Haktan SEVİNÇ, Ö. Selçuk EMSEN, Eda BOZKURT

Yatırım Teşvik Politikalarının Bölgesel Belirleyicilerine Yönelik Bir Analiz: Türkiye Örneği

Literatürde teşvik kavramı; özendirme, sübvanse etme, destekleme ve devlet yardımı gibi kavramları kapsamakta veya bu kavramlarla eş tutulmaktadır. Ülkeler gelişmiş ülkelerle aralarındaki farkı kapama veya gelişmiş ülkelerin stratejik önemi olan alanlarda liderliğini sürdürme çabaları yanı sıra bölgeler veya iller arasındaki gelişmişlik farklarını azaltmak amacıyla da teşvik düzenlemelerine başvurmaktadır. Türkiye’de de bölgeler arası gelişmişlik farklarını gidermek amacıyla teşvik uygulamalarının varlığı özellikle 2000 yılı sonrasında uygulamaya konan teşvik paketleriyle daha dikkat çeker olmuştur. Bu bağlamda Türkiye’de İstatistiki Bölge Birimleri Sınıflandırmasına göre ayrımı yapılan ve Düzey-2 kapsamında olan 26 alt bölgeye verilen yatırım teşviklerinin sosyo-ekonomik ve siyasal belirleyicilerinin neler olduğu 2004-2012 arası dönem için inceleme konusu yapılmıştır. Analiz sonuçlarına göre Türkiye’de yatırım teşviklerinden faydalanma derecesinin bölgelerin gelişmişlik düzeyleriyle paralellik arz ettiği gözlenmiş ve bu durum bölgesel dengesizlikleri giderme amaçlı uygulanan teşvik politikalarının arzulanan amaçlarının saptığına işaret etmiştir.

An Analysis about Determining The Regional Distribution Of Investment Incentives: Turkey Case

In literature, the “incentive” concept includes the concepts such as encouragement, subvention, supporting and governmental aids, or is considered to be same with these concepts. Besides closing the gap between the countries and developed countries or developed countries’ effort for sustaining their leadership in strategic domains, the incentives are also applied in order to decrease the developmental differences between the regions or cities. The presence of the investment incentives in Turkey in order to eliminate the developmental differences between the regions has become more attention-grabbing especially after the implementation of incentive packages after the year 2000. Within this context, what the socioeconomic and political determinants of the incentives given to 26 regions of Turkey grouped according to nomenclature d'unités territoriales statistiques (NUTS) and being within the scope of Level II are has been investigated for the period of 2004-2012. According to the analysis results, it has been observed that the degree of benefitting from investment incentives in Turkey exhibited parallelism with developmental status of the regions, and this situation indicated that the incentive policies implemented in order to eliminate the regional imbalances deviated from the desired objectives.

Keywords:

