Özlem KOCABAŞ, Çiğdem ECEVİT, Aysel AYDOĞAN, Tülay KAVAKLI, Ülkü ÜLKER, Fatih SUN

Kızamık aşısı sonrası ensefalopati: Nedensel bir ilişki olmayabilir

Güvenli ve etkin bir aşı bulunmasına rağmen, kızamık, gelişmekte olan ülkelerde her yıl 800,000 çocuğu tehdit etmektedir . Ülkemizde de 1990'lardan beri her yıl 15,000 - 30,000 kızamık vakası bildirilmekte ve 3-4 yılda bir epidemiler olmaktadır. Bu epidemilerde vakaların % 90'dan fazlası 15 yaş altındadır. Epidemilerin nedeni, aşılamanın ülke genelinde % 84'te kalması (2001), ilk dozun ülkemizde 1 yaş altında yapılması ve 1998'den beri ilkokul birinci sınıf öğrencilerine yapılan ikinci dozun, kızamık hastalığını kontrol altına almak için gerekli immuniteyi sağlayamamasındandır. T.C. Sağlık Bakanlığı, 2002-2010 yılları içinde kızamık eliminasyonunu sağlayacak bir program başlatmıştır. Bu programda 9 ay-14 yaş arasındaki çocuklara 2 doz olmak üzere % 95 oranında aşılama planlanmıştır. Kızamık aşısının yan etki oranı oldukça düşüktür. Aşı sonrası ateş, döküntü, A vitamini düzeyinde düşme, ensefalit/ensefalopati, nöbetler, subakut sklerozan panensefalit (SSPE), Guillain-Barré Sendromu, Reye Sendromu, oküler motor paralizi, optik nörit, retinopati, işitme kaybı, serebellar ataksi, artralji, artrit, allerjik reaksiyonlar, trombositopeni, toksik epidermal nekroliz dahil cilt ve yumuşak doku reaksiyonları gibi yan etkiler bildirilmiştir. Tüm bu bulgular aşıya bağlı olabileceği gibi rastlantısal da olabilir. Aşı sonrası ensefalit aşıdan sonra 30 gün içinde ortaya çıkar ve 3.6 milyonda bir görülür. Bu oran aynı yaş grubunda ve aşılanmamış çocuklarda görülen santral sinir sistemi (SSS) bozukluğu oranından düşüktür Ülkemizdeki kızamık aşı kampanyası sırasında aşılanan ve aşı sonrası viral ensefalit olarak izlenen iki vaka bildirilmiştir.

Anahtar Kelimeler:

Ensefalit, viral, Kızamık, Aşılama, Merkezi sinir sistemi viral hastalıkları

Encephalopathy after measles vaccination may not be casually related

Despite a safe and effective measles vaccine, measles still threatens an estimated 800,000 lives per year mostly among children in developing countries. In our country, 15,000-30,000 measles cases have been reported annually since the 1990's. Epidemics occur every 3-4 years, and more than 90 % of cases are younger than 15 years. The high incidence is due to inadequate vaccination coverage (nationally 84 % in 2001), and the first dose of vaccine being administered at age 9 months, and the second dose, which has been recommended for first grade students since/1998, being insufficient to provide the immunity necessary to control measles. The Ministry of Health launched a comprehensive program for 2002-2010 targeting measles elimination. With this program children aged 9 months to 14 years will be vaccinated by a two-dose vaccination plan. The incidence of adverse events after measles vaccination is very low. Fever, rash, encephalitis/encephalopathy, seizures, subacute sclerosing panencephalitis, decrease of Vitamin A level, Guillain-Barre Syndrome, Reye Syndrome, ocular paralysis, optic neuritis, retinopathy, hearing loss, cerebellar ataxia, arthralgia, arthritis, allergic reactions, thrombocytopenia, skin and soft tissue reactions may be associated with the vaccine. Two cases of viral encephalitis after measles vaccination are presented encephalopathy after measles vaccination: May not be causally related in this report.

Keywords:

Encephalitis, Viral, Measles, Vaccination, Central Nervous System Viral Diseases,

___

1.Gürit D, Bayazıt Y, Ozdemirer U, et al. Measles epidemiology and elimination strategies in Turkey. J Infect Dis 2003; 187: 230-4.
2.Itik N, Uzel N, Gökçay G, et al. Seroconversion after measles vaccination at nine and fifteen months of age. Pediatr Infect Dis J 2003; 22: 691-5.
3.Ceyhan M, Erdem G. Kızamık-kızamıkçık-kabakulak (MMR) aşıları. Katkı Pediatri Dergisi 1998; 19: 172-94.
4.Dennehy PH, Jost EE, Peter G. Active immunizing agents. Measles vaccine. In: Feigin RD, Cherry JD, eds. Textbook of Pediatric Infectious Diseases. Philadelphia: WB Saunders Co, 1992: 2239-40.
5.La Boccetta AC, Tornay AS. Measles encaphalitis. Report of 61 cases. Am J Dis Child 1964; 107: 247-55.
6.Allerdist H. Neurological complications follwing measles virus vaccination. Evaluation of the cases between 1971-1977. Mo-natsschr Kinderheilkd 1979; 127: 23-8.
7.Martinon-Torres F, Magarinos MM, Picon M, et al. Self-limited acute encephalopathy related to measles component of viral triple vaccine. Rev Neurol 1999; 28: 881-2.
8.Bino S, Kakarriqi E, Xibinaku M, et al. Measles-rubella mass immunization campaign in Albania, November 2000. J Infect Dis 2003; 187: 223-9.
9.Makela A, Nuorti JP, Peltola H. Neurologic disorders after measles-mumps-rubella vaccination. Pediatrics 2002 Nov 110: 957-63.
10.Jorch G, Kleine M, Erwig H. Coincidence of virus encephalitis and measles-mumps vaccination. Monattschr Kinderheilkd 1984; 132: 299-300.
11.Peltola H, Heinonen OP. Frequency of true adverse reactions to measles-mumps-rubella vaccine:a double-blind placebo-controlled trial in twins. Lancet 1986; 1: 939-42.
12.Yalçın I, Salman N. Aktif ve pasif bağışıklık. Kızamık aşısı. In: Neyzi O, Ertuğrul T editörler. Pediatri, istanbul: Nobel Tıp Ki-tabevi 1993: 521-2.
13.Morfin F, Beguin A, Lina B, Thouvenot D. Aşılanmış bir çocuğun boğazında kızamık aşı virüsünün saptanması. Vaccine Dergisi 2003; 6: 62-4.
14.Bitnun A, Shannon P, Durward A, et al. Measles inclusion-body encephalitis caused by the vaccine strain of measles virus. Clin Infect Dis 1999; 29: 855-61.
15.Peltola H, Heinonen OP, Valle M, et al. The elimination of indigenous measles, mumps, and rubella from Finland by a 12-year, two-dose vaccination program. N Eng J Med 1994; 331: 1397-402.