Elif Nihan KURT, Hale KOÇER

Okul Öncesi Eğitime Devam Eden Ulus Aşırı Göçmen ve Yerel Çocukların Sınıf Yaşantılarına Katılım Hakları

Bu araştırmanın amacı, Türkiye’de okul öncesi eğitime devam eden ulus aşırı göçmen ve yerel çocukların sınıf yaşantılarına katılım haklarına ilişkin algılarını ve öğretmen görüşlerine göre sınıf yaşantılarına katılımlarını incelemektir. Bu araştırmada karma araştırma yöntemlerinden birleştirme deseni kullanılmıştır. Çalışma grubu, Antalya Milli Eğitim Müdürlüğü'ne bağlı göçmen çocukların yoğun olduğu bir anaokuluna devam eden 21 ulus aşırı göçmen, 20 yerel olmak üzere 41 çocuk ve bu çocukların öğretmeni 9 kişiden oluşmaktadır. Çalışma grubundaki okul öncesi çocukların katılım haklarına ilişkin algılarını ölçmek için Okul Öncesi Sınıfında Katılım Hakkı Ölçeği uygulanmıştır. Çocukların sınıf yaşantılarına katılımlarına ilişkin bilgi almak için öğretmenler ile yarı yapılandırılmış görüşmeler yapılmıştır. Araştırmanın nicel verilerinin analizinde Mann Whitney U-Testi kullanılarak ve nitel veriler betimsel analiz ile çözümlenmiştir. Analiz sonuçları ulus aşırı göçmen çocuklar ve yerel çocukların Okul Öncesi Sınıfında Katılım Hakkı Ölçeği’nden aldıkları puanlar arasında anlamlı fark olmadığını göstermiştir. Öğretmen görüşlerine göre, ulus aşırı göçmen çocukların sınıfta oyun etkinliklerine diğer etkinliklerden daha fazla katıldıkları belirlenmiştir. Türkçe bilen ulus aşırı göçmen çocukların sınıf yaşantılarına katılımlarının yerel çocuklarınkine benzer olduğu bulunmuştur. Araştırma bulguları ilgili literatüre dayanılarak tartışılmıştır. Bulgularının gelecek teorik ve uygulamalı araştırmalara ilişkin doğurguları sunulmuştur.

Anahtar Kelimeler:

Ulus Aşırı Göçmen Çocuklar, Çocuk Katılımı, Katılım Hakkı, Okul Öncesi Eğitim

Participation Rights of Transnational Immigrant and Local Children in Class Lives in Preschool Education

The purpose of this research is to examine the perceptions of transnational immigrant and local children attending pre-school education in Turkey regarding their right to participate in classroom life and their participation in classroom life according to teachers' views. In this research, sequential explanatory design merging model, which is one of the mixed research methods, was used. The study group consists of 41 children, 21 of whom are transnational immigrants, 20 of whom are local, attending a pre-school under the Directorate of National Education of Antalya, where immigrant children are dense and 9 teachers of these children. The Right to Participate in Pre-school Classes Scale was applied to measure the perceptions of pre-school children in the study group about their right to participation. Semi-Structured Interviews were conducted with teachers to get information about children's participation in classroom life. In the analysis of the quantitative data of the research, Mann Whitney U-Test was used and qualitative data were analyzed with descriptive analysis. The results of the analysis showed that there was no significant difference between the scores of transnational immigrant children and local children on the Right to Participate in Pre-school Classes Scale. According to the teachers' views, it was determined that transnational immigrant children participated in play activities in the classroom more than other activities. It has been found that the participation of transnational immigrant children who speak Turkish in classroom life is similar to that of local children. The research findings were discussed based on the relevant literature. The implications of research findings for future theoretical and applied research are presented.

Keywords:

Transnational Immigrant Children, Child Participation, The Right to Participate, Pre-school Education,

