COĞRAFĠ ĠġARETLERĠ VE COĞRAFĠ ĠġARET POTANSĠYELĠYLE BOLU ĠLĠ

Ülkemizde somut ve soyut millî kültür mirasımızın korunması ve gelecek nesillere aktarılması büyük bir önem taĢımaktadır. Bunun için yapılan çalıĢmalar arasında coğrafi iĢaret tescili yer almaktadır. Kültürel değerlerin kayıt altına alınması ve korunması yanında ticari yarar sağlamayı ve markalaĢmayı hedefleyen coğrafi iĢaret tescili, aynı zamanda kırsala hareketi teĢvik eder, bölgesel kalkınma, alternatif turizm, istihdam ve altyapı yatırımlarına zemin hazırlar. Türkiye'de tescil baĢvurularının üst kurumu Türk Patent ve Marka Kurumu (TPMK)'dur. Kurum, yasa ve yönetmeliklere uygun olarak kendisine yapılan coğrafi iĢaret baĢvurularını mahreç iĢareti, menĢe adı ve geleneksel ürün baĢlıkları altında kabul ederek gerekli incelemelerini yapar. Ardından tescile hak kazanan baĢvuruları kiĢi, kurum, kuruluĢ ve iller adına ayrıntılı izahatıyla birlikte ilan eder. TPMK 2021 yılı ġubat ayı itibarıyla 661 baĢvuruyu değerlendirmiĢ ve ilan etmiĢtir. ġüphesiz ülkemiz, kayıt altına alınmıĢ geleneksel ve yöresel ürünler yönüyle ve iller bazında çok daha fazlasını sahiptir. Bu çalıĢmada Bolu‘nun coğrafi iĢaretler yönüyle mevcut ve olası potansiyelinin değerlendirilmesi amaçlanmaktadır. Ülkemizin en büyük iki metropolü -Ġstanbul ve Ankara- arasında, bir kavĢak ve durak noktası olan Bolu, adına tescil edilmiĢ çok sayıda coğrafi iĢaretli ürüne sahip olmakla birlikte aynı zamanda zengin bir potansiyele de sahiptir. Bu potansiyel; gastronomi, el sanatları, tarım ve hayvancılık baĢlıkları altında izah edilmiĢ, Bolu‘nun coğrafi iĢaret potansiyelini oluĢturabilecek kültürel öğeleri değerlendirilmiĢ ve bir nevi kayıt altına alınmaya çalıĢılmıĢtır. Doküman analizi ve durum çalıĢması yöntemleriyle bu hazırlanan çalıĢmanın, Bolu ilinin tanıtım ve markalaĢma değerine katkı sağlaması umulmaktadır.

GEOGRAPHICAL INDICATIONS OF BOLU PROVINCE AND ITSPOTENTIAL

It is of great importance that our tangible and intangible national cultural heritage is protected and passed on to future generations in our country. Geographical indication registration is among the works done for this. These quality indicators, which help to provide commercial benefit and branding, encourage rural movement, and lay the groundwork for regional development, alternative tourism, employment, and infrastructure investments. Application institution for registration of the indications in Turkey, is the Turkish Patent and Trademark Office. The Institution accepts the geographical indication applications made to it in accordance with the laws and regulations under the headings of origin mark, origin name and traditional product. Then, it announces the applications that qualify for registration with detailed explanations on behalf of the person, institution, organization and provinces. In total, Turkish Patent and Trademark Office has evaluated and announced 661 applications as of the February 2021. Undoubtedly, traditional and local products in our country contain much more than those registered. In this research, it has been aiming to evaluate the local potential of Bolu, which is a cross roads and stopping point between the two biggest metropolia of our country -where is Ġstanbul, and Ankara. The current geographically indicated products of Bolu have been examined in terms of the geographical indication and the designation of origin, and the current potential of the province has also been mentioned. In this regard, the evaluations made in the study has collect under the titles of gastronomy, handicrafts, culvitation and animal husbandry, and the cultural elements of Bolu, which have the potential of geographical indications, were tried to be collected together and recorded in a way. It is hoped that this study, prepared with document analysis and case study methods, will contribute to the promotion and branding value of Bolu province.

