Birinci Dünya harbi Çanakkale savaşları'na genel bakış ve az bilinenler Çanakkale savaşı denizde mi kazanıldı?

Türklerin Anadoluya ilk ayak basmalarını takiben bu coğrafyada varlık-larını idame ettirebilmek için Çanakkale Boğazını hedef alan bir strateji be-nimsemişlerdir. Bir noktada güvenlik stratejilerinin temel taşlarından biri ol-muştur. Yüzyıllar boyunca savunmanın önemli unsuru olan Çanakkale Boğazıözellikle bahriye ve denizciler için vazgeçilmez bir yuva olmuştur. ÇanakkaleSavaşlarında akla ilk gelen husus 18 Mart deniz zaferi ve 25 Nisandan itibarenGelibolu yarım adasındaki kara muharebeleridir. Bu zafer stratejisi sahnesininarkasında başta lojistik deniz nakliyatı olmak üzere birçok operatif ve taktikharekât bulunmaktadır. Bu operatif ve taktik seviyede yapılan harekâtı incele-meden bütündeki başarıyı değerlendirmek eksik kalacaktır.

Overwiev to first world war Gallipoli campaign and less known facts was the war won at the sea?

The Turks first stepped into Anatolia. Following period, to maintain theirpresence in this region have adopted a strategy of targeting the Dardanelles. Atone point the security strategy has been one of the cornerstones. For centuries animportant element of the defense of the Dardanelles has been an indispensableespecially for housing navy and sailors. Gallipoli campaign comes to mind firstnaval victory matters March 18 and from April 25 are land battles on the Gallipoli peninsula. There are lots of operative and tactical operations, including maritime transport logistics first victory strategy behind the scenes. This operative and tactical success in all the operations carried out investigations to assess the level will remain incomplete.

