Savaşın gölgesinde yazılan hikâyeler: Ömer Seyfettin'in hikâyelerinde savaşın yansımaları

Modern Türk hikâyesinin öncü isimlerinden Ömer Seyfettin (1884-1920),asker bir aileden gelmenin yanı sıra, kendisi de askerî eğitim almış, asker olarakgörev yapmıştır. O, özellikle II. Meşrutiyetin ilanından sonra bir asker olarakgörev yaptığı Rumeli/Balkan coğrafyasında yaşanan siyasî gelişmelerin, çatışmaların yakın tanığı olmuştur. Onun hikâyelerinde askerlik hatıralarının, Balkan Savaşlarının öncesinden başlayarak, gerek cephede gerekse cephe gerisindeyaşanan siyasî ve sosyal olayları geniş tasviri yer alır. Özellikle savaşlar neticesinde ortaya çıkan menfaatperest, fırsatçı tipler olumsuz tipler olarak işlenir.Bu makalede Ömer Seyfettinin Balkan Savaşları öncesinden başlayarak BirinciDünya Savaşı ve sonrasını ele alan, savaşın gölgesinde yazılan hikâyelerinindeğerlendirilmesi yapılacaktır.

Stories written in the shade of wars: Reflections of wars in the stories of Ömer Seyfettin

Ömer Seyfettin (1884-1920), one of the leading names of modern Turk-ish story, was the son of a military official. He also got military education andserved as an officer in the army.Particularly after the declaration of the SecondConstitutional Monarchy, he was a close witness of the political developmentsand conflicts in Rumelia/the Balkans, where he served as an officer in the army.His stories include broad description of his military memoirs, and political and social events experienced in and behind the battlefront, beginning before theBalkan wars. The self-seeking, opportunist type of people who especially show upas a result of the wars are depicted as negative types. In this article, the storiesof Omer Seyfettin written in the shade of war during the period from before theBalkan wars till the end of the First World War will be taken into consideration.