PDF

___

Ahilik ve Esnaf Duası, (t.y., p.3), http://mudurnu.bel.tr/mudurnu/ahilik-veesnaf-duasi, eriĢim: 07.02.2021.
Akın, E. B. (2006). Coğrafi ĠĢaret Olarak Tescil EdilmiĢ Malatya Kayısısının Teknolojik Özelliklerinin Saptanması Ve Gıda Güvenliği Açısından AraĢtırılması, Hacettepe Üniversitesi Fen Bil. Ens. Gıda Mühendisliği ABD, Doktora Tezi, Ankara.
Arman, A. (2011). Türk Mutfak Kültürü Tanıtım Sorunu: Mengen Mutfağı Örneği . Düzce: Düzce Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Turizm ve Otel ĠĢletmeciliği Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, Düzce.
AĢçılar M.T.A.L., (t.y.,), http://ascilikokulu.meb.k12.tr/14/09/133184/ okulumuz_hakkinda.htm , eriĢim: 01.02.2021.
Aydoğdu, A. ve Duman, S. (2017). Destinasyon Çekicilik Unsuru Olarak Gastronomi Turizmi: Kastamonu Örneği, Turizm ve AraĢtırma Dergisi (TURAR), c. 6, s. 1, ss, 4-23.
Bahar, O. ve Kozak, M. (2012). Turizm ve Rekabet, Detay Yayın, Ankara.
Balkanal, Z. ve Sökmen, S. (2017). Seben Alaca Dokumaları, Motif Akademi Halkbilimi Dergisi / Cilt:10, Sayı:20 / 2017 / Aralık, ss. 235- 262.
Bolununsesi, (2005). https://www.bolununsesi.com/haber/133057/abdenkizik-kilimine-destek-2, eriĢim: 13.11.2020.
Bolu Belediyesi Bolu AraĢtırmaları Merkezi, (BAM). (2016). AĢçılar Diyarından Bolu Lezzetleri, Bolu Belediyesi Bolu AraĢtırmaları Merkezi Yayınları, Sayı 10, Bolu.
Bolu Gündem. (2004). http://www.bolugundem.com/mudurnu-bebekleridunyaya-tanitilacak-885h.htm, eriĢim: 11.11.2020.
Bolu Ġl Tarım ve Orman Müdürlüğü, (2014), Seben Elması Ġçin Ortak ÇalıĢma Devam Ediyor, https://bolu.tarimorman.gov.tr/Sayfalar/ Detay.aspx?TermStoreId=368e785b-af33-487d-a98dc11d5495130b&TermSetId=8be51746-23bf-4e90-a865- 9d83081e52fc&TermId=85d441d8-1b52-4085-b7abdcd2175585f0&UrlSuffix=66/Ilimize-Uygun-Elma-CesitleriBelirleniyor, eriĢim: 25.02.2021.
Bolu Ġl Tarım ve Orman Müdürlüğü, (2020). Kızık(Abbasi Armudu) Meyve Bahçesi Tesisi Ġçin Fidan Üretilecek, https://bolu.tarimorman.gov.tr/ Haber/1037/Kizik_abbasi-Armudu_-Meyve-Bahcesi-Tesisi-IcinFidan-Uretilecek, eriĢim: 25.02.2021.
Coğrafi ĠĢaret Nedir?, (t.y., par 1, par 3, par,4), https://www.ci.gov.tr/ sayfa/co%C4%9Frafi-i%C5%9Faret-nedir, eriĢim: 11.11.2020.
Çağlı, I. B. (2012). Türkiye‘de Yerel Kültürün Turizm Odaklı Kalkınmadaki Rolü: Gastronomi Turizmi Örneği. Ġstanbul, Ġstanbul Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, ġehir ve Bölge Planlama ABD, YayınlanmamıĢ Yüksek Lisans Tezi, Ġstanbul.
ÇalıĢkan, V. ve Koç, H. (2012). ―Türkiye‘de Coğrafi ĠĢaretlerin DağılıĢ Özelliklerinin Ve Coğrafi ĠĢaret Potansiyelinin Değerlendirilmesi‖, Doğu Coğrafya Dergisi, c. 17, s. 28, ss. 193 – 214.
