SOVYET İHTİLALİNİN TÜRK DÜŞÜN YAPISINA ETKİSİ: KADRO DERGİSİ ÖRNEĞİ

Sovyet ihtilali yirminci yüzyılın etkili ve önemli olaylarının başında gelmektedir. Bu yalnızca Rusya açısından değil, diğer dünya devletleri için de geçerlidir. Sovyetlerin ihtilali gerçekleştirmesi, sosyalist yapılara ilham olurken; ihtilal sonrasında elde edilen refah, dikkatleri Sovyetlerde gerçekleştirilen pratikler üzerine çekmiştir. Türkiye düşünsel açıdan ihtilalden etkilenen ülkelerin başında gelmektedir. Kadro Dergisi, bunlardan biridir. Dergi yazarlarının sosyalist geçmişleri, dikkatlerini Sovyet pratiğine yöneltmiştir. Bu bağlamda çalışmada amaç, aktör ve araç olarak nitelendirilen ihtilalin temel kolonları, Kadrocular tarafından sıklıkla gündeme getirilmiştir. Sovyet uygulamaları, yeni Cumhuriyetin özgün koşullarına uyarlanarak öne çıkarılmıştır. Sovyet ihtilalinin Türk düşün yapısına etkisini Kadro Dergisi üzerinden ortaya çıkarmaya çalışan bu çalışmada, Kadrocuların sınıfsız bir toplum düzenine geçme amacında, bunu gerçekleştirecek temel aktör olarak devletin ve araç olarak planlamada büyük oranda Sovyet uygulamalarından ilham alındığı gösterilmeye çalışılmıştır

THE EFFECT OF SOVIET REVOLUTION ON TURKISH THOUGHT STRUCTURE: IN THE SAMPLE OF KADRO JOURNAL

The Soviet Revolution was one of the most efficient and important events of the twentieth century. This is valid not only for Russia but also for other world countries. While the revulsion in the Soviets was an inspiration for socialist structures, the welfare that was obtained after the revolution attracted the attention on the practice performed in the Soviets. Turkey was one of the countries that was affected by this revolution in intellectual respect. The Kadro Journal was one of these. The socialist background of the authors of the journal caused that their attention was focused on the Soviet practice. In this context, the aim of working was mentioned by the staff of the Kadro Journal as the basic columns of the revolution and as the actors and aims. The Soviet practices were brought to the forefront by applying them to the specific conditions of the new Republic. In this study, which tries to reveal the influence of the Soviet Revolutions on the Turkish thought structure through the Kadro Journal, it has been demonstrated that the Kadro Staff were inspired by the Soviet practices in a large way in the transition to class free society through planning and the state that is the main actor to accomplish this.