PDF

___

Arşiv Belgeleri
ATASE, İSH, K. 123, G.70, B.70-3.
AWMM Photo Collection Summary G1826
AWMM Photo Collection Summary G1939
AWMM Photo Collection Summary i.d:EL27817
BOA, Y. PRK. ASK, 115/6.
DMA MKT 733/12. (R. 8 Teşrinievvel 1308/M.20 Ekim 1892).
Mehmed Şükrü Paşa, Boğaz savunmasına Yönelik El Yazması Notları Aile Arşivi, 1895
UK National Archive ADM 1/8515/51 Report Loss of Submarine E14
UK National Archive ADM.231/14.NID.PR., 1889
UK National Archive ADM.NID.231-19 PR, 1891
UK National Archive IDC, 1915
UKNA MPHH 1/196 UKNA
UKNA WO 32-9636 Dardanelles Comitte Report
Tetkik Eserler
Akın, Himmet, Aydın Oğulları Tarihi Hakkında Bir Araştırma, Ankara 1968.
Akpınar, Nazmi, Binbaşı Nazmi Beyin Günlüğüyle Çanakkale Deniz Savaşları, İstanbul 2010.
Armaoğlu, Fahir, Siyasi Tarih 1789-1960.
Bemis, Samuel Flagg, ADiplomaticHistory of the United States, Newyork 1946.
Besbelli, Saim, Çanakkalede Türk BahriyesiDonanma Dergisi Eki. İstanbul 1959.
Beşirli, Mehmet, II. Abdülhamid Dönemi Osmanlı Ordusunda Kullanılan Alman Silahları (Cilt 3- Devr-i Hamid Sultan II. Abdülhamid), (M. M. Hülagü, Ş. Batmaz, & G. Alan, Dü) Kayseri 2011.
Broadbent, Harvey, Gallipoli: Te Fatal Shore . Camberwell.
Burt, Ray, British Battleships 18891904 Naval Institute Press, 1988.
Chambers, Stephen, Arıburnu Çıkarma, (Çev. İsmail Hakkı Yılmaz), İstanbul 2012.
Churchill, Winston S., Te World Crisis 1911-1914, Londra, 1923.
Çağlar, Haluk, Denizaltı Harbi Çanakkale Deniz Savaşları 1915, İstanbul 2008.
Çamoğlu, Şemsettin, Çanakkale Boğazı ve Savaşları, İstanbul 1962.
Çanakkale Barbaros Deniz Şehitliği Giriş Kitabesi.
Dan Van Der Vat, Te Dardanelles Disaster, Winston ChurchillsGreatestFailure, Londra 2009 ss. 108-112.
Danişmend, İsmail Hami, İzahlı Osmanlı Tarihi kronolojisi M. 1258-1512/ (Cilt 1) Demirköy, Kerim, Çanakkale Bölgesindeki Türk ve Yabancı Şehitlik, Mezarlık ve Anıtlar, Ça- nakkale Deniz Savaşları 1915, İstanbul 2008.
Dönmez, Cengiz, I. Dünya Savaşıyla İlgili Yurt Dışındaki Türk Şehitlikleri Akademik Bakış Cilt 7 Sayı 14 Yaz 2014.
Erickson, Edward J., Gelibolu Osmanlı Harekâtı(Çev. Orhan Düz) İstanbul 2012. Gardiner, Conways AlltheWorldsFightingShips: 19061922.
Gardiner, Robert, Conways AlltheWorldsFightingShips: 19061922, (Gray, Randal, eds.) Naval Institute Press, 1984.
Gnkur. Bşk. lığı, Türk Silahlı Kuvvetleri TarihiBalkan Harbi 7nci Cilt Osmanlı Deniz Harekâtı 1912-1913 , Ankara, 1993.
Gnkur. Bşk.lığı. Birinci Dünya Harbi Hava Harekâtı (Cilt IX). Ankara 1969, Fevzi Kurtoğlu, Çanakkale ve 18 Mart 1915, İstanbul, 1935.
Gnkur. Bşk.lığı. Birinci Dünya Harbinde Türk Harbi Deniz Harekâtı (Cilt VIII). Ankara 1976.
Gnkur.Bşk.lığı. Birinci Dünya Harbinde Türk Harbi Çanakkale Cephesi Harekatı 1.,2.,3. kitap- ların özetlenmiş tarihi (Haziran 1914 9 Ocak 1916 ) (Cilt V). Ankara 1997.
Hall, Richard, Submarines at War, 191418. Penzance 1991.
Hatip, S. Murad, Çanakkale Cephesinin Lojistik Desteklenmesi ve Zorlukları ile Barbaros Zırhlısının Batırılışı, Türk Komutanların Şimdiye Kadar Yayınlanmamış Beyanları Ça- nakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Atatürk ve Çanakkale Savaşlarını Araştırma Merkezi tarafından Çanakkale Muharebelerinin Komuta Kademesi ve İdaresi konulu çalıştayı bildirisi. 5 Mayıs 2014 Pazartesi günü Troya Kültür Merkezi.