Incentive Investment, Regional Development, Panel Data Analyses,

PDF

___

Alp, A. (2011). Panel Veri Analizi ve Panel Ridge Regresyon Üzerine Bir Uygulama. Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi.
Akıncı, M. (2014). Ekonomik Özgürlükler ve Ekonomik Büyüme Arasındaki İlişki. Bursa: Dora Basım-Yayın ve Dağıtım A.Ş.
Asteriou, D. ve Hall, S. (2007). Applied Econometrics. New York: Palgrave Macmillan.
Aydın, U. (2004). Industrial Subsidies in OECD Countries 1989-1995. Second Pan-European Conference, Standing Group on EU Politics Bologna.
Baltagi, B. H. (2005). Econometric Analysis of Panel Data. England: John Wiley and Sons Ltd, The Atrium, Southern Gate, Chichester, West Sussex PO19 8SQ.
Barbieri, L. (2006). Panel Unit Root Tests: A Review. Quaderni Del Dipartimento Di Scienze Economiche E Socıali, Serie Rossa: EconomiaQuaderno N. 43.
Bartik, T. J. (2007). Solving the Problems of Economic Development Incentives. In Reining in the Competition for Capital. Ann Markusen, ed. Kalamazoo, MI: W.E. Upjohn Institute for Employment Research, http://research.upjohn.org/up_bookchapters/240
Blais, A. (1986). Industrial Policy. Toronto: University of Toronto Press. Blomström, M. ve Kokko, A. (2003). The Economics of Foreign Direct Investment Incentives. Working Paper 168.
Bracewell-Milnes, B. ve Huiskamp, J. C. L. (1977). Investment Incentives A Comparative Analysis of The Systems in The EEC, The USA and Sweden. Springer-Science+Bnsiness Media, B. V.
Brooks, C. (2008). Introductory Econometrics for Finance. Cambridge University Press, Cambridge.
Buccllato, T. ve Santangelo, F. (2009). Foreign Direct Investments Distribution in The Russian Federation: Do Spatial Effects Matter. Centre for the Study of Economic and Social Change in Europe, Economics Working Paper No.99.
Charlton, A. (2003). Incentive Bidding for Mobile Investment: Economic Consequences and Potential Responses. OECD Development Center Working Paper No. 203.
Chen, C.H. (1996). Regional Determinants of Foreign Direct Investment in Mainland China. Journal of Economic Studies, 23(2), 18-30.
Christiansen, H., Oman, C. ve Charlton, A. (2003). Incentives-based Competition for Foreign Direct Investment: The Case of Brazil. Directorate For Financial, Fiscal and Enterprise Affairs, Working Papers on International Investment, Number: 2003/1. OECD, Cornia, G. C. ve Nelson, R. D. (2010). State Tax Revenue Growth and Volatility.
Federal Reserve Bank of St. Louıs Regıonal Economıc Development, 6(1). Coşkun, R. (2001). Determinants of Direct Foreign Investment in Turkey. European Business Review, 13(4), 221-226.
Çetin, M. ve Ecevit, E. (2010). Sağlık Harcamalarının Ekonomik Büyüme Üzerindeki Etkisi: OECD Ülkeleri Üzerine Bir Panel Regresyon Analizi. Doğuş Üniversitesi Dergisi, 11(2), 166-182.
Çınar, S. (2011). Gelir ve CO2 Emisyonu İlişkisi: Panel Birim Kök ve Eşbütünleşme Testi. Uludağ Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, XXX(2), 71-83.
Deichmann, J., Karidis, S. ve Sayek, S. (2003). Foreign Direct Investment in Turkey: Regional Determinants. Applied Economics, 35(16), 1767-1778.
Dinga, M. (2011). The Role of Investment Incentives in Regional FDI Reallocation: A Regression-Discontinuity Approach. Charles University Center for Economic Research and Graduate Education Academy of Sciences of the Czech Republic Economics Institute, Working Paper Series, ISSN 1211-3298.
Ekinci, D. (2013), Yığılma Ekonomilerinin Nedenleri ve Etkileri: Türkiye Alt Bölgeler Bazında Bir Uygulama (1990-2009). (Yayımlanmamış Doktora Tezi), Atatürk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Erzurum.
Eşiyok, B. (2011). Determinants of Foreign Direct Investment in Turkey: A Panel Study Approach. MPRA Paper, No. 36568.
Getzner, M. (2007). Empirical Tests of the Political Economy of Regional State Aid. International Journal of Applied Economics, 4(2), 33-45.
Ginevicius, R. ve Simelyte, A. (2011). Government Incentives Directed Towards Foreign Direct Investment: A Case of Central and Eastern Europe. Journal of Business Economics and Management, ISSN 1611-1699, 12(3), 435-450.
Gül, E. ve Kamacı, A. (2012). Dış Ticaretin Büyüme Üzerine Etkileri: Bir Panel Veri Analizi. Uluslararası Alanya İşletme Fakültesi Dergisi, 4(3), 81-91.
Gül, E. ve Yavuz, H. (2010). AB'nin Yeni Üyeleri ile Türkiye'de Kamu Harcamaları ve Ekonomik Büyüme İlişkisi: 1996-2008 Dönemi. Maliye Dergisi, Sayı: 158.
Gülmez, A. ve Yardımcıoğlu, F. (2012). OECD Ülkelerinde Ar-Ge Harcamaları ve Ekonomik Büyüme İlişkisi: Panel Eşbütünleşme ve Panel Nedensellik Analizi (1990-2010). Maliye Dergisi, Sayı 163.
Işık, N., Acar, M. ve Işık, H. B. (2004). Enflasyon ve Döviz Kuru İlişkisi. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 9(2), 323-340.
Kaplan, M. ve Kalyoncu, H. (2011). Measuring the Level of International Capital Mobility for MENA Countries. Journal of Economic and Social Studies, 1(1).