PDF

___

AHMAD, Feroz (2009), Modern Türkiye’nin Oluşumu, Çeviren: Yavuz Alogan, İstanbul, Kaynak Yayınları.
ASAF, Burhan (1932a), “İnkılâbımızın Sesi”, Kadro, Sy. 11, ss. 33-37.
ASAF, Burhan (1932b), “İnkilabımız ve Hilafet”, Kadro, Sy. 1, ss. 37-40.
ASAF, Burhan (1934), “1933-1934 Bir Yılbaşı Bilançosu”, Kadro, Sy. 25, ss. 24-29.
AYDEMİR, Şevket Süreyya (2011), İnkılap ve Kadro, İstanbul, Remzi Kitabevi.
BORA, Tanıl (2017), Cereyanlar Türkiye’de Siyasi İdeolojiler, İstanbul, İletişim Yayın-ları.
EKİZ, Cengiz ve SOMEL, Ali (2005), Türkiye’de Planlama ve Planlama Anlayışının De-ğişmesi, Ankara Üniversitesi, SBF-GETA, Tartışma Metinleri, No 81, Ankara.
ERAT, Veysel (2018), “Kadro Dergisi’nde Planlama Anlayışı”, Anemon, C. 6, Sy. 1, ss. 51-59.
GÖKDENİZ, Kutay (2016), “Ekim Devrimi’nden Federasyon’a Rusya’da Devrim Yapı-lanması”, Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, C.15, Sy.57, ss. 440-462.
HALİL, Neşet (1932), “İnkilap ve Kadro”, Kadro, Sy. 10, ss. 44-46.
HAMDİ, Ahmet (1933), “ Kapitalizm (Emperyalizm) İle Millet İktisat Rejimi ve Ferdiyet-çilik İle Devletçiliğin Manaları”, Kadro, Sy.18, ss. 43-49.
HAYRETTİN, Tahir (1932), “Ayarlı Millet ve Plan”, Kadro, Sy. 18, ss. 54-58.
HUSREV, İsmail (1932), “Plan Mefhumu Hakkında”, Kadro, Sy. 7, ss. 36-43.
HUSREV, İsmail (1934), “Millet İçinde Sınıf Mes’elesi II.”, Kadro, Sy. 26, ss. 20-26.
KADRİ, Yakup (1932), “Ankara Moskova Roma”, Kadro, Sy. 12, ss. 33-35.
KADRO, (1934-1935), “Kadro”, Kadro, Sy. 35-36, ss. 5-7.
LENİN, V. İ, (1993), Seçme Eserler Cilt.I., Çev. Saliha N. Kaya ve İsmail Yarkın, Ankara, İnter Yayınları.
NEDİM, Vedat (1932a), “Sınıflaşmamak ve İktisat Siyaseti”, Kadro, Sy. 11, ss. 17-21.
NEDİM, Vedat (1932b), “Müstemleke İktısadiyatından Millet İktısadiyatına”, Kadro, Sy. 2, ss. 9-14.
NEDİM, Vedat (1932c), “Müstemleke İktisadiyatından Millet İktisadiyatına”, Kadro, Sy. 1, ss. 6-9.
NEDİM, Vedat (1933a), “Milli Kurtuluş Hareketleri ve Buhran”, Kadro, Sy. 18, ss. 18-24.
NEDİM, Vedat (1933b), “Sanayileşme Davası”, Kadro, Sayı: 24, 17-21.
NEDİM, Vedat (1933c), “Devletin Yapıcılık ve İdarecilik Kudretine İnanmak Gerektir”, Kadro, Sy.15, ss. 13-19.
NEDİM, Vedat (1933d), “Türk Devletçiliği İhtibas Devletçiliği Değildir…”, Kadro, Sy.17, ss. 16-21.
NEDİM, Vedat (1933e), “Bizde Hususi Teşebbüsün Zaferi”, Kadro, Sy. 13, ss. 10-16.
NEDİM, Vedat (1933f), “Devletçilik Karşısında Zümre Menfaati ve Münevver Mukave-meti”, Kadro, Sy. 21, ss. 15-20.
OKTAY, Ahmet (1998), “Türk Solu Ve Kültür”, Toplum ve Bilim, Sy78, ss: 38-58.
ÖZDER, Ferruh (2017), “Birinci Beş Yıllık Sanayi Planı Ekseninde Atatürk Dönemi Türk-Sovyet Ekonomik ve Ticari İlişkileri”, Ankara Üniversitesi Türk İnkılâp Tarihi Enstitüsü Atatürk Yolu Dergisi, Sy. 60, ss. 143-170.
SUNAR, Lütfi (2004), “Kadro Dergisi/Hareketi Ve Etkileri: Türk Devlet İdeolojisi Ve Sol Kemalizmin Oluşumu Bağlamında Bir Analiz”, Türkiye Araştırmaları Literatür Dergisi, C. 2, Sy.1, ss. 511-526.
SÜREYYA, Şevket (1932a), “Milli Kurtuluş Hareketinin Ana Prensipleri”, Kadro, Sy. 8, ss. 6-12.
SÜREYYA, Şevket (1932b), “Plan Mefhumu Hakkında”, Kadro, Sy.5, ss.5-12. SÜREYYA, Şevket (1933a), “Don Kişotun Yeldeğirmenlerile Muharebesine Kürsü Politi- kacılığına ve Cavit Bey İktisatçılığına Dair…”, Kadro, Sy.17, ss. 9-15.
SÜREYYA, Şevket (1933b), “Beynelmilel Fikir Hareketleri Arasında Türk Nasyonalizmi. III: Türk Nasyonalizmi”, Kadro, Sy. 20, ss.4-11.
SÜREYYA, Şevket (1933c), “Makinaların Muhacereti”, Kadro, Sy. 23, ss. 6-11. SÜREYYA, Şevket (1933d), “Milli İktisat Planı ve Şeker Sanayimiz”, Kadro, Sy. 24, ss.5-16.
SÜREYYA, Şevket (1934-1935), “Sosyal Milliyetçiliğin Zaferi”, Kadro, Sy. 35-36, ss.8-22.
SÜREYYA, Şevket (1934a), “Yürüyen Devlet”, Kadro, Sy.25, ss. 5-12.
SÜREYYA, Şevket (1934b), “Yeni Devletin İktisadi Fonksiyonları”, Kadro, Sy. 29, ss.5-14.
TEKELİ, İlhan ve İLKİN, Selim (2009), Uygulamaya Geçerken Türkiye’de Devletçiliğin Oluşumu, İstanbul, Bilge Kültür Sanat.
TÜRKEŞ, Mustafa (1999), Ulusçu Sol Bir Akım: Kadro Hareketi (1932-1934), Ankara, İmge Kitabevi.
TÜRKEŞ, Mustafa (2015), “Kadro Dergisi”, Modern Türkiye’de Siyasi Düşünce Kemalizm 2. Cilt, 8. Baskı, Tanıl Bora ve Murat Gültekingil (Ed.), İstanbul, İletişim Yayıncılık, ss. 464-476.
UYAR, Hakkı (1997), “Resmi İdeoloji Ya Da Alternatif Resmi İdeoloji Oluşturmaya Yönelik İki Dergi: Ülke ve Kadro”, Toplum ve Bilim, Sy.74, ss.181-193.
YANARDAĞ, Merdan (2012), Kadro Hareketi, İstanbul, Destek Yayınevi.
YUCA, Sami (2011), “Kadro Hareketi ve Kemalizm”, Bingöl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, C.1, Sy. 2, ss.137-166.