Mehmet Uğur YILDIRIM, Fethi Ahmet ÖZDEMİR, Parisa Pourali KAHRİZ, Farzad NOFOUZİ, Khalid Mahmood KHAWAR

Safran (Crocus sativus L.) Bitkisinde Farklı Hormon Ön Muamele ve Sürelerinin Korm Çoğaltımı Üzerine Etkileri

Safran (Crocus sativus L.) baharat, boya ve tıbbi amaçlarla kullanılan önemli ekonomik bir bitki olup vejetatif olarak çoğaltılmaktadır. Safran kormlarının hızlı ve kontrollü koşullarda çoğaltılması safran tarımında önem arz etmektedir. Bu çalışmada ex vitro koşullarda safran çoğaltımı amaçlanarak, çevre uzunluğu 3.14-4.71 cm (küçük korm) ve 4.71-6.28 cm (büyük korm) olan safran kormlarının farklı hormon uygulamaları neticesinde çoğalma durumları tespit edilmiştir. Çalışma serada, sıcaklık ve nemin kontrol edildiği şartlarda, plastik kasalarda torf içerisinde yapılmıştır. Her muamelede 15 adet korm üç tekerrürlü olacak şekilde 1-1.5 cm derinliğe dikilmiştir. Her korm 50, 100, 150 ve 200 dk. 5 ng/µl BAP ve 5 ng/µl BAP + 150 ng/µl GA3 ile muamele edilmiştir. Sonuçlara göre, 5 ng/µl BAP ve 5 ng/µl BAP + 150 ng/µl GA3 200 dakikalık ön muamelelerinde hem küçük hem de büyük kormlar %80 oranla yavru korm oluşturmuştur. Büyük çaplı kormlarda 200 dk, 5 ng/µl BAP muamelesinde yavru korm çevresinin en büyük olduğu (1.48 cm) tespit edilmiştir. Ana korm başına düşen yavru korm sayısına bakıldığında en fazla yavru korm (3.25 adet) büyük kormlarda 5 ng/µl BAP ile 150 dk muamelesinden elde edilmiştir. Elde edilen sonuçlar ile gelecekte safran üretiminin artırılmasında önemli ölçüde faydalanılacağı düşünülmektedir.

Anahtar Kelimeler:

Safran, ex vitro, korm büyüklüğü, bitki büyüme düzenleyicileri

Preconditioning Treatments Affect Regeneration on Different Sized Saffron (Crocus sativus L.) Corms

Saffron (Crocus sativus L.), spices, dyes, and is an economically important plant used for medicinal purposes, is propagated vegetatively. Fast multiplication of saffron corms under controlled conditions has great importance in agriculture. This study aimed to identify best hormon concentrations and times of treatment suitable for propagation of saffron corms with circumference of 3.14 - 4.71 cm (small corms) and 4.71 - 6.28 cm (large corms) under ex vitro conditions. The study was carried out in greenhouse under controlled conditions of temperature and humidity in plastic enclosures containing peat moss. Each treatment contained 15 korms divided in to three replications and each corm was planted at depth of 1 - 1.5 cm. Each corm was treated for 50, 100, 150 and 200 min with 5 ng/µl BAP and 5 ng/µl BAP + 150 ng/µl GA3. According to the results, 5 ng/µl BAP and 5 ng/µl BAP + 150 ng/µl GA3 treatment for 200 min induced 80% cormlets on both small and large corms. Large corms treated for 200 min with 5 ng/µl BAP induced largest (1.48 cm) cormlets of the BAP treatment. Considering the number of offspring per mother corm maximum number of cormlets (3.25 cormlets) were induced after 150 min treatment with 5 ng/µl BAP. It is contemplated that the results obtained in this study will have far reaching effects on future saffron propagation practices.

Keywords:

Ex vitro, corm size, plant growth regulators, saffron cultivation,

PDF

___

Aasim M., Khawar K.M. and Özcan S., 2010. Efficient in vitro propagation from preconditioned embryonic axes of turkish cowpea (Vigna unguiculata L.) cultivar Akkiz. Source of the Document Archives of Biological Sciences, 62(4): 1047-1052
Chichiriccò G., 1990. Fruit and seed development of cultured fertilized ovaries of Crocus. Annals of Botany Roma 48, 87-91
Davis P.H., 1988. Flora of Turkey Vol. 10. Edinburgh
İpek A., Arslan N. ve Sarıhan E.O., 2009. Farklı dikim derinliklerinin ve soğan boylarının safranın (Crocus sativus L.) verim ve verim kriterlerine etkisi. Tarim Bilimleri Dergisi, 15(1): 38-46 Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi
Kafi M., Hemmati Kakhki A. and Karbasi A., 2006. Saffron (Crocus sativus): Production and Processing.
Karaoglu C., Cocu S., Ipek A., Parmaksiz I., Sarihan E., Uranbey S., Arslan N., Kaya M.D., Sancak C., Ozcan S., Gurbuz B., Mirici S., Er C. and Khawar K.M., 2007. İn vitro micropropagation of saffron. Acta Hortic. 739: 223–228
Negbi M., 1990. Physiological Research On The Saffron Crocus (Crocus sativus). In F. Tammaro and L. Marra (1990) pp. 183–207
Parmaksiz I. and Khawar K.M., 2006. Plant Regeneration by somatic embryogenesis from immature seeds of Sternbergia candida Mathew Et T. Baytop, an endangenred endemic plant of Turkey. Propag. Ornam. Plants, 6(3): 128-133
Plessner O., Negbi M., Ziv M. and Basker D., 1989. In vitro corm production in saffron crocus (C. sativus L). Plant Cell Tiss. Org. Cult., 10: 89-94
Sumlu S., Atar H.H. and Khawar, K.M., 2010. Breaking seed dormancy of water lily (Nymphaea aiba L.) under in vitro conditions Biotechnology and Biotechnological Equipment, 24(1): 1582-1586
Tubives 2015. http://www.tubives.com (Ulaşım tarihi: 25.06.2015)
Vurdu H., 2004. Room Table: Agronomical and biotechnological approaches for saffron improvement. Proceedings of the First on Saffron Biology and Biotechnology Acta Horticultura, Number 650, pp. 285-290
Vurdu H., Güney K., 2004. Safran Kırmızı Altın. ISBN:975-92006-0-0.
Yücel E., 2002. Çiçekler ve Yer Örtücüler. ISNB 975- 93746- 1- 7 Sf.116, Eskişehir
Yıldırım E., 2007. Development of In vitro Micropropagation Techniques for Saffron (Crocus sativus L. Master of Science in Department of Biology, Middle East Technical University