Doğan, M. (2010). Mengen Havzasının BeĢeri ve Ġktisadi Coğrafyası, Erbain Yayınları, Ġstanbul.
Düzce Ġl Tarım ve Orman Müdürlüğü, (2019) Faaliyet Raporu, eriĢim: https://duzce.tarimorman.gov.tr/Belgeler/PLANVERAPOR/duzce_faa liyet_raporu-2019.pdf, eriĢim: 03.02.2021.
Eker, Ġ., Çelik, A., Kaya, A. ve Aydın, A. (2019). Bolu‘nun Endemik ve Nadir Bitkileri, Bolu Belediyesi AraĢtırma Merkezi Yayınları, Bolu.
El Sanatları, (t.y.), http://www.bolu.gov.tr/el-sanatlari, eriĢim: 11.11.2020.
Eroğlu, F. (1999). KüreselleĢme Süreci ve Kimlik Krizi, Türk Yurdu, Mart, c. 19, ss. 139-141.
Evliya Çelebi. (2013). Günümüz Türkçesiyle Evliya Çelebi Seyahatnamesi. 1-6. Kitaplar. Haz. Seyit Ali Kahraman, Yücel Dağlı, Ed. Sabri Koz. Yapı Kredi Yayınları, Ġstanbul.
Geleneksel Ürün Adı Nedir?, (t.y., par 1.), https://www.ci.gov.tr/ sayfa/geleneksel-%C3%BCr%C3%BCn-ad%C4%B1-nedir, eriĢim: 11.11.2020.
Gıda Güvenliği Hareketi. (2019). Gıda Hareketi Ambalajlı Su Raporu Tablosu, https://docs.google.com/spreadsheets/d/1sEH9fw_inmV1QBMc8NDI5uTPBoVId03vgBsCBQe-bk/edit#gid=1127942016.
Gıda Güvenliği Hareketi (2019). https://docs.google.com/spreadsheets/ d/1sEH9fw_inm-V1QBMc8NDI5uTPBoVId03vgBsCBQebk/edit#gid=1127942016, eriĢim: 20.11.2020.
Gökovalı, U. (2004). ‗Trends in Patenting Activities: Worldwide Evidence and Turkish Case‘, Ekonomik YaklaĢım, 15 (50), ss. 13-29.
Gökovalı, U. (2007), Coğrafi ĠĢaretler ve Ekonomik Etkileri: Türkiye Örneği, Ġktisadi ve Ġdari Bilimler Dergisi, Cilt: 21 Sayı: 2,ss. 141-160.
Gürbüz, M. E. ve Çetin, Ġ. (2017). 'Mudurnu bebekleri' ilçe ekonomisine katkı sağlayacak, https://www.aa.com.tr/tr/turkiye/mudurnu-bebekleriilce-ekonomisine-katki-saglayacak/759390, eriĢim: 25.02.2021.
Horng, J., Liu, C., Chou, H. and Tsai, C. Y. (2012). Understanding the Impact of Culinary Brand Equityand Destination Familiarity on Travel Intentions, Tourism Management, 33(4): 815-824.
HoĢcan, N., Genç, K., ġengül, S. (2016). Bolu Kent Markası OluĢturma Sürecinde AĢçılık Kültürü ve Gastronomi Turizminin Önemi: BOLGAMER Önerisi, Journal of Tourismand Gastronomy Studies 4/Special issue 1, ss. 52-76.
Ġbn Batûta. (2013). Ġbn Batuta Seyahatnamesi, (çev.) A. Sait Aykut, Yapı Kredi Yayınları, 2. Baskı, Ġstanbul.
Ġnalcık, H. (2008). Türkiye Tekstil Tarihi Üzerine AraĢtırmalar, Türkiye ĠĢ Bankası Yayınları, Ġstanbul.
Ġnce, Ö. (2006). Kaybolan Mesleklerimiz:Kemik Tarakçılık, http://hasbihal.weebly.com/2006-kemik-tarakccedil305l305k.html, eriĢim: 25.02.2021.
Kan, M. ve Gülçubuk, B. (2008). ―Kırsal Ekonominin Canlanmasında ve Yerel Sahiplenmede Coğrafi ĠĢaretler‖, Uludağ Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 2008, Cilt: 22, Sayı: 2,ss. 57–66.