PDF

___

Alderson, P. (2008). Young children’s rights: Exploring beliefs, principles and practice. Jessica Kingsley Publishers.
Atasü Topçuoğlu, R. (2019). Türkiye’de göçmen çocukların katılım hakkı. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 8(1), 408–430. https://doi.org/10.15869/itobiad.468025
Baker, C. (2011). Foundations of bilingual education and bilingualism. Multilingual Matters Publications.
Başol, G. (2008). Bilimsel araştırma süreci ve yöntem. O. Kılıç., & M. Cinoğlu (Ed.), Bilimsel araştırma yöntemleri içinde (ss. 113–143). Lisans Yayıncılık.
Bellamy, C. (2003). The state of the world’s children. 2003. UNICEF. https://www.unicef.org/reports/state-worlds-children-2003
Bozkurt Polat, E., Özbey, S., Köyceğiz Gözeler, M., & Türkmen, S., (2021). Okul öncesi dönemdeki göçmen çocuklarda benlik algısı: Sosyal uyum ve beceri eğitiminin etkisi. Göç Dergisi, 8(2), 291–308. https://doi.org/10.33182/gd.v8i2.781
Büyüköztürk, Ş. (2002). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı (11. bs.). Pegem Akademi Yayıncılık.
Castles, S. (1999). International migration and the global agenda: Reflections on the 1998 UN Technical Symposium. International Migration, 37(1), 5–19. https://doi.org/10.1111/1468-2435.00064
Creswell, J. W. (2017). Research design: Qualitative, quantitative, and mixed methods approaches. Sage Publications.
Çakırer-Özservet, Y. (2015). Göçmen çocukların şehre uyumu ve eğitim politikası. Y. Bulut (Der.), Uluslararası göç ve mülteci̇ uyumu sorununda kamu yönetiminin rolü içinde (ss. 93–112). Kocaeli Üniversitesi Umuttepe Yayınları.
Çalhan, M., & Kolukırık, S. (2020). Eğitim sistemine katılımın dayanıklılık geliştirmedeki rolü: Suriyeli göçmen çocuklar üzerine bir araştırma. Süleyman Demirel Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, 49, 189–202. https://dergipark.org.tr/tr/pub/sufesosbil/issue/54046/704345
Deniz, A., & Özgür, E. M. (2010). Rusya'dan Türkiye'ye ulusaşırı göç: Antalya'daki Rus göçmenler. Ege Coğrafya Dergisi, 19(1), 1–13. https://dergipark.org.tr/tr/pub/ecd/issue/4873/66899
Erder, S. (2010). Düzensiz göç, göçmen korkusu ve çelişen tepkiler. B. Pusch, & T. Wilkoszewski (Ed.), Türkiye’ye uluslararası göç: Toplumsal koşullar-bireysel yaşamlar içinde (ss. 41–55). Kitap Yayınevi.
Faist, T. (2003). Uluslararası göç ve ulusaşırı toplumsal alanlar. Bağlam Yayıncılık.
Gürkan, T., & Koran, N. (2014). 36-72 aylık çocuklar için okul öncesi eğitim programının çocuğun katılım hakkına yer verme durumu açısından incelenmesi. Journal of Teacher Education and Educators, 3(2), 203–226. https://dergipark.org.tr/en/pub/jtee/issue/43257/525408
Göç İdaresi Başkanlığı. (2009). Göç terimleri sözlüğü. https://www.goc.gov.tr/kurumlar/goc.gov.tr/files/goc_terimleri_sozlugu(1).pdf
Hill, M., Davis, J., Prout, A., & Tisdall, K. (2004). Moving the participation agenda forward. Children & Society, 18(2), 77–96. https://doi.org/10.1002/chi.819
İşigüzel, B., & Baldık, Y. (2019). Göçmen toplulukların eğitim sistemine katılımı sürecinde uygulanan eğitim ve dil politikalarının incelenmesi. Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi SBE Dergisi, 9(2), 487–503. https://dergipark.org.tr/tr/pub/nevsosbilen/issue/51363/601434
Kahraman, F., & Kahraman, A. B. (2017). Dezavantajlılığın çocuk halleri: Dünyada ve Türkiye’de dezavantajlı gruplarda yer alan çocukların durumu. Gümüşhane Üniversitesi Sosyal Bilimler Elektronik Dergisi, 8(20), 255-268. https://shorturl.at/apAX9
Kaştan, Y. (2015). Türkiye'de göç yaşamış çocukların eğitim sürecinde yaşanan problemler. Uluslararası Sosyal ve Eğitim Bilimleri Dergisi, 2(4), 216-229. https://dergipark.org.tr/tr/pub/ijoses/issue/8549/614109
Koran, N. (2017). Sınıflarda katılım hakkı: Okul öncesi öğretmenlerinin çocuk katılımını desteklemeye yönelik anlayışları ve geliştirilmesi [Yayımlanmamış doktora tezi]. Gazi Üniversitesi.
Koran, N., & Avcı, N. (2017). Perceptions of prospective pre-school teachers regarding children’s right to participate in classroom activities. Educational Sciences: Theory & Practice, 17(3), 1035–1059. https://doi.org/10.12738/estp.2017.3.0325
Levitt, P., & Lamba-Nieves, D. (2011). Social remittances revisited. Journal of Ethnic and Migration Studies, 37(1), 1–22. https://doi.org/10.1080/1369183X.2011.521361