Karahasan, B. C. (2010). Dynamics and Variation of Regional Firm Formation: Case of Turkey. Marmara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmamış Doktora Tezi, İstanbul.
Karim, N. A. H. A., Fleming, E. ve Doran, H. (2004). An Analysis of the Regional Distribution of Foreign Direct Investment Inflows in the Manufacturing Sector in Malaysia. University of New England School of Economics, Working Paper Series in Economics.
Kutlar, A. (2005). Uygulamalı Ekonometri. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım. Levin, A., Lin, C. F. ve Chu, C. S. J. (2002). Unit Root Tests in Panel Data: Asymptotic and Finite-Sample Properties. Journal of Econometrics, 108, 1- 24.
Liu, K., Daly, K. ve Varua, E. (2012). Determinants of Regional Distribution of FDI Inflows across China's Four Regions. International Business Research, 5(12).
Martin, R. (1998). Regional Incentive Spending for European Regions. Regional Studies, 32(6), 527-536.
Miroslava, C. (2013). The Effectiveness of Investment Incentives in Certain Foreign Companies Operating in the Czech Republic. Journal of Competitiveness, 5(1), 108-120.
Murray, R. (1971). Internationalization of Capital and the Nation State. New Left Review, I/67 May-June 71.
Na, L. ve Lightfoot, W. S. (2006). Determinants of Foreign Direct Investment at the Regional Level in China. Journal of Technology Management in China, 1(3), 262-278.
Narin, M. (2012). Türkiye'de Yatırımlar ve Yatırım Teşvikleri. 3. Ulusal İktisat Kongresi, DEÜ İİBF İktisat Bölümü / İzmir-Türkiye.
Ndikumana, L. (2000). Financial Determinants of Domestic Investment in SubSaharan Africa: Evidence from Panel Data. World Development, 28(2), 381- 400.
Nelson, C.R. ve Plosser, C.L. (1982). Trends and Random Walks in Macroeconmic Time Series. Journal of Monetary Economics, 10(I 982) 139-162.
Oman, C. (2000). Policy Competition for Foreign Direct Investment A Study of Competition among Governments to Attract FDI. Development Centre of The Organisation for Economic Co-Operation and Development.
Ottaviano, G. I. P. ve Pinelli, D. (2006). Market Potential and Productivity: Evidence from Finnish Regions. Regional Science and Urban Economics, 36, 636-657.
Park, J. H. (2012). What Determines the Specificity of Subsidies. International Studies Quarterly, Vol: 56, 413-426.
Pazarlıoğlu, M. V. ve Gürler, Ö. K. (2007). Telekomünikasyon Yatırımları ve Ekonomik Büyüme: Panel Veri Yaklaşımı. Finans Politik ve Ekonomik Yorumlar, 44(508).
Pelegrin, A. (2003). Regional Distribution of Foreign Manufacturing Investment in Spain Do Agglomeration Economies Matter. Institut d'Economia de Barcelona, Edifici Florensa.
Porsse, A., Haddad, E. ve Ribeiro, E. P. (2007). Economic Effects of Regional Tax Incentives: A General Equilibrium Approach. Latin American Business Review, 7(3-4), 195-216.
Resmini, L. (2000). The Determinants of Foreign Direct Investment in The CEECs. Economics of Transition, 8(3), 665-689.
Salahuddin, M., İslam, M. D. R. ve Salim, S. A. (2009). Determinants of Investment in Muslim Developing Countries: An Empirical Investigation.
International Journal of Economics and Management, 3(1), 100-129.
Sandalcılar, A. R. (2012), BRIC Ülkelerinde Ekonomik Büyüme ve İhracat Arasındaki İlişki: Panel Eşbütünleşme ve Panel Nedensellik. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 17(1), 161-179.
Tarı, R. (2011). Ekonometri. Umuttepe Yayınları. Kocaeli.
Tatoğlu, F. Y. (2012). Panel Veri Ekonometrisi. Beta Basım Yayım Dağıtım A.Ş. İstanbul.
Tatoğlu, F. Y. (2012). İleri Panel Veri Analizi. Beta Basım Yayım Dağıtım A.Ş. İstanbul.
Thomas, K. P. (2007). Investment Incentives Growing Use, Uncertain Benefits, Uneven Controls. The Global Subsidies Initiative (GSI) of the International Institute for Sustainable Development (IISD), Geneva, Switzerland.
Tuomi, K. (2011). The Role of the Investment Climate and Tax Incentives in the Foreign Direct Investment Decision: Evidence from South Africa. Journal of African Business, 12(1), 133-147.
Uluyol, O. ve Türk, V. E. (2013). Finansal Rasyoların Firma Değerine Etkisi: Borsa İstanbul (BİST)'da Bir Uygulama. Afyon Kocatepe Üniversitesi İİBF Dergisi, XV(II).
United Nations Conference on Trade and Development (UNCTAD) (2004). Incentives. United Nations New York and Geneva.
Van Parys, S. ve James, S. (2010). The Effectiveness of Tax Incentives in Attracting Investment: Panel Data Evidence from The CFA Franc Zone. International Tax Public Finance, 17, 400-429.
Wooldridge, J. M. (2002). Econometric Analysis of Cross Section and Panel Data. England: The MIT Press Cambridge, Massachusetts London.
Yavan, N. (2012). Türkiye'de Yatırım Teşviklerinin Bölgesel Belirleyicileri: Mekânsal ve İstatistiksel Bir Analiz. Coğrafi Bilimler Dergisi, CBD 10 (1), 9-37.
Zhang, K. H. (2001). How Does Foreign Direct Investment Affect Economic Growth in China. Economic of Transition, 9(3), 679-693.