DEĞİŞEN TOPLUMLARDA AİLENİN DEĞİŞMEYEN ÖZELLİKLERİ

Kalabalık insan topluluğunun bir toplum oluşturması, bir takıp toplumsal kurumların bulunması, bu kurumların bir takım kural ve esaslarının ve yaptırımlarının olması ve bütün bunların sistematik haline gelmesi ile mümkün olur. Her toplumda, içeriği o topluma özgü olan bir takım temel kurumları vardır. Ailede onların başında gelir. En eski insan topluluklarında ailenin varlığı bilinmektedir. Bu ailenin insanla birlikte varolduğu anlamına gelir. Bu kadar eski bir kurumun hiç değişmeden varlığını sürdürmesi beklenemez. Toplumsal değişimden toplumun diğer kurumları gibi aile de etkilenir ve değişir. Bu etkilenip değişim hem aynı toplumda dikey zaman diliminde hem de yatay zaman diliminde olabilir. Genelde evrimci bir bakış açısını yansıtan dikey zaman diliminde ailenin değişmesi, zamanın geçmesi ile olur. Aile içinde bulunduğu toplumdaki ekonomi, siyaset, teknoloji gibi toplumsal değişmelerden etkilenerek değişir.Yatay zaman diliminde ailenin değişmesi ise aynı tarihlerde yaşayan farklı toplumların birbirlerini etkilenmesi sonucu olur ve aile kurumu değişir.Toplumsal kurumlar, o kuruma ihtiyaç olduğu müddetçe varlığını sürdür. Aile kurumunun tespit edilebilen ilk insan topluğundan günümüze kadar varlığını sürdürmesi toplumların aile kurumuna ihtiyacının devam ettiğini ve aile kurumunun önemini gösterir. Aile kurumunun zamana ve topluma göre değişimine rağmen her çağda var olmasını mümkün kılan, her türlü ailede ortak sayılabilecek benzerliklerin bulunmasıdır. Benzerlik aile adıyla bir kurumdan bahsetmemizi mümkün kılarken, farklılaşma da tek tip bir aile yapısının ve tanımının olmamasına yol açar.Bu çalışmada nitel araştırma yöntemi doküman inceleme tekniği ile ailenin farklı toplumlarda farklı formlar alırken bu formlarda ortak ve farklı olan yönleri ele alınmaya çalışılmıştır. Bu bağlamda önce günlük hayatta hepimizin kullandığı aile kavramının tanımlanmasının güçlüğünden ve herkesin kabul edebileceği bir aile tanımının pek de mümkün olmadığından bahsedilmiştir. Aynı şekilde toplum sınıflamasının ve aile sınıflandırmasının da benzer zorluklar içerdiğini vurgulanmıştır. Bütün zorluklara rağmen sosyal bilimlerde kurumları anlamak için sınıflandırma önemlidir. Bu nedenle toplumsal değişmenin çok hızla yaşandığı son beş yüz yılı dikkate alarak toplumlar geleneksel, modern ve postmodern olarak üç sınıf halinde ele alınmıştır. Aynı şeklide aile kurumunu da bu toplumların özellikleri göz önüne alınarak; geleneksel aile, moderne aile ve postmodern aile olmak üzere üç başlık altında sınıflandırılmıştır.Çalışmada önce toplum tipleri ve özellikleri sonra da aile tipleri ve özellikleri betimlenmiştir. Ardından da bu aile tiplerindeki değişen ve sabit kalan yönleri tespit edilmeye çalışılmıştır.

The Unchanging Characteristics of the Family in Changing Societies

In order for a large group of people to form a society, there must be a set of social institutions, these institutions must have rules and principles, and these rules must have sanction power. In addition, when all these become systematic and regular, society is formed. In every society, there are a number of basic institutions whose content is specific to that society. Family is at the top of them. The existence of the family is known in the oldest human societies. This means that the family coexists with people. Such an old institution cannot be expected to survive unchanged. The family, like other institutions of the society, is affected by social changes. This can occur both in the vertical time frame and the horizontal time period in the same society. The change in the family in the vertical time frame, which generally reflects an evolutionist perspective, happens with the elapse time. The family changes by being affected by the social changes such as economy, politics and technology in the society in which they live. The change of family in the horizontal time period is the result of the influence of different societies living on the same dates and the institution of the family changes. Social institutions survive as long as that institution is needed. The existence of the family institution from the first human community to the present day shows that societies continue to need a family institution and the importance of the institution of the family. What makes it possible for the family institution to exist in every age, despite the changes in time and society, is the presence of similarities that can be regarded as common in all kinds of families. While the similarity makes it possible to talk about an institution with the family name, differentiation also leads to the absence of a uniform family structure and definition. In this study, in which the qualitative research method, document analysis technique, the family's taking different forms in different societies and the common and different aspects of these forms were tried to be discussed. In this context, it was first mentioned that it is difficult to define the concept of family that we all use in daily life and that it is not possible to define a family that everyone can accept. Likewise, it was emphasized that social classification and family classification also contain similar difficulties. Despite all the difficulties, classification is important for understanding institutions in social sciences. For this reason, considering the last five hundred years when social change has been experienced very rapidly, societies have been discussed in three classes as traditional, modern and postmodern. Likewise, considering the characteristics of these societies, the family institution is classified under three headings as traditional family, modern family and postmodern family. In the study, firstly the types and characteristics of the society and then the family types and characteristics were described. Then, the changing and stable aspects of these family types were tried to be determined.

