Mustafa Çiftci’nin Öykülerinde Kültürel Unsurlar / Cultural Elements in Mustafa Çiftci’s Stories

Amaç: Çalışmanın amacı; Mustafa Çiftci’nin gerçekçi bir bakış açısıyla ele aldığı anlatılarında yer alan kültürel unsurları incelemek, yazarın eserlerinde ne kadar ön plana çıkarmak gibi bir amacı olmasa da kültüre bakışını ortaya koyabilmek ve yazılı olmayan kanunların toplum üzerindeki etkisinden bahsederek söz konusu değerlerin kurgudaki işlevi üzerinde durmaktır. Yöntem: Kültür, bir toplumun maddi ve manevi tüm değerlerini (dil, din, yeme içme, mimari yapılar, edebiyat vb.) içerdiğinden kapsamlı bir konudur. Çalışmada kültürel unsurlar, öykülerde daha fazla yer aldığı için; dil (deyimler, yöresel ifadeler, sözlü kültür), dinî inançlar, gelenek-görenek ve halk hekimliği ile eğlence kültürü adı altında daha dar çerçevede ele alınacaktır. Çalışmada metne dayalı yöntem kullanılacak, konunun akışına göre önemli noktalarda öykülerden alıntılar yapılacaktır. Bulgular: 1 Haziran 1977 tarihinde Yozgat’ta dünyaya gelen Mustafa Çiftci’nin, bugüne kadar yayınlanmış olan dört öykü kitabında yer alan kırk beş öyküsü bulunmaktadır. Yozgat’a olan bağlılığını her fırsatta dile getiren yazar, öykülerinde Yozgat ve çevre illerinde yaşayan halkın inançlarına, düşüncelerine, yaşam şekline kısaca kültürüne de yer verir. Kültürel unsurları aktarmak gibi bir misyon yüklenmediğini ifade eden yazarın eserleri incelendiğinde, anlatılarda birçok açıdan kültürel değerlerin yer aldığı karşımıza çıkmaktadır. Sonuç: Çalışmada, Mustafa Çiftci’nin öykülerinde geleneğe ve dinî unsurlara daha fazla yer verdiği görülmüş, yazarın modernleşmeye biraz daha mesafeli durduğu geleneksel değerleri daha çok önemsediği tespit edilmiştir. Özgünlük: Makalede, daha önce ele alınmamış bir konu olan öyküleri bağlamında Mustafa Çiftci’nin kültüre bakışı üzerinde durulmuştur. Böylece çalışma, Mustafa Çiftci ve kültür konusunda yapılacak olan araştırmalara bir kaynak teşkil edecektir.

Anahtar Kelimeler:

Mustafa Çiftci, Kültür, Dini İnanışlar, Gelenek ve Görenekler, Sözlü Kültür

Cultural Elements in Mustafa Çiftci’s Stories

Purpose: The purpose of this study is to review cultural elements in Mustafa Çiftci’s narratives which he created with a realistic manner and to determine the author’s opinions on culture in spite of the fact that he doesn’t feature cultural elements in his works. Signifying the effects of unwritten rules on society and stating how important these values are in social life, and emphasizing the function of cultural values in fiction are other aims of this study. Method: Culture is a comprehensive topic including a society’s all moral and material values such as language, religion, clothing, architecture, literature etc. Because cultural elements are more involved in the stories ın this study, cultural elements are reviewed with a limited perspective under the heading of common beliefs of public such as language (idioms, local expressions, oral culture), religious beliefs, customs and traditions, folk medicine with entertainment culture. Text-oriented method is used in the study, and there are quotations out of the story in some necessary points considering the course of the subject. Findings:Mustafa Çiftci was born on June 01, 1977 in Yozgat. Mustafa Çiftci’s has written 45 stories included in four story books. Expressing his devotion to Yozgat at every opportunity, the author also includes the beliefs, thoughts, lifestyle of the people living in Yozgat and its surrounding provinces, in short, the culture in his stories. Though the author himself states that he has never taken any mission to narrate cultural elements in his works, but still his stories include many cultural values. Implications: In the study, it was seen that Mustafa Çiftci gave more place to tradition and religious elements in his stories, and it was determined that the author gave more importance to traditional values, which he kept a little more distant from modernization. Originality: The article focuses on the Mustafa Çiftci’s view of culture in the context of stories, which is a topic that has not been discussed before. Thus, the study will be a source for research on Mustafa Çiftci and culture.

