Türkiye’de Kredi Genişlemesinin Cari Açığa Etkisi: Sınır Testi Yaklaşımı

Bu çalışmada, hem siyasi hem ekonomi otoritelerince son zamanlarda sıkça ifade edilen, “Türkiye’de yurtiçi toplam kredi hacmi artışının cari açığın artışı üzerinde büyük bir baskıya neden olduğu” iddiası araştırılmaktadır. Ekonometrik analiz için, 1992Q1- 2014Q3 dönemi üç aylık kredi hacminin GSYH’ ya oranı ve cari açığın GSYH ’ya oranı verileri kullanılmıştır. Bu seriler arasındaki nedensellik ilişkisi için Toda-Yamamoto (1995) ve Dolado-Lütkepohl (1996) nedensellik testleri kullanılırken, eşbütünleşme için ise Pesaran vd. (2001) tarafından geliştirilen sınır testi yaklaşımı kullanılmıştır. Seriler arasındaki uzun ve kısa dönem ilişkileri sınır testi yaklaşımına dayalı ARDL (Autoregressive Distrubed Lag) yöntemi kullanılarak incelenmiştir. Ekonometrik analiz sonucunda, seriler arasında eşbütünleşme ve çift yönlü nedensellik ilişkisi tespit edilmiş, yurtiçi toplam kredi hacmi genişlemesinin cari açığı beklenen düzeyden daha az artırdığı tespit edilmiştir. Hata düzeltme mekanizmasının çalıştığı analizde, kısa dönem sapmaların ise yaklaşık 7 ay içerisinde ortadan kalktığı saptanmıştır.

.Impact of Credit Expansion on the Current Account Deficit in Turkey: Bound Test Approach

In this study, both political and economic authorities recently been frequently stated that "Turkey's total domestic credit volume increase caused a large increase in pressure on the current account deficit" is to investigate the allegations. 1992Q1- 2014Q3 period of three months the volume of loans to GDP ratio and the current account deficit to GDP ratio datas are used in the econometric analysis. Between this series for the causality relationship was used Toda-Yamamoto (1995) and Dolado-Lütkepohl (1996) causality tests. To detecting the presence of cointegration was used the bounds testing approach developed by Pesaran et.al. (2001). Long and short-term relationships between the series were analyzed using the method ARDL based on the bound test approach. As a result of the econometric analysis, two-way causality and integration relationship between the series has been identified. The total domestic credit volume expansion was determined that less than expected level of increase to the current account deficit. In the error correction model, dedected that short run deviations were disappeared in about seven months and the series moving together in the long run.

Keywords:

Current Account Deficit, Credit Expansion, Cointegration Bound Test, ARDL,

PDF

___

Ağazade, S. (2014). Tüketici Kredilerine Yönelik Sınırlama Türkiye'nin Cari Açık Sorununa Çözüm Olur mu? Doğrusal Dışı Bir Koentegrasyon Analizi. Bankacılar Dergisi, 91, 46-54.
Akbaş, Y. E., Şentürk, M. ve Sancar, C. (2013). Testing for Causality between the Foreign Direct Investment, Current Account Deficit, GDP and Total Credit: Evidence from G7. Panoeconomicus, 6, 791-812.
Altıntaş H. (2013). Türkiye'de Petrol Fiyatları, İhracat Ve Reel Döviz Kuru İlişkisi: ARDL Sınır Testi Yaklaşımı ve Dinamik Nedensellik Analizi. Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, 9(19), 1-30.
Biztis, G.P., John, M. ve Papazoglou, C. (2008). The Determinants of The Greek CurrentAccount Deficit: The EMU Experience. Journal of International and Global Economic Studies, 1(1), 105-122.
Bloomberght, (2011). Babacan: Cari Açık, Kredi Hacmiyle Bağlantılı. http://www.bloomberght.com/haberler/haber/1046227-babacan-cari-acikkredi-hacmiyle-baglantili (Erişim Tarihi: 20.01.2015)
Brissimis, S.N., Hondroyiannis, G., Papazoglou, C., Tsaveas, N.T. ve Vasardani, M.A. (2012). Current Account Determinants and External Sustainability in Periods of Structural Change. Economic Change and Restructuring, 45 (1- 2), 71-95.
Çetin, M. ve Seker, F. (2013). Doğrudan Yabancı Yatırımlar Ve İhracat İlişkisi: Gelişmekte Olan Ülkeler Üzerine Bir Nedensellik Analizi, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İİBF Dergisi, 8(1), 121-142.
Dickey, D. ve Fuller, W.A. (1979). Distribution of the Estimates for Autoregressive Time Series with a Unit Root. Journal of the American Statistical Association. 74, 427-431.
Doğukanlı, H. (2008). Uluslararası Finans, Adana: Karahan Kitabevi Dolado, J.L. ve Lütkepohl, H. (1996). Making Wald Tests Work for Cointegrated VAR Systems. Econometric Reviews, 15, 369-386.
Eğilmez, M. (20.01.2013). Cari Açığın Oluşumu ve Finansmanı http://www.mahfiegilmez.com/2013/01/cari-acgn-olusumu-ve-finansman.ht ml (Erişim Tarihi: 01.02.2015)
Eğilmez, M. (2015). Fed, Faiz Artırımı ve TCMB. http://www.mahfiegilmez.com/2015/08/fed-faiz-artrm-ve-tcmb.html (Erişim Tarihi: 01.02.2015).
Engle, R. ve Granger, C.W. (1987). Co-Integration and Error Correction: Represention, estimation and Testing. Econometrica, 55(2), 251 - 276.
Ertugrul, H.M., Gerni, C. ve Toraganli-Karamollaoglu, N. (2013). A Dynamic Investigation of the Impact of Credit Growth on the Current Account of Turkey. http://papers.ssrn.com/sol3/papers.cfm?abstract_id=2349545 (Erişim Tarihi: 08.03.2016)
Eşiyok, B.A. (2012). Türkiye Ekonomisinde Cari Açık Sorunu ve Nedenleri. Finans Politik & Ekonomik Yorumlar, 49(569), 63-85.
EVDS (2015). TCMB Elektronik Veri Dağıtım Sistemi. http://evds.tcmb.gov.tr/ (Erişim Tarihi: 01.02.2015).
Eyüpgiller, S. (1999). Banka İşletmeciliği Bilgisi. Ankara: Banka ve Ticaret Hukuku Araştırma Enstitüsü Yayınları.
Gacener Atış, A. ve Saygılı, F. (2014). Türkiye'de Kredi Hacmi ve Cari Açık İlişkisi Üzerine Bir İnceleme, Business & Economics Research Journal, 5(4), 129.
Ganioğlu, A. (2013). Rapid Credit Growth and Current Account Deficit as the Leading Determinants of Financial Crises Economics. The Open Access, Open-Assessment E-Journel, Discussion Paper 35.
Göçer, İ. (2013). Türkiye'de Cari Açığın Nedenleri, Finansman Kalitesi ve Sürdürülebilirliği: Ekonometrik Bir Analiz. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İİBF Dergisi, 8(1), 213-242.
Göçer, İ. (2015). Bankacılık Sektörü Kredi Hacmi Genişlemesinin İşsizlik Üzerindeki Etkileri: Çoklu Yapısal Kırılmalı Eştümleşme Analizi. İş, Güç Endüstri İlişkileri ve İnsan Kaynakları Dergisi,17(2), 109-129.
Göçer, İ., Mercan, M. ve Hotunluoğlu, H. (2012). Seçilmiş OECD Ülkelerinde Cari İşlemler Açığının Sürdürülebilirliği: Yatay Kesit Bağımlılığı Altında Çoklu Yapısal Kırılmalı Panel Veri Analizi. Maliye Dergisi, 163, 449-470.
