17. Yüzyılda Avrupa’da Kurulan Bilim Akademileri ve Bilimsel Gelişmelerdeki Rolleri

Öz 17. yüzyıl, modern bilimin ve modern felsefenin doğduğu; aynı zamanda bilimsel bir devrimin yaşandığı yüzyıldır. Kopernik’in 16. Yüzyılda astronomide başlattığı devrim bütün bilim türlerine sirayet etmiş ve onların kökten değişime uğramalarına yol açmıştır. Onun evrene bakışı, kullandığı araştırma yöntemleri, yürürlüğe soktuğu yeni terminoloji günümüz biliminde etkilerini hala sürdürmektedir. Elbette, böyle bir çağa tesadüfen ulaşılma-mıştır. Bu çağın bir dönüm noktası olarak görülmesi, önceden yaşanan pek çok gelişmenin sonucudur. Bu gelişmelerden birisi de, Rönesans’ın kalbi İtalya’dan başlamak üzere, İngiltere, Fransa, Almanya, Rusya ve İsveç gibi ülkelerde Bilim Akademilerinin kurulmasıdır ki bu kuruluşlar Bilimsel Devrimin devindirici gücü halini almıştır. Bilim akademilerinin kurulmaları büyük ölçüde kendilerini Skolastisizmin etkisinden kurtarabilmiş, doğa bilimleriyle ilgilenen, özgür ruhlu bilim insanları ve filozofların sayesinde gerçekleşir ki bu isimler arasında Galileo Galilei, Francis Bacon, Robert Boyle, G. W. Leibniz, Thomas Hobbes, Rene Descartes, Marin Mersenne gibi figürler yer alır. Söz konusu düşünürlerin gayri resmi toplantılar aracılığıyla gerçekleştirdikleri bilimsel etkinlikler, sonrasında pek çok önemli bilim akademisinin ortaya çıkmasına yol açmıştır. 17. Yüzyılda, Bilimsel Devrim’in yaşanmasında tetikleyici bir role sahip olan Bilim Akademilerinin nasıl kurulduklarını, bilime ne tür katkılarda bulunduklarını ele almak bu çalışmanın ilgilendiği temel konudur. Bu çalışmanın temel iddiası, doğa bilimlerinin gelişmesinde, teknolojik ilerlemelerin yaşanma-sında, bilimin kurumsallaşmasında ve bilimsel bir devrimin yaşanmasında bilim akademilerinin oldukça önemli bir işlevi yerine getirdikleridir. Bu çalışma ışığında, bilimsel etkinliklerin düzenli bir şekilde gerçekleştiril-mesinde, bilim tarihini değiştirecek önemli deneylerin yapılmasında, önemli buluşların gerçekleştirilmesinde, bilimsel bilginin dolaşıma sokulmasında, bilimsel çalışmaların yapılması için gerekli olan finansmanın sağlanmasında, bilim akademileri önemli bir fonksiyonu yerine getirdikleri varsayılabilir.

Anahtar Kelimeler:

Doğa Bilimleri, Bilim Akademileri, Bilimsel Devrim, Bilimsel Gelişme, Francis Bacon, Skolastisizm

PDF

___

Fara, P., (2012). Bilim, Dört Bin Yıllık Tarih. İstanbul: Metis Yayınları.
Henry, J., (2016). Bilimsel Düşüncenin Kısa Tarihi. (Ayşe Mine Şengel, Çev.). Ankara: Akılçelen Kitaplar.
The Interacademy Partnership (2015). Accademia Nazionale dei Lincei, http://www.interacademies.org/Italy.aspx, (Erişim Tarihi: 05.10.2019).
Jeans, Sir J., (1951). The Growth of Physical Science. Cambridge: Cambridge University Press.
Magner, L. N., (1979). A History of the Life Sciences. New York: Marcel Dekker Inc.
Mason, S. F., (2013). Bilimler Tarihi. (Umur Daybelge, Çev.). Ankara: TTK Yayınları.
McClellan III, J. E., Dorn, H., (2013). Dünya Tarihinde Bilim ve Teknoloji (3. bs.). (Murat Alev, Ed., Haydar Yalçın, Çev.). Ankara: Akılçelen Kitaplar.
Mikkeli, H., (2016). The Cultural Programmes of Alessandro Piccolomini and Sperone Speroni at the Paduan Accademia degli Infiammati in the 1540s, Philosophy in the Sixteenth and Seventeenth Centuries: Conversations with Aristotle (Constance Blackwell, Sachiko Kusukawa, Ed.). New York: Routledge.
Nauert, C., G., (2006). Academies, The A to Z of the Renaissance. Lanham: Scarecrow Press.
Özdemir, Nihal Fırat. (2019). Yeni Bilginin Dolaşım Araçları: 17. Yüzyılda İngiltere’de Yeni Bilginin Kamusallaşması. İstanbul: Hiperlink Yayınları.
Ronan, C. A., (2003). Bilim Tarihi. (Ekmeleddin İhsanoğlu, Feza Günergun, Çev.). Ankara: Tübitak Yayınları.
Sgarbi, M., (2014). The Italian Mind: Vernacular Logic in Renaissance Italy (1540-1551). Leiden&Boston: Brill Publishing.
Wolf, A., (1950). A History of Science, Technology and Philosophy in the 16th and 17th Centuries (2. bs.). London: George Allen and Unwi Ltd.