Keywords:

Mustafa Çiftci, culture, religious beliefs, customs and traditions, oral culture,

PDF

___

Aydın, M. (2020). Kültür sosyolojisinin temel kavramları. K. Alver-N. Doğan (Ed.), Kültür sosyolojisi (s. 39-69). Ankara: Çizgi Kitabevi Yayınları.
Bulut, Y. (2019). Siyaset, kültür ve siyasal kültür. M. Özben (Ed.), Kültür ve toplum (s. 109-145). İstanbul: Bilge Kültür Sanat.
Çapcıoğlu, İ. ve Demir, Z. (2020). Durgun sulardan bulanık denizlere: din, kültür ve kimlik ilişkisi. H. Beşirli ve Z. S. Tekten Aksürmeli (Ed.), Kültür ve kimlik: disiplinlerarası yaklaşımlar (s. 121-151). Ankara: Siyasal Kitabevi.
Çiftci, M. (2019). Ah mercimeğim, İstanbul: İletişim Yayınları.
Çiftci, M. (2020a). Adem’in kekliği ve Chopin. İstanbul: İletişim Yayınları.
Çiftci, M. (2020b). Bozkırda atmışaltı. İstanbul: İletişim Yayınları.
Çiftci, M. (2021a). Ağlaya ağlaya öldük anam bacım. İstanbul: İletişim Yayınları.
Çiftci, M. (2021b). Kalfa uykusu. İstanbul: İletişim Yayınları.
Eagleton, T. (2019). Kültür. B. Göçer (Çev.), İstanbul: Can Sanat Yayınları.
Ebadi Asayesh, F. (2019). Modernlik, gelenek ve kültür. Kültür ve toplum (s. 61-80). M. Özben (Ed.), İstanbul: Bilge Kültür Sanat.
Eliot, T.S. (1987). Kültür üzerine düşünceler. S. Kantarcıoğlu (Çev.), Ankara: Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları.
Erdal, İ. (2020). Tarihin kimlik ve kültür ile ilişkisi bağlamında Cumhuriyet dönemi kurumsal yapılarda Türk kimliğinin inşa süreci. H. Beşirli ve Z. S. Tekten Aksürmeli (Ed.), Kültür ve kimlik: disiplinlerarası yaklaşımlar (s. 87-103). Ankara: Siyasal Kitabevi.
https://www.dusuncemektebi.com/d/174431/mustafa-ciftci-ben-kutuphanelere-degil,-pazar-yerlerine-talibim
https://www.netyazi.com/mustafa-ciftci-ile-roportaj-elif-solmaz-cagliyan
https://www.star.com.tr/roportaj/66-plakali-oykulere-odul-haber-986904
https://www.youtube.com/watch?v=eAQuvdY2eS0
https://www.youtube.com/watch?v=KcT1FxsWs5M
https://www.youtube.com/watch?v=LHlnPJqVWxg
Kaplan, M. (2011). Kültür ve dil. İstanbul: Dergâh Yayınları.
Kapusuzoğlu, E. (1997). Tarih-kültür-folklor merkez ve ilçeleriyle Yozgat. Yozgat.
Köktürk, M. (2017). Toplum ve kültür. İstanbul: Ötüken Neşriyat.
Kösoğlu, N. (2018). Millî kültür ve kimlik. İstanbul: Ötüken Neşriyat.
Meriç, C. (2020). Kültürden irfana. M. A. Meriç (Hzl.), İstanbul: İletişim Yayınları.
Okuyucu, M. Yozgat ve Orta Anadolu bölge ağzında yaşayan kelimeler, deyimler, atasözleri. Ankara: Kozan Ofset Matbaacılık.
Sezal, İ. (2019). Kültür ve sanat. M. Özben (Ed.), Kültür ve toplum (s. 245-267). İstanbul: Bilge Kültür Sanat.
Tural, S. K. (1988). Kültürel kimlik üzerine düşünceler. Ankara: Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları.
Turhan, M. (1969). Kültür değişmeleri. İstanbul: Millî Eğitim Basımevi.
Türkçe sözlük. Ş. H. Akalın vd. (Hzl.), Ankara: Türk Dil Kurumu. 2011.
Ünal, Ö. (2008). Yozgat yöresel kelimeler sözlüğü. Ankara: Yozgatlı Dernekler Federasyonu Yayınları.
Yozgat kent tarihi. F. Dursun ve Ş. Doğan (Hzl.), T.C. Yozgat Valiliği İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü, Basım Yeri: Bozok Ofset, Yozgat.
Ziya Gökalp (2018a). Türkçülüğün esasları. S. Çonoğlu (Hzl.), İstanbul: Ötüken Neşriyat.
Ziya Gökalp (2018b). Türkleşmek, islamlaşmak, muasırlaşmak. O. Karatay (Hzl.), Ankara: Akçağ Yayınları.