Göçer, İ., Mercan, M. ve Peker, O. (2013). Kredi Hacmi Artışının Cari Açığa Etkisi: Çoklu Yapısal Kırılmalı Eşbütünleşme Analizi. Ekonometri ve İstatistik e-Dergisi, 18, 1-17.
Granger, W.J. (1979). Seasonal Analysis of Economic Time Series. The National Bureau of Economic Research, 33 - 56.
IMF (2009). Balance of Payments and International Investment Position Manual Sixth Edition (BPM6) http://www.imf.org/external/pubs/ft/bop /2007/pdf/BPM6.pdf (Erişim Tarihi: 08.07.2015)
Johnston, J. ve Dinardo, J. (1997). Econometric Methods. Singapore: McGrawHill International Editions.
Kamas, L. ve Joyce, J. P. (1993). Money, Income And Prices Under Fixed Exchange Rates: Evidence From Causality Tests And VARs. Journal of Macroeconomics, 15(4), 747-768.
Karluk, S.R. (2013). Uluslararası Ekonomi: Teori ve Politika. 10. Baskı, İstanbul: Beta Yayıncılık.
Kılıç, C. (2015). Tüketici Kredileri ve Cari Açık Arasındaki İlişki: Türkiye Örneği. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 29(2), 219.
Krugman, P.R. ve Obstfeld, M. (2009) International Economics, Theory &Policy. 8th Edition, Pearson International Editon.
Kwiatkowski, D., Phillips, P.C.B., Schmidt, P. ve Shin, Y. (1992). Testing the Null of Stationary Against the Alternative of a Unit Root: How Sure Are We that Economic Time Series Have a Unit Root? Journal of Econometrics 54, 159-178.
Ng, S. ve Perron, P. (2001). Lag Length Selection and the Construction of Unit Root Tests with Good Size and Power. Econometrica, 69(6), 1519-1554.
Parasız, İ. (2005). Para, Banka ve Finansal Piyasalar, 8.Baskı, Bursa: Ezgi Kitabevi.
Peker, O. ve Göçer, İ. (2010). Yabancı Doğrudan Yatırımların Türkiye'deki İşsizliğe Etkisi: Sınır Testi Yaklaşımı. Ege Akademik Bakış, 10(4), 1187- 1194.
Pesaran, M.H., Shin, Y. ve Smith, R. J. (2001). Bounds Testing Approaches To The Analysis Of Level Relationships. Journal of Applied Econometrics, 16(3), 289-326.
Phillips, P.C.B. ve Perron, P. (1988). Testing for a Unit Root in Time Series Regression. Biometrika, 75(2), 335-346.
Saçık Y.S. ve Karaçayır, E. (2014). Küresel Kriz Sonrasında Cari Açık ve Kredi Hacmi Arasındaki İlişki: Türkiye Örneği. International Conference On Eurasian Economies, Skopje-Macedonia, 507-514.
Saito, A.T., Savoia, J. ve Lazier, L. (2013). Determinants of Private Credit in OECD Developed, BRIC's and LAC Countries. http://ssrn.com/abstract=2291689 (Erişim Tarihi: 30.03.2015).
Sandalcılar, A.R. ve Altıner, A. (2014). Türkiye'de Tüketici Kredileri İle Cari İşlemler Açığı Arasındaki Nedensellik İlişkisi. Bankacılar Dergisi, 89, 28- 40.
TBB (2015). Türkiye Bankalar Birliği, https://www.tbb.org.tr/tr (Erişim Tarihi: 02.07.2015)
TCKB (2015). T.C. Kalkınma Bakanlığı Uluslararası Ekonomik Göstergeler. http://www.kalkinma.gov.tr/Lists/Uluslar%20Aras%20Ekonomik%20Gster geler/Attachments/10/Uluslararas%C4%B1%20Ekonomik%20G%C3%B6st ergeler%202014.pdf, (Erişim Tarihi: 02.06.2015).
TCMB (2015). Ödemeler Dengesi İstatistikleri"ne İlişkin Yöntemsel Açıklama İstatistik Genel Müdürlüğü, Ödemeler Dengesi Müdürlüğü, http://www.tcmb.gov.tr (Erişim Tarihi: 20.04.2015)
Telatar, E. (2011). Türkiye'de Cari Açık Belirleyicileri ve Cari Açık-Krediler İlişkisi. Bankacılar Dergisi, 78, 22-34.
Tiryaki, G. (2014). Türkiye'de Bireysel Kredilerin Ekonomik Büyüme ve Cari Açık ile İlişkisi. Bankacılar Dergisi, 91, 55-74.
Toda, H.Y. ve Yamamoto, T. (1995). Statistical Inferences in Vector Autoregressions with Possibly Integrated Processes. Journal of Econometrics, 66, 225-250.
Togan, S. ve Berument, H. (2011). Cari işlemler dengesi, sermaye hareketleri ve krediler. Bankacılar Dergisi, 78, 3-21.
UNCTAD (2015). United Nations Conference On Trade And Development http://unctad.org/en/Pages/Statistics.aspx (Erişim Tarihi: 04.05.2015)
Yalçıner, K. (2012). Uluslararası Finansman, Ankara: Detay Yayıncılık.