Kan, M. Gülçubuk B. ve Küçükçongar, M. (2012). ―Coğrafi ĠĢaretlerin Kırsal Turizmde Kullanılma Olanakları‖, KMÜ Sosyal ve Ekonomik AraĢtırmalar Dergisi, 14(22), 93-101.
Kâtip Çelebi. (2008). Kitab-ı Cihannüma, (Haz.) Orhan Koloğlu, (Ed.) Bülent Özükan, Boyut Yayını, Ġstanbul.
KayabaĢı, N. ve Arlı, M. (2001). Cehri (Rhamnus petiolaris)‘den elde edilen renkler, Tarım Bilimleri Dergisi, c.7, s.3, ss. 126-134.
Kuru, S. ve Mert, G. (2008). Bolu Ġli Gerede Ġlçesi Geleneksel El Sanatlarından Kemik Tarakçılık, I. Ulusal El Sanatları Sempozyumu, Gazi Üniversitesi Türk El Sanatları AraĢtırma ve Uygulama Merkezi, 1. 24-26. Ankara.
Lök, H. ve Yıldız, S. (2015). Yerel Ürünlerin TeĢviki Ve Finansmanı, Bolu Ġlinin Desteklerden Yararlanma Potansiyeli, AĠBÜ Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 2015, Cilt:15, Yıl:15, Sayı:3, 15: 157-178.
MARKA (2011). Gerede‘nin Deri ve Deri Ürünlerinde Kümelenmesi Raporu, MARKA Yayınları Serisi, Ġstanbul.
Marmara, F. (2021). Yöremizin Unutulmaya Yüz TutmuĢ El Sanatları, https://fatmamarmara.wordpress.com/, eriĢim: 25.02.2021.
Meteoroloji Genel Müdürlüğü (2016). Köppen Ġklim Sınıflandırmasına Göre Türkiye Ġklimi, AraĢtırma Dairesi BaĢkanlığı Klimatoloji ġube Müdürlüğü, Ocak – 2016, Ankara.
Meteoroloji Genel Müdürlüğü (2018). Köppen-Trewartha Ġklim Sınıflandırmasına Göre Türkiye Ġklimi, AraĢtırma Dairesi BaĢkanlığı Klimatoloji ġube Müdürlüğü, Ankara.
Metin, R. (2012). 1699‐1718 Yıllarında Bolu‘da Yatırım Araçları, Karadeniz AraĢtırmaları, Sayı 33, ss. 43‐58.
Mudurnu El Sanatları, (t.y.) El sanatları, http://mudurnu.bel.tr/ mudurnu/mudurnu-el-sanatlari, eriĢim: 25.02.2021.
Orhonlu, C. (1992). ―Bolu‖, Diyanet Vakfı Ġslam Ansiklopedisi, VI, Ġstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı Yay: 276‐278.
Öztürk, M. Z., Çetinkaya, G., Aydın, S. (2017). Köppen-Geiger Ġklim Sınıflandırmasına Göre Türkiye‘nin Ġklim Tipleri, Coğrafya Dergisi 35, 17-27, Ġstanbul.
Sarıoğlu, H. ve Bağcı, V., (2016). Seyahatnamelere Göre Gerede/Bolu El Sanatları, SDÜ ART-E Güzel Sanatlar Fakültesi Dergisi, C.9, S. 17, ss:88-104, Isparta.
Soysaldı, A. ve Çolak, A., (2018). Bolu – Gerede Ġlçesi Mangallar Köyü El Örgüsü Çorap ve Patikleri, idil, C. 7, S. 49, ss. 1201-1205.
ġahin, G. (2011). ―Türkiye‘nin Coğrafi ĠĢaretleri‖, Uluslararası Katılımlı Coğrafya Kongresi, 07 – 10 Eylül 2011, Ġstanbul.
ġahin, G. (2013). Coğrafi ĠĢaretlerin Önemi ve Vize (Kırklareli)‘nin Coğrafi ĠĢaretleri, Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi Sayı 15,ss. 23-37.
ġahin, G. (2015). Türkiye Zirai Hayatında Manda (Bubalusbubalis) YetiĢtiriciliği ve Manda Ürünlerinin Değerlendirilmesi, Ġstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Coğrafya Dergisi 31, 14-40, Ġstanbul.