PDF

___

Aron, R. (1978). Sanayi Toplumu. İstanbul: Dergah Yayınları.
Aydın, M. (2011). Kurumlar Sosyolojisi. Ankara: Kadim Yayınları
Aydın, M. (2016). Ailede Çocuk ve Ebeveyn İlişkisi, Sistematik Aile Sosyolojisi (Ed.) içinde (167-182). Konya: Çizgi Kitapevi Yayınları.
Bayer, A. (2013). Değişen Toplumsal Yapıda Aile, Şırnak Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 4(8). 101-129.
Biber, N. (2016). Geleneksel Miyiz, Modern Mi?. Erişim adresi http://blog.milliyet.com.tr/geleneksel-miyiz---modern-miyiz-/Blog/?BlogNo=547534)
Bozkurt, V.(2006). Değişen Dünyada Sosyoloji. Ankara: Ekin Kitapevi.
Can, İ. (2014). Moderniteden Postmoderniteye Ailenin Ontolojisi ya da Modern Çekirdek Aile Çerezleşiyor mu?, Aile Sosyolojisi (Ed.) içinde (51-81). İstanbul: Açılım Kitap.
Can, İ. (2016). Ailenin Tarihsel Gelişimi: Dünü, Bugünü ve Yarını, Sistematik Aile Sosyolojisi (Ed.) içinde (57-79). Konya: Çizgi Kitapevi
Canatan, K. (2019). Aile Kavramının Tanımı, Aile Sosyolojisi (Ed.) içinde (53-64). İstanbul: Açılım Kitap
Celkan, H. Y. (1991). Aile Kurumunda Süreklilik ve Değişme, Türk Aile Ansiklopedisi içinde (1. Cilt, 28-36). Ankara: T.C. Başbakanlık Aile Araştırmaları Kurumu Yayınları
Demir, Z. (2020). “İş”te Kadın. Çalışma Hayatından Kadın ve Dindarlık. Bursa: Sentez Yayınları.
Demir, Z. (2018). Boşanma ve Nedenleri ile İlgili Din İşleri Yüksek Kuruluna Yöneltilen Sorular, Toplum Bilimleri, (12) 24, 55-75.
Demir, Z. (2011). Aile Huzuru. Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları.
Demir, Z. (2014). Modern ve Postmodern Feminizm. Bursa: Sentez Yayınları.
Dikeçligil, F. B. (2012). Aileye Dair Kabullerin Ezber Bozumu, Muhafazakar Düşünce Dergisi, 8(31), 21-52.
Ereş, F. (2009). Toplumsal Bir Sorun: Suçlu Çocuklar ve Ailenin Önemi, Aile ve Toplum, 5 (17), 88-96
Ergun, M. (1991), Sanayileşme ve Ailenin Görevlerinde Meydana Gelen Değişmeler, Türk Aile Ansiklopedisi, (Cilt 3, 893-895). Ankara: T.C. Başbakanlık Aile Araştırmaları Kurumu Yayınları.
Ertan, C. (2018). Sınırları Genişleyen Aile: Ayın Cinsiyetten Birliktelikler ve Evlilikler, Değişen Toplunda Değişen Aile (Ed.) içinde (247-259). Ankara: Siyasal Kitapevi.
Eyce, B. (2000), Tarihten Günümüze Türk Aile Yapısı. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler MYO Dergisi, Sayı:4, 223-244.
Gökçe, B. (1976). Aile ve Aile Tipleri Üzerine Bir İnceleme. Hacettepe Sosyal ve Beşeri Bitimler Dergisi, 8 (1-2) 46 - 67.
Gökçe, B. (2011). “Türk Toplumunda Aile Yapısı”, İçinde: Aile Sosyolojisi (Ed. Aytül Kasapoğlu, Nadide Karkıner), 50-83, Eskişehir: AÖF yayınları.
Gökçen, A. (2016). Aile Türleri ve Başlıca Aile Sınıflandırmaları. Sistematik Aile Sosyolojisi (Ed.) içinde (81-104). Konya: Çizgi Kitapevi Yayınları
Güneş, F. (2011). Sosyolojik Yaklaşımlar Temelinde Aile Kuramı. Aile Sosyolojisi (Ed.) içinde (2-26). Eskişehir: AÖF yayınları.