PDF

___

Alangu, Tahir, Ömer Seyfettin: Ülkücü Bir Yazarın Romanı, Yapı Kredi Yayınları, İstanbul 2010.
Cunbur, Müjgan, Ömer Seyfettinin Hayatı ve Eserleri, Doğumunun 100. Yılında Ömer Seyfet- tin, Türk Tarih Kurumu Basımevi, Ankara 1992, s. 1-18.
Çağın, Sabahattin, Fikir Akımları Karşısında Ömer Seyfettin, Ömer Faruk Huyugüzele Armağan(ed. Halef Has), Ege Üniversitesi Basımevi, İzmir 2010, s. 223-234.
Demir, Yavuz, Ömer Seyfettinin Hikâyelerinde Bulgar Zulmü, Türk Edebiyatı, 170, Aralık 1987, s. 59-60.
Duman, Halûk Harun, Balkanlara Veda , Duyap Yayınları, İstanbul 2005.
Enginün, İnci, Ömer Seyfettinin Hikâyelerinde Yabancılar, Doğumunun Yüzüncü Yılında Ömer Seyfettin, Marmara Üniversitesi Yayınları, İstanbul 1984, s. 51-78.
Enginün, İnci, Ömer Seyfettinin Hikâyeciliği, Doğumunun 100. Yılında Ömer Seyfettin, Ata- türk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu Atatürk Kültür Merkezi Yayınları, Ankara1992, s. 37-49.
Enginün, İnci, Ömer Seyfettinin Hikâyeleri, Yeni Türk Edebiyatı Araştırmaları-1 , Dergâh Yayınları, İstanbul 2012, s.167-176.
Gövsa, İbrahim Alaettin, Çanakkale İzleri: Anafartaların Müebbet Kahramanına, Atatürk Kültür Dil ve Tarih Yüksek Kurumu Atatürk Kültür Merkezi Yayınları, Ankara 1989.
Güneş, Mehmet, XX. Yüzyılın Başlarında Balkanlardaki Siyasî ve Etnik Çatışmaların Ömer Seyfettinin Hikâyelerine Yansıması,TÜBAR, XXIX, Bahar 2011, s. 163-187.
Gürbüz, Hüseyin, Sosyal Meseleler Açısından Ömer Seyfettinin Hikâyeleri, Hece, 46-47, Ekim-Kasım 2000, Türk Hikâyeciliği Özel Sayısı, s.199-211.
Huyugüzel, Ö. Faruk, Ömer Seyfettinin İzmir Yılları ve Bu Devrede Yazdığı Hikâyeler, İzmirde Edebiyat ve Fikir Hareketleri Üzerine Araştırmalar, İzmir Büyükşehir Belediyesi Kültür Yayını, İzmir 2004, s. 208-223.
Kaplan, Mehmet, Hikâye Tahlilleri, Dergâh Yayınları, İstanbul 2005.
Karaca, Alaattin, Ömer Seyfettinin Hikâyelerinde Balkanlar, Bir Dünya Yazarı Ömer Sey- fettin Sempozyumu Bildirileri, İstanbul Büyükşehir Belediyesi Yayınları, İstanbul 2011, s. 76-91.
Koç, Murat, Ömer Seyfettinin Eserlerinde II. Meşrutiyet ve İttihat ve Terakki, Bilig, 47, Güz 2008, s. 121-146.
Köroğlu, Erol, Türk Edebiyatı ve Birinci Dünya Savaşı (1914- 1918): Propagandadan Milli Kimlik İnşasına, İletişim Yayınları, İstanbul 2004.
Narlı, Mehmet, Ömer Seyfettinden Cemal Şakara Öykü ve İroni, İlmî Araştırmalar, 24, 2007, s. 103-115.
Ömer Seyfettin, Makaleler-1 (hzl. Hülya Argunşah), Dergâh Yayınları, İstanbul 2001, s. 5-16.
Ömer Seyfettin, Bütün Hikâyeleri (hzl. Nâzım Hikmet Polat), Yapı Kredi Yayınları, İstanbul 2011.
Önertoy,Olcay,ÖmerSeyfettininMilliyetçilikDüşüncesi,Doğumun100.YılındaÖmerSeyfettin, TürkTarihKurumuBasımevi,Ankara 1992, s.73-85.
Polat, Nâzım Hikmet, Ömer Seyfettin Hakkında, Ömer Seyfettin, Bütün Hikâyeleri (hzl. N. Hikmet Polat), Yapı Kredi Yayınları, İstanbul 2011, s. 1-34.
Polat, Nâzım Hikmet, Ömer Seyfettin, TDV İslam Ansiklopedisi (DİA), İstanbul 2007, c. 34, s. 80-82
Polat, Nâzım Hikmet, Şair Ömer Seyfettin Bütün Şiirleriyle , Türk Dil Kurumu Yayınları, An- kara 2014.
Selçuk, Mustafa, Birinci Dünya Savaşı Sürecinde Harbiye Nezaretinin Çanakkale Kahraman- lığını Yaşatma Amaçlı Faaliyetleri, Avrasya İncelemeleri Dergisi(AVİD), I/2, 2012, s. 195- 242.
Torun, İbrahim, Ömer Seyfettinin Askerlik ile İlgili Görüşleri ve Öykülerindeki Asker Tiple- ri, Türk Dili, 634, Ekim 2004, s. 477-488.
Tural, Sadık, Ömer Seyfettinin Hayatı ve Eserleri, Doğumunun 100.Yılında Ömer Seyfettin, Marmara Üniversitesi Yayınları, İstanbul 1984, s. 9-39
Uğurcan, Sema, Ömer Seyfettinin Hikâyelerinde Kadın Tipleri, Edebiyatımız-II: Yazarlar, Meseleler , Dergâh Yayınları, İstanbul 2012, s. 268-283.
Yöntem, Ali Canip, Ömer Seyfeddin (1884-1920) :Hayatı, Karakteri, Edebiyatı, İdeali ve Eserle- rinden Numuneler , Remzi Kitabevi, İstanbul 1947.