Girit Muharebesi Sonrası Osmanlı-Venedik Hududu (1671)

Osmanlı Devleti ile Venedikliler arasında 1645 yılında denizde başlayan savaş 1669 yılında imzalanan antlaşma ile son bulmuştur. Savaş dönemi içerisinde her iki devletin karşılaştıkları bir başka nokta ise Bosna taraflarıdır. Osmanlı ordusu her ne kadar denizde başarılı olsa da karada kısmen mağlup olmuş ve savaşın bitmesinden sonra ise her iki güç sınırlarını yeniden tespit etmek için anlaşmışlardır. Sınırların tespiti için görevlendirilen diplomatların raporları oldukça değerli bilgiler içermektedir. Venedik tarafından görevli olan Battista Nani’nin yazdıkları her iki tarafın sınırlarını tespit etmek için nasıl bir tavır içinde olduklarını açık bir şekilde ortaya koymaktadır. Türlü sıkıntılar içerisinde gerçekleştirilen sınırların önemli özelliği her iki devletin sahip olduklarını ortaya koymasıdır. Bu görüşmelerin bir başka önemli özelliği de daha evvel yapılan sınır çizimlerinin bir bakıma teyit edilmesidir.

The Border of The Ottoman-Venice After The Battle of Crete (1671)

The Ottoman-Venice conflicts which started in 1645 ended with a treaty in 1669. During the sea wars between the Ottoman Empire and Venice, another area that was a battlefield for bothsides draw an attention: Bosnia and its regions. Although the Ottoman army was successful on the sea wars, they defeated partially on the land and the both power came to an agreement after the war to determine their borders again. At this point both sides’ border officials who were elected and sent to determine the frontiers, and their reports and also documents which were sent to their capitals include quite important informations. Battista Nani who was a border official by Venice and his notes revealed how the Ottoman and Venice’s attitudes were to establish their borders explicitly. The borders which determined with many difficulties had a significant feature because both sides put what they had. These border negotiations had also another importance because of the fact that they confirmed borderlines which determined before.

Keywords:

War, Border, Ottoman Venice,

PDF

___

1- Kaynaklar
A. Arşiv KaynaklarıArchivio di Stato di Venezia (=ASVe), PTM. (Senato Dispacci, Provveditori da Terra e da Mar)ASVe, PTM., Busta: 245, (24 Aprile 1588 – 7 Aprile 1589) .ASVe, PTM,, Busta: 329 ve 330.ASVe, PTM., Busta: 485, n.4, 5, 9, 10, 11, 13, 14, 15, 16, 17, 18, 19, 21, 22, 25, 26, 27, 28, 31, 34, 35, 36, 37, 40, 41 ve 42.
Biblioteca Museo Correr, Venezia Correr, Misc.LXXVIII, n.2652.
Cumhurbaşkanlığı Devlet Arşivleri Başkanlığı Osmanlı Arşivi (=BOA)MAD.d., n.6004, Hüküm 120.Mühimme n.21, Hüküm 404; n.22, Hüküm 420; n.24, Hüküm 74, 196, 205 ve 521 Düvel-i Ecnebiye Defterleri, Venedik Ahidnâme Defteri, 16/4.
B. Araştırmalar ve Yayımlanmış KaynaklarBaşbakanlık Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü, (2006). 91, 164, MAD 540 ve 173 Numaralı Hersek, Bosna ve İzvornik Livâları İcmâl Tahrir Defterleri (926-939/1520-1533), Ankara.
Belin, M., (1876). “Relations Diplomatiques de la République de Venise avec la Turquie, Journal Asiatique, Novembre-Decembre, VII. Seri, ss.381-424.
Doğan, G., (2017). Venediklü ile Dahi Sulh Oluna: 17. ve 18. Yüzyıllarda Osmanlı-Venedik İlişkileri, İstanbul.
Djurdjev, B., (1992). “Bosna-Hersek”, TDV İslam Ansiklopedisi, cilt:6, ss.297-305, İstanbul.
Fabris, A., (1992), “From Adrianople to Costantinople: Venetian-Ottoman Diplomatic Missions, 1360-1453”, Mediterranean Historical Rewiew, vol.7, n.2, ss.154-200.
Hammer-Purgstall, J.F., (1963). Geschichte des Osmanischen Reiches, vol.9, Pesth.
Heywood, C., (2014). Atlas of Southeast Europe: 1521 – 1699, Leiden-Boston.İnalcık, İ., (2000). “İmtiyâzât”, TDV İslam Ansiklopedisi, cilt:5, ss.38-40, İstanbul.
Kaçan, M., (1995). XVI. ve XVII. Yüzyıllarda Osmanlı-Venedik Ahidnâmeleri, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayımlanmamış Doktora Tezi, İstanbul.
Kütükoğlu, M., (1988). “Ahidnâme”, TDV İslam Ansiklopedisi, cilt:1, ss.536-540, İstanbul.
Martin, M.E., (1980). “The Venetian-Seljuk Treaty of 1220”, English Historical Review, vol.XLV, ss.321-330.
Mayhew, T., (2008). Dalmatia Between Ottoman and Venetian Rule: Contado di Zara 1645-1718, Roma.
Nani, B., (1702). Histoire de la République de Venise, Tome: II, Amsterdam.
Oruç, H., (2005). 15. Yüzyılda Bosna Sancağı ve İdari Dağılımı, OTAM, cilt:18, sayı:18, SS.249-271.
Pedani, M.P., (1994). In Nome Del Gran Signore: Inviati Ottomani a Venezia Dalla Caduta di Costantinopoli Alla Guerra di Candia, Deputazione Editrice, Venezia.
Pedani, M.P. F., (1994). I “Documenti Turchi” Dell’Archivio Di Stato di Venezia, Ministero per i beni culturali e ambientali Ufficio centrale per i beni archivistici, Roma.
Pedani, M.P., (2002). Dalla Frontiera Al Confine, Venezia.
Pitcher, D.E., (1999). Osmanlı İmparatorluğu’nun Tarihsel Coğrafyası, çev. Bahar Tırnakçı, İstanbul.
Şakiroğlu, H. M., (1986). “II. Selim’in Venedik Cumhuriyeti’ne Verdiği 1567 ve 1573 tarihli Ahidnâmeler” Erdem, cilt:II/5, ss.527-553.
Turan, Ş., (2000). Türk-İtalya İlişkileri I: Selçuklular’dan Bizans’ın Sona Erişine, Ankara.
Tzavara, T., (2011-2012). “I Trattati Commerciali Tra Venezia e L’Impero di Trebisonda, 1319-1396”, Thesaurisma, 41/42, ss.41-87.