl&ots=00iNxHwxX3&sig=Gf6 omPQPN7fC0DwV4xLU8RLjdfU&hl=tr&sa=X&ei=r_eTUOiyIYLftAaoIGYCg &sqi=2&ved=0CCQQ6AEwAQ#v=onepage&q&f=false.
HOBSBAWM Eric J. (2006) 1780lerden Günümüze Milletler ve Milliyetçilik Program, Mit, Gerçeklik, Çev. Osman Akınhay, Ayrıntı Yayınları, İstanbul.
KOCABAŞOĞLU Uygur (1981) 1919- 1938 Dönemi Basınında Toplu Bir Bakış,Yıllık, Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Basın Yayın Yüksekokulu, VI., s.95-127.
LEWİS Geoffrey (2004) Trajik Başarı Türk Dil Reformu, Çev. Mehmet Fatih Uslu, Gelenek Yayınları, İstanbul.
ÜNDER Hasan (2009) Atatürk İmgesinin Siyasal Yaşamdaki Rolü, Modern Türkiyede Siyasi Düşünce: Kemalizm Cilt 2, Ed. Tanıl Bora, Murat Gültekin, İletişim Yayınları,6. Baskı, İstanbul.
SADOĞLU Hüseyin (2010) Türkiyede Ulusçuluk ve Dil Politikaları, İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, 2. Baskı, İstanbul.
CENDEY İsmail Haber (1936) Güneş Dil Teorisinin tarihe tatbiki 1, Cumhuriyet, 26Ekim.
DALKILIÇ Muzaffer Muhittin (1936) Dil Bahisleri 2; Üçüncü Dil Kurultayı Niçin Toplandı ve Ne Yaptı? Açıksöz, 28 Ağustos.
DALKILIÇ Muzaffer Muhittin (1936) Dil Bahisleri 4; Üçüncü Dil Kurultayı Niçin Toplandı ve Ne Yaptı?, Açıksöz, 30 Ağustos.
NADİ Yunus (1936) Kurultayın Açılışı, Cumhuriyet, 8 Ağustos.
Dil Kurultayının üçüncü günü Prof. Hasan Reşidin tezi Güneş-Dil teorisine göre dil tetkikleri büyük takdirle karşılandı, (1936) Cumhuriyet, 8 Ağustos.
Dünya Medeniyetinde Türk Dili, (1938) Kurun, 26 Ekim.
İngiliz dil alimi Sir Denisen Roz, (1936) Cumhuriyet, 1 Ekim.
Memleketimizde 36 Lise ve 109 Orta Mektep Var, (1937) Cumhuriyet.
Üçüncü Türk Dil Kurultayı Merasimle Açıldı Dil Kurultayı Beynelmilel Bir İlim Toplantısı Şeklini Alıyor, (1936) Cumhuriyet, 25 Ağustos.
Üçüncü Dil Kurultayı dün de çalışmalarına devam etti, (1936) Ulus, 26 Ağustos Türk Dil Kurultayında Güneş-Dil Teorisinin ilmi izahı yapıldı Ata kelimesi Türklük kadar eskidir Atatürk kadar bizimdir, (1936) Cumhuriyet, 26 Ağustos.