Hatip, S. Murad, Muavenet-i Milliyenin Harekâtı Çanakkale Muharebeleri ATASE 75.yıl Ar- mağanı, 1990.
Hatip, S. Murad, Çanakkale Boğaz Komutanlığındaki Tarihi Eserler, İstanbul 2005.
Hough, Richard, Former Naval Person: Churchill andtheWars at Sea Londra,, 1985.
http://www.thyssenkrupp.com/en/konzern/geschichte_konzern_k5.html#Krupp, 24.2.
Işın, İ. Bülent, Osmanlı bahriyesi kronolojisi: XIV-XX yüzyıl: 1299-1922 Ankara: DZ.K.K. Mrk. D. Bşk. Basımevi, 2004.
James, Robert Rhodes, Gelibolu Harekatı, (çev. Halûk V. Saltıkgil), İstanbul 1965.
Jonathan, King, ve Michael Bowers. Gallipoli: UntoldStories. Hong Kong 2005.
Joseph Marguerite Jean Vassal, UncensoredLettersFromTe Dardanelles writtento his English wifeby a French medicalofcer of Le CorpsexpéditionnairedOrient, Londra, 1916.
Karan, Kaya, Robert Rhodes James, Türk İstihbarat tarih, İstanbul 2008, s.47.
Karpat, H. Kemal, Osmanlıdan Günümüze Asker ve Siyaset İstanbul 2010.
Kuran, Ercüment, Avrupada Osmanlı İkamet Elçiliklerinin Kuruluşu ve İlk Elçilerin Siyasi Faaliyetleri 1793-1821 Türk Kültürünü Araştırma Enstitüsü Dergisi, 1988. Kurat, Akdes Nimet, Türkiye ve Rusya , DTCF Ankara 1990.
Kutlu, Cemil, I. Dünya Savaşında Rusyadaki Türk Savaş Esirleri ve Bunların Yurda Döndürül- me Faaliyetleri , , Atatürk Üniversitesi, AİİT Enstitüsü (yayınlanmamış Doktora tezi)1997. Muhlman, Carl, Çanakkale Savaşı Bir Alman Subayının Anıları, İstanbul 2003.
OConnell, John, Submarine Operational Efectiveness in the 20th Century: Part One (1900 1939), New York.
Oglander C. F., Aspinall, History of the Great WarMilitary Operations Gallipoli: Vol. I Londra 1929.
Öner, Özer, Yavuz ve Midilli Osmanlının Son Savaşı, İstanbul 2012.
Özalp, Yalçın,Yurt Dışındaki Türk Şehitlikleri (Yayınlanmamış Doktora Tezi), Ankara Üni- versitesi Türk İnkılâp Tarihi Enstitüsü, Ankara 1987.
Özdil, Ahmet, Mayın Harbi, Çanakkale Deniz Savaşları 1915, İstanbul 2008,
Rathman, Lothar, Alman Emperyalizminin Türkiyeye Girişi, İstanbul 2001.
Rudenno,Victor, Gelibolu Denizden Saldırı (çev., Dilek Cenkçiler), İstanbul 2009. Runciman, Steven, Kostantiniye Düştü, İstanbul 1972.
Sanders, Liman Von, Türkiyede 5 Yıl, İstanbul 1968.
Selahattin Adil, Çanakkale Hatıralarım (Cilt 1), İstanbul 2001.
Shaw, Stanford J., Ezel Kural Shaw, Osmanlı İmparatorluğu ve Modern Türkiye (Cilt I). İs- tanbul 1982.
Sönmez, Bingür, Sarıkamış Harekâtında Donanma Hareketleri 1913-1917 Donanma Komu- tanlığı 3ncü Deniz Harp tarihi semineri 19-21 Nisan 2006 Gölcük/Kocaeli, 2006. ss.4/5- 4/20.
Steel, Nigel - Peter Hart, Gelibolu. Yenilginin destanı (çev. Mehmet Harmancı) İstanbul 1997.
Şahin, Mustafa, Hasan Tahsin Uzerin Mülki İdareciliği ve Siyasetçiliği Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü (Yayınlanmamış Doktora Tezi) 2010.
Taşkıran, Cemalettin, 1.Dünya Savaşıında Türk Esirleri.Ana Ben Ölmedim, İstanbul 2001. Tezel, Hayati, Anadolu Türklerinin Deniz Tarihi, İstanbul 1973.
T. Kraus - Karl Dönitz Yavuz Geliyor Yavuz ! * Goeben ve Breslau nun ( Yavuz ve Midilli ) Deniz Seferleri (Çev. Mustafa Haydar Cümbüş), Ankara 2007.
Tunççapa, Şakir, Çanakkale Hatıralarım, (Salih Murad Hatip, Dü.) Ankara 2009.
Ural, Selçuk, Mütareke Döneminde İngilizlerin Elindeki Türk Esirlerinin İadesi ve Ortaya Çıkan Sorunlar AU Türk İnkılâp Tarihi Enstitüsü Atatürk Yolu Dergisi, sayı: 37-38, 2006.