Hablemitoğlu, Ş. (2009), Toplumsal Cinsiyet Yazıları Kadınlara Dair Birkaç Söz. İstanbul: Toplumsal Dönüşüm Yayınları.
Hadhazy, A. (2015). Erişim adresi https://www.bbc.com/turkce/haberler/2015/05/150514_vert_fut_uzun_boy_1
Hawk, W. (2011). Household spending by single persons and married couples in their twenties: a comparison. Consumer Expenditure Survey Anthology, 40, 46. Erişim adresi https://www.bls.gov/cex/anthology11/csxanth6.pdf
Kongar, E.(1970). Türkiye’de Aile: Yapısı, Evrimi ve Bürokratik Örgütlenme İlişkisi. Amme İdaresi Dergisi, 3(2), 58-83.
Kongar, E. (1981). Toplumsal Değişme Kuramları ve Türkiye Gerçeği. İstanbul: Remzi Kitapevi.
Köse, B. (2018). Geçmişten Günümüze Aile. Değişen Toplunda Değişen Aile (Ed.) içinde (15-38). Ankara: Siyasal Kitapevi.
Oláh,L. Sz., Richter, R.ve Kotowska, .E. (2014). The New Roles of Men and Women and Implications for Families and Societies, Families and Socities, European Union's Seventh Framework Programme.
Riper, T. V. (2006). The Cost Of Being Married Versus Being Single. Erişim adresi https://www.forbes.com/2006/07/25/singles-marriage-money-cx_tvr_06singles_0725costs.html?sh=12bfc19c7269
Sayın, Ö. (2020). Aile Sosyolojisi. Ankara: Doğu Batı Yayınları.
Sunar, L. (2019). “Değişen Toplumsal Koşullarda Farklılaşan Aile Yapısı”. Erişim adresi http://www.lacivertdergi.com/dosya/2019/10/23/degisen-toplumsal-kosullarda-farklilasan-aile-yapisi
Tekin Epik, M., Çiçek, Ö. ve Altay, S. (2016). Bir Sosyal Politika Aracı Olarak Tarihsel Süreçte Ailenin Değişen/Değişmeyen Rolleri, Erişim adresi https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/336647
TÜİK, (2017). Aile Yapısı Araştırması 2016, TÜİK Haber Bülteni. Sayı: 21869
Turan, F.(2011). Aile ve Değişme. Aile Sosyolojisi (Ed.) içinde (236-255). Eskişehir: AÖF yayınları.
Turğut, F. (2016). Genel Olarak Aile, Sistematik Aile Sosyolojisi (Ed.) içinde (15-34), Konya: Çizgi Kitapevi
Turğut, F. (2017). Tarihsel Süreçte Aile Kurumunun Dönüşümü ve Geleceğine Yönelik Çıkarımlar. Medeniyet ve Toplum, 1(1), 93-117.
Ünal, E. C.(2020). Akraba Evliliklerinin Azalmasında Modernleşme Etkisi. Erişim adresi https://www.aa.com.tr/tr/turkiye/akraba-evliliklerinin-azalmasinda-modernlesme-etkisi/1847276
Yıldırım, E. (2019a). Aile ve Evlilik Türleri. Aile Sosyolojisi (Ed.) içinde (65-81). İstanbul: Açılım Kitap
Yıldırım, E. (2019b). Toplumsal Değişme Sürecinde Aile, Aile Sosyolojisi (Ed.) içinde (121-138). İstanbul: Açılım Kitap
Zeybekoğlu Dündar, Ö. (2018). Değişen ve Değiş(e)meyen Yönleriyle Aile: Yapısı, Türleri, İşlevleri, Değişen Toplunda Değişen Aile (Ed.) içinde (39-62). Ankara: Siyasal Kitapevi.
Zeybekoğlu, Ö. (2013) Günümüzde Erkeklerin Gözünden Babalık ve Aile, Mediterranean Journal of Humanities, 3(2), 297-328.