ġengül, S. (2018). Destinasyon Gastronomi Marka Değeri BileĢenlerinin Seyahat Niyeti Üzerine Etkisi (Bolu Örneği), AĠBÜ Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 2018, Cilt:18, Yıl:18, Sayı: 1, 18: 1-22.
Talas, M. (2004). KüreselleĢme ve Kültür, KüreselleĢme ve Psikiyatri, Türk Tabipler Birliği Yayınları Ankara, ss.229-244.
Tanrıkulu, M. (2007). Türkiye‘de Coğrafi ĠĢaretlerin Tespiti ve Tescil Edilmesinin Önemi, Uluslararası Sosyal Bilimler Eğitimi Dergisi, 1(2), 173-184.
Tanrıkulu, M. (2016). Coğrafya ve Kültür, Mekân, Kültür, Tarih, Coğrafi ĠĢaret, Pegem Akademi Yayınları 2. Baskı, Ankara.
Tanrıkulu, M. (2020). Covid-19 Gölgesinde Türkiye'de Holistik Turizm Ve Kültüre DönüĢ, Avrasya Sosyal ve Ekonomi AraĢtırmaları Dergisi (ASEAD), c.7, s.5, ss., 406-417.
T. C. Tarım ve Orman Bakanlığı, (2020a). Tarım Ürünleri Piyasaları, Tavuk Eti https://arastirma.tarimorman.gov.tr/tepge/Belgeler/ PDF%20Tar%C4%B1m%20%C3%9Cr%C3%BCnleri%20Piyasalar% C4%B1/2020Ocak%20Tar%C4%B1m%20%C3%9Cr%C3%BCnleri %20Raporu/Tavuk%20Eti%20Tar%C4%B1m%20%C3%9Cr%C3%B Cnleri%20Piyasa%20Raporu%202020%20ocak.pdf, eriĢim: 19.11.2020.
T. C. Tarım ve Orman Bakanlığı, (2020b), Bolu Tarımsal Yatırım Rehberi, https://www.tarimorman.gov.tr/SGB/TARYAT/Belgeler/il_yatirim_re hberleri/bolu.pdf, eriĢim: 19.11.2020.
Türkiye Cumhuriyeti Tarım ve Orman Bakanlığı HAYGEM (2020). https://www.tarimorman.gov.tr/sgb/Belgeler/SagMenuVeriler/HAYG EM.pdf, eriĢim: 19.11.2020.
Texier, C. (2002). Küçük Asya Coğrafyası, Tarihi ve Arkeolojisi, C. 1. (çev.) Ali Suat, Enformasyon ve Dokümantasyon Hizmetleri Vakfı Yayınları, Ankara.
Tümertekin, E. ve Özgüç, N. (2005). Ekonomik Coğrafya KüreselleĢme ve Kalkınma, Çantay Kitabevi, Ġstanbul.
Tümertekin, E. ve Özgüç N. (2015). BeĢeri Coğrafya, Ġnsan, Kültür, Mekân, Çantay Kitabevi 15. Baskı, Ġstanbul.
TÜĠK, (2020). https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Kumes-HayvanciligiUretimi-Eylul-2020-33691, eriĢim: 19.11.2020.
TÜRKPATENT, (t.y.,). https://www.ci.gov.tr/cografi-isaretler/liste?il=14, eriĢim: 25.02.2021.
Yenisoy, S. (2019). GeçmiĢten Günümüze Mudurnu Oyaları, ARIġ Halı, Dokuma ve ĠĢleme Sanatları Dergisi, 90-11.
Yumurta Üreticileri Merkez Birliği, (2018). Yumurta Tavukçuluğu Verileri, https://www.yum-bir.org/UserFiles/File/yumurta-veriler2019web.pdf, eriĢim: 18.11.2020.
Zencirci, N, Örgeç, M., Özkök KaĢıkçı, Ġ., Ağı, F. (2020). Anadolu'nun Buğday Mirası: Bolu Iza Buğdayı, https://www.researchgate.net/ publication/342313435_ANADOLU'NUN_BUGDAY_MIRASI_BOL U_IZA_BUGDAYI.