Mercan Uzun, E., & Bütün, E. (2016). Okul öncesi eğitim kurumlarındaki Suriyeli sığınmacı çocukların karşılaştıkları sorunlar hakkında öğretmen görüşleri. Uluslararası Erken Çocukluk Eğitimi Çalışmaları Dergisi, 1(1), 72–83. http://ijeces.hku.edu.tr/tr/pub/issue/22947/175325
Millî Eğitim Bakanlığı Temel Eğitim Genel Müdürlüğü. (2013). Okul öncesi eğitimi programı. https://tegm.meb.gov.tr
Nizamoğlu, A. V. (2022). Suriyeli öğrencilerin Türk eğitim sistemine entegrasyonu ve PİKTES projesi. Uluslararası Sosyal Bilimler Dergisi, 6(27) 80–100. https://doi.org/10.52096/usbd.6.27.07
Orellana M. F., Thorne B., Chee A., & Lam, W. S. E. (2001). Transnational childhoods: The Participation of children in processes of family migration. Social Problems, 48(4), 572–591. https://doi.org/10.1525/sp.2001.48.4.572
Orman, D., & Aydemir, İ. (2022). Geçici koruma statüsü altında olan sığınmacı çocukların karşılaştıkları güçlükler ve gereksinimleri. Uluslararası Sosyal Hizmet Araştırmaları Dergisi, 2(1), 1–13. https://dergipark.org.tr/tr/pub/jswrpub/issue/66315/1018448
Reynolds, G. (2008). The impacts and experiences of migrant children in UK secondary schools. Sussex Centre for Migration Research. [Working Paper No 47]. University of Sussex.
Parekh, B. (2002). Çokkültürlülüğü yeniden düşünmek kültürel çeşitlilik ve siyasi teori (B. Tanrıseven, Çev.). Phoenix Yayınevi.
Sakız, H. (2016). Göçmen çocuklar ve okul kültürleri. Göç Dergisi, 3(1), 65–81. https://doi.org/10.33182/gd.v3i1.555 Saneka, N. (2014). Barriers and bridges: Child participation, second language learning and the cognitive development of the young child [Unpublished master’s thesis]. University of South Africa.
Skivenes, M., & Strandbu, A. (2006). A child perspective and children’s participation. Children, Youth and Environments, 16(2), 10–27. https://doi.org/10.1353/cye.2006.0005
Şallı İdare, F. (2018). Okul öncesi eğitim ortamlarında çocuk katılımı ile ilgili çocukların ve öğretmenlerin görüşlerinin incelenmesi [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Gazi Üniversitesi.
Şişlioğlu, M. (2022). Okul öncesi öğretmenlerinin öğretmenlik tutumları ile eğitim ortamlarında çocuk katılım hakkına yer verme durumları arasındaki ilişkinin incelenmesi [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Marmara Üniversitesi.
Taş, P. (2021). Türkiye'deki Suriyeli göçmen çocukların toplumsal uyumuna yönelik yapılan çalışmaların değerlendirilmesi [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Karamanoğlu Mehmet Bey Üniversitesi.
Tanrıöğen, A. (Ed.). (2014). Bilimsel araştırma yöntemleri. Anı Yayıncılık.
Temiz, D. N. (2020). Göçmen ve mülteci öğrencilere Türkçe öğretiminde okulda yapılan oryantasyon çalışmalarının rolü. Uluslararası Liderlik Eğitimi Dergisi, 2(2), 45–59. https://dergipark.org.tr/tr/pub/ijolt/issue/57393/830143
Tozduman-Yaralı, K., & Güngör-Aytar, F. A. (2017). Okul öncesi sınıflarında çocuğun katılım hakkının çocukların ve öğretmenlerin görüşlerine göre incelenmesi. Bartın Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 6(1), 29–29. https://doi.org/10.14686/buefad.263554
Turan, N., & Ersoy A. F. (2019). Sığınmacı ve göçmen öğrencilerde sosyal dışlanma ve çeteleşme. Üçüncü Sektör Sosyal Ekonomi Dergisi, 54(2), 828–840. http://dx.doi.org/10.15659/3.sektor-sosyal-ekonomi.19.05.1103
Turan, M., & Fansa, M. (2021). Göçmen çocukların Türkçe öğreniminde yaşadıkları problemler. Milli Eğitim Dergisi, Türkiye'de ve Dünyada Göçmen Eğitimi, 50(1), 11–26. https://doi.org/10.37669/milliegitim.958878
Türkiye Cumhuriyeti Dış İşleri Bakanlığı. (2021). Çocuk hakları konusunda Türkiye'de yapılan çalışmalar. https://www.mfa.gov.tr
Uçuş, Ş., & Şahin, A. E. (2012). Çocuk hakları sözleşmesine yönelik öğretmenlerin ve okul yöneticilerinin görüşleri. Adnan Menderes Üniversitesi Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 3(1), 25–41.
Birleşmiş Milletler Çocuklara Yardım Fonu. (2021). Çocuk haklarına dair sözleşme. https://www.unicef.org Yıldırım, A., & Şimşek, H. (2013). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri (9. bs.). Seçkin Yayıncılık.
Yükseker, D. (2003, 19-20 Aralık). Ulus ötesi göçler ve bavul ticareti [Sözlü Bildiri]. Uluslararası Göç ve Türkiye; Yeni Eğilimler, Sorunlar ve Çözüm Arayışları Sempozyumu. İstanbul Bilgi Üniversitesi, İstanbul.
Zeitlyn, B., & Mand, K. (2012). Researching transnational childhoods. Journal of Ethnic and Migration Studies, 38(6), 987–1006. https://doi.org/10.1080/1369